مرجع تخصصی آب و فاضلاب

Abstraction
برداشت آب
برداشت دائم یا موقت از هر منبع آبی، جهت مصرف یا انتقال به منطقه دیگر; به نحوی که دیگر بخشی از آن منبع آبی محسوب نگردد.
Acclimation
سازش
فرآیند سازگار شدن جمعیتهایی از ارگانیزمها با شرایط زیست محیطی معینی، که به منظور آزمایش مهیا شده است‏.
Acclimatization
سازگاری
فرآیند سازگار شدن جمعیتهایی از ارگانیزمها با تغییرات زیست محیطی طبیعی یا تغییرات بلند مدت ایجاد شده توسط بشر; مانند آنهایی که با تدوام تخلیه ضایعات صنعتی یا فاضلابها ایجاد می‏گردد.
Pycnokline
پیکنوکلاین
لایه دارای تندترین شیب چگالی در یک پیکره لایه بندی شده آب‏.
Acid rain water
باران اسیدی
آب باران با (pH)کمتر از 5
Acid wastes water
فاضلاب اسیدی
Acidity
خاصیت اسیدی
Activated carbon treatment
تصفیه با کربن فعال
فرآیند حذف مواد آلی محلول و یا کلوئیدی از آب و فاضلاب، بوسیله جذب با کربن فعال; بعنوان مثال برای اصلاح مزه‏، بو یا رنگ‏.
Activated sludge
لجن فعال
توده بیولوژیکی جمع شده در سیستمهای تصفیه فاضلاب که در نتیجه رشد باکتریها و سایر موجودات زنده ذره بینی در حضور اکسیژن محلول تشکیل شده‏اند.
Activated sludge treatment

تصفیه با لجن فعال
فرآیند تصفیه بیولوژیکی فاضلاب که در آن مخلوطی از لجن فعال و فاضلاب‏، بهم خورده و هوادهی می‏شود. قسمتی از لجن فعال متعاقباً از طریق ته نشینی جدا شده و خارج می‏گردد; یا در صورت لزوم به فرآیند بازگردانده می‏شود.
Aeration
هوادهی
وارد کردن)دمیدن (هوا به درون یک مایع‏.
Aerobic
هوازی
Aerobic organisms, aerobes
ارگانیزم های هوازی‏- هوازی‏ها
موجوداتی که برای زنده ماندن و تکثیر، عموماً به اکسیژن محلول یا گازی نیاز دارند.
Aerobic sludge digestion

هضم هوازی
روش بیولوژیکی که طی آن لجن های فعال تا حدی با هوادهی طولانی اکسید می‏شوند. این عمل با هوادهی درونی و فعالیت شکاری تکمیل می‏گردد.
Agriculture
کشاورزی
Air scouring
تمیز کردن با هوا
فرایند عبور دادن هوای تحت فشار در جهت پایین به بالا، از درون یک صافی ثقلی برای هم زدن بستر صافی به منظور جدا کردن ذرات جامد باقیمانده‏، قبل از شستشوی معکوس‏.
Algae
جلبکها
گروه بزرگی از موجودات تک یاخته یا پریاخته هستند که معمولاً دارای کلروفیل یا سایر رنگدانه‏ها می‏باشند. سیانو باکتریها نیز در این گروه قرار می‏گیرند. این موجودات معمولاً آبزی بوده و قادر به انجام فتوسنتز می‏باشند.
Alpha factor
عامل آلفا
در یک تاسیسات لجن فعال‏، نسبت ضریب انتقال اکسیژن در مخلوط مایع به ضریب انتقال اکسیژن در آب تمیز )پاک‏ (می‏باشد.
Alpha ray
اشعه آلفا
Anaerobic
بی هوازی
Anaerobic bacteria

باکتری بی هوازی
Anaerobic organisms ,anaerobes

ارگانیزم های بی هوازی‏- بی هوازی‏ها
موجوداتی که در شرایط فقدان اکسیژن محلول یا گازی‏، زنده مانده و تکثیر می‏یابند.
Anaerobic sludge digestion
هضم بی هوازی لجن
فرآیند کنترل شده تجزیه لجن توسط باکتریها در شرایط بی هوازی که ممکن است در دمای محیطی بین 20و 40درجه سلسیوس )هضم مزوفیلیک‏ (و یا بین 45و 60 درجه سلسیوس ) هضم ترموفیلیک‏ (صورت گیرد.
Aphotic zone

ناحیه تاریک
قسمتی از پیکره آب که در آن نور کافی برای فتوسنتز مؤثر وجود ندارد.
Aquifer
آبخوان
سازند آبدار )بستر یا لایه‏ (از سنگ‏، سنگریزه یا شن نفوذپذیر که قادر به آب دهی قابل توجهی است‏.
Aquifer (confined)

آبخوان تحت فشار
آبخوانی که بین دو لایه غیر قابل نفوذ تحت فشار است‏.
Aquifer (unconfined)
آبخوان آزاد
آبخوانی که سطح آب سفره زیرزمینی معرف حد بالایی آن می‏باشد.
Ascariasis
آلودگی با کرم آسکاریس
Atmosphere
جو، اتمسفر
Back washing

شستشوی معکوس
عمل تمیز کردن صافی با جریان معکوس آب، که اغلب به کمک هوا انجام می‏گیرد.
Bacteria

باکتری‏ها
گروه بزرگی از موجودات میکروسکوپی )ذره بینی‏ (تک یاخته با هسته‏های غیرمتمرکز عاری از غشا می‏باشند که از نظر متابولیکی فعال هستند; غالبا آزاد زی بوده و معمولا به روش تقسیم دوتایی )تولید مثل غیرجنسی‏ ( تکثیر می‏یابند.
Bacteria bed
بستر باکتری
Bacteria decomposition
تجزیه بیولوژیکی (میکروبی)
Bacteriological sample
نمونه باکتری‏شناسی
نمونه‏ای که با رعایت شرایط سترونی، در یک ظروف سترون جمع آوری شده و جهت آزمونهای باکتری‏شناسی تحت شرایط مناسبی محافظت و حمل می‏شود.
Bag filter
صافی چکاننده
Balancing tank
مخزن متعادل کننده
مخزنی که برای یکنواخت کردن ترکیب یا میزان جریان ورودی‏، مثلا جریان آب آشامیدنی به یک سیستم توزیع; یا فاضلاب به یک تصفیه خانه‏، طراحی شده است‏.
Bank side storage
ذخیره سازی کناره ساحلی
ذخیره کردن آب خام رودخانه در مخازن ساحلی‏.
Beam
پرتو، شعاع
Benthic deposit

رسوب کف
انباشته شدن رسوبات در بستر آبراهه‏، دریاچه یا دریا که به دلایلی همچون: فرسایش طبیعی‏، فرآیندهای بیولوژیکی یا تخلیه فاضلاب حاصل شده باشد و احتمالا دارای مواد آلی باشد.
Benthic region
ناحیه کف
عمومأ پایینترین ناحیه یک پیکره آب است که شامل: رسوبات و یک لایه بستر سنگی که موجودات زنده در آنجا وجود دارند، می‏باشد.
Beta factor

عامل بتا
در تاسیسات لجن فعال عبارت از: نسبت مقدار اکسیژن اشباع در مخلوط مایع به مقدار اکسیژن اشباع در آب تمیز )پاک‏ (در درجه حرارت یکسان و فشار جو می‏باشد.
Bio film
لایه نازک زیستی
از یک صافی شنی‏ لایه‏ای شامل موجودات زنده‏، مرده و یا در حال مرگ که در سطح یک صافی شنی کند یا صافیهای بیولوژیکی دیگر تشکیل می‏شود.
Bioaccumulation

انباشته شدن زیستی
فرایند انباشته شدن یک ماده در ارگانیزمها یا بخشهایی از آن‏.
Bioassay

زیست سنجی
فن ارزیابی اثر بیولوژیکی )کمی و کیفی‏ (مواد مختلف در آب، از طریق ایجاد تغییرات در یک فعالیت معین بیولوژیکی‏.
Biodegradation

تجزیه زیستی
تجزیه و تخریب مولکولهای آلی حاصل از فعالیتهای پیچیده موجودات زنده‏، که معمولا در محیطهای آبی انجام می‏گیرد.
Biodegradability
قابلیت تجزیه زیستی
حساسیت یک ماده آلی نسبت به تجزیه زیستی
Biological filter

صافی بیولوژیکی
بستری از مواد بی اثر با منافذ درشت که سبب می‏شود فاضلاب از روی لایه بیولوژیکی فعال تشکیل شده بر روی این مواد بی اثر تراوش نماید تا خالص گردد.
Biological Oxygen Demand ( BOD )
اکسیژن مورد نیاز بیولوژیکی
Biological purification
تصفیه بیولوژیکی
Biomass

توده زیستی
تمامی موجودات زنده در پیکره آب‏.
Biota

هم زیست
ارگانیزمهای زنده یک محیط آبی
Biotic index
شاخص زیستی
عددی که توصیف کننده هم زیستی در یک پیکره آب است و بیانگر کیفیت بیولوژیکی آن می‏باشد.
Black water
آب سیاه )لش آب)‏
فاضلاب و مدفوع خارج شده از توالتها که آب حمامها، دوشها، دستشویی‏ها و ظرفشویی‏ها را شامل نمی‏گردد.
Blow down

تخلیه
حذف مایعات یا جامدات از محل انجام فرآیند یا مخزن و یا مسیر جریان با اعمال فشار.
Blue-green algae

جلبکهای سبز- آبی
گروه بزرگی از پروکاریوتهای فتوسنتز کننده هستند که برخی از گونه‏های آن تحت شرایط خاص‏، مواد حاصل از سوخت و ساز )متابولیت‏ (سمی و مضر برای انسان و حیوانات تولید می‏کنند.
Boiler water
آب دیگ بخار
آبی با کیفیت مناسب که در حال تولید بخار یا پس از آن در دیگ بخار وجود دارد.
Industrial water
آب صنعتی
هر آبی که در مراحل یک فرایند صنعتی استفاده می‏شود.
Bourne
چشمه فصلی
چشمه‏ای که در آن آب بطور متناوب یا فصلی جریان دارد.
Brined
شورابه
آبی که غلظت نمک‏، بویژه کلرید سدیم‏، در آن بطور طبیعی یا مصنوعی‏، بیشتر از آب دریا می‏باشد.
Brook
جویبار
جریان کوچکی از آب که اغلب توسط چشمه‏های طبیعی تغذیه می‏شود.
Canal
کانال
مسیر مصنوعی )دست ساز (که برای ارتباط بین رودخانه‏ها، دریاچه‏ها و دریاها ساخته شده و اغلب اندازه آن مناسب برای کشتیرانی است‏. بیشتر، کانالها دارای جریان کم بوده و اختلاف آب در آنها ضعیف است‏.
Catchments area - Catchments basin
حوزه آبریز
منطقه‏ای که بطور طبیعی به یک آبراهه یا نقطه معین زهکش می‏شود.
Centrifugation-centrifuging

سانتریفوژ کردن
خارج کردن بخشی از آب‏، از لجن فاضلاب بوسیله نیروی گریز از مرکز.
Cess pool- cess pit
چاله فاضلاب
مخزن بدون تراش‏; غالبا زیرزمینی‏، که برای جمع آوری فاضلاب اماکنی که به شبکه فاضلاب عمومی متصل نیستند به کار می‏رود و برخلاف گندگاه، خروجی ندارد.
Chemical oxygen demand (C.O.D)
اکسیژن مورد نیاز شیمیایی
Chlorination

کلرزنی
Clarification
زلال سازی
فرآیندی که طی آن ذرات در یک مخزن بزرگ ساکن ته نشین شده و آب زلال تر حاصل‏، ازآن خارج می‏گردد.
Clarifier
زلال کننده‏- حوضچه رسوب گذاری‏- مخزن ته نشینی
مخزن بزرگی که ته نشینی مواد معلق در آن صورت می‏گیرد.
Clean water
آب پاک( تمیز(
Climate
آب و هوا
Climatic condition
شرایط آب و هوایی
Coagulant Aid

کمک منعقد کننده
Coagulation

انعقاد
Coli form bacteria
باکتری کلیفرم
Coli form organisms
کلیفرمها
گروهی از باکتریهای هوازی و بی هوازی اختیاری‏، گرم - منفی بدون اسپور )هاگ‏ (و تخمیر کننده لاکتوز هستند. از ویژگی این باکتریها این است که ساکن روده بزرگ انسان و حیوانات می‏باشند. بطورکلی بسیاری از این باکتریها باستثنای ( اشرشیاکلیE .coli) قادر به زنده ماندن و تکثیر در محیط طبیعی هستند.
Colony count
شمارش پرگنه )کولنی‏ (
تخمین تعداد میکروارگانیزم های زنده ) شامل کپک‏، مخمر و باکتری‏ (در یک حجم معین آب که از تعداد پرگنه‏های تشکیل شده در سطح و یا داخل محیط کشت تحت شرایط خاص بدست می‏آید.
Combined sewerage system

شبکه فاضلاب مشترک
شبکه‏ای که در آن فاضلاب و رواناب سطحی در مجاری مشترک جریان می‏یابند.
Comminution

خرد کردن
تکه تکه یا ریز کردن مکانیکی مواد جامد بزرگ موجود در فاضلاب به اندازه‏ای که برای تصفیه بعدی مناسبتر گردند.
Compartmentalization

قسمت بندی شدن
فرآیندی که طی آن مواد موجود در محیط زیست از یک قسمت به قسمتهای زیست محیطی گوناگون دیگر مانند: آب‏، هوا، محیط همزیست (biota)، خاک و رسوبات مهاجرت می‏کنند.
Connate water
آب محبوس
آب حبس شده در شکافها که از نظر زمین‏شناسی با سنگها یا تشکیلات مجاور خود هم سن بوده و اغلب دارای کیفیت نامناسب برای مصارف متداول مانند: آشامیدن‏، صنعت و کشاورزی می‏باشد.
Contact stabilization
تثبیت تماسی
بهبود فرایند لجن فعال که طی آن لجن از قبل هوا دیده، به مدت کوتاهی )برای مثال 15 تا30 دقیقه‏ (با فاضلاب خام تماس داده می‏شود. لجن پس از تماس ته نشین می‏شود و به مخزن مجزایی برگشت داده شده و برای مدت طولانی‏تر 6 )تا 8ساعت‏ ( هوادهی می‏گردد.
Contaminated water
آب آلوده
Cooling water
آب خنک کننده
آبی که برای جذب و کاهش حرارت مصرف می‏شود.
Corrugated Plate Interceptor (CPI)
جداسازی با صفحات کنگره دار
Cross connection
ارتباط متقابل
ارتباط بین لوله‏هایی که ممکن است سبب انتقال آب آلوده به جریان آب آشامیدنی شده و باعث بروز خطرات قابل توجه برای بهداشت عمومی گردد. از این عبارت همچنین برای توصیف ارتباط اصولی شبکه‏های مختلف توزیع استفاده می‏شود.
Cyanobacteria
سیانوباکتریها
Domestic waste water treatment

تصفیه فاضلاب خانگی
Deep well
چاه عمیق
چاهی که آب آن از لایه‏های زیرین بیرون آورده می‏شود.
Deposit
ته نشست، رسوب
Depuration
پاکسازی
فرآیندی که طی آن موجودات زنده آبزی‏، خود را از آلودگی‏ها پاک می‏نمایند.
Dermatitis
التهاب پوست
Destabilization
ناپایدار سازی
Destratification

اختلاط لایه‏ها
اختلاط لایه‏های زیرین و سطحی آب در یک دریاچه یا مخزن‏، بوسیله نیروهای طبیعی یا وسایل مصنوعی.
Detention time

زمان ماند
بطور نظری‏، مدت زمان توقف آب یا فاضلاب در یک واحد مشخص است که با استفاده از یک جریان معین محاسبه می‏گردد.
Detergents
شوینده ها
Detrimental
مضر، خطرناک
Detritus

مواد تخریبی )آلی یا معدنی‏ (
از دیدگاه بیولوژیکی‏، بقایای اجساد و موجودات و مواد آلی ریز به صورت رسوب یا مواد معلق از دیدگاه عملیات تصفیه فاضلاب مواد معدنی درشت همراه با مواد آلی که در آبهای جاری قابل انتقال هستند.
Dewatering
حذف آب ) آبگیری از لجن‏ )
فرآیندی که طی آن آب لجن مرطوبی که معمولاً توسط منعقد کننده تشکیل شده بوسیله روشهای فیزیکی کاهش می‏یابد.
Diatoms

دیاتومه‏ها
جلبکهای تک سلولی از رده)باسیلار (با دیواره سلولی سیلیسی‏.
Diffuse source (of pollution)

منبع غیر متمرکز آلودگی
منشأ آلودگی آبهای سطحی یا زیرزمینی که در یک نقطه متمرکز نبوده; ‏بلکه بصورت گسترده باشد. برای مثال شستشوی املاح از زمین‏.
Digested sludge

لجن هضم شده
لجن فاضلاب که بوسیله عمل میکروارگانیزمها در حضور یا غیاب اکسیژن تثبیت شده است‏.
Digester
هاضم
Digestion

هضم
پایدارکردن مواد آلی در لجن توسط فرایندهای بیولوژیکی که معمولاً طی یک فرایند بی هوازی انجام می‏شود.
Disinfection

گندزدایی
تصفیه آب به منظور زدودن یا غیرفعال کردن تمامی باکتریهای بیماری زا.
Disposal
دفع ( مواد زائد(
Dissolved Air Flotation ( DAF )
شناور سازی با هوای محلول
Domestic waste water

فاضلاب خانگی
Drainage area

سطح زهکشی
سطحی که به یک یا چند نقطه زهکشی می‏شود و مرزهای آن توسط مسئولین ذیربط تعیین می‏گردد.
Drinking water-potable water
آب آشامیدنی
آب با کیفیت مناسب برای آشامیدن‏.
Dry deposition

رسوب گذاری خشک
رسوب کردن مواد به غیر از آب با اشکال مختلف‏، در سطح زمین‏.
Dry well
قسمت خشک چاه
قسمتی از چاه در زیر سطح زمین که خشک بوده و دستگاه پمپاژ، لوله‏ها و سایر تجهیزات در آن جاسازی می‏شود.
Dystrophic water
آب دیستروفیک
آبی که مواد غذایی کمی دارد و حاوی غلظت بالایی از مواد آلی با منشأ گیاهی می‏باشد.
E .coliEscherichia coli

اشرشیاکلی
باکتریهای کلیفرم گرماپای‏، هوازی و بی هوازی اختیاری هستند که قادر به تخمیر لاکتوز یا مانیتول و تولید اسید و گاز در دمای 44 درجه سلسیوس می‏باشند. زیستگاه طبیعی آنها روده بزرگ انسان و حیوانات خونگرم بوده و معمولاً قادر به تکثیر در محیط آبی نمی‏باشند. بنابراین حضور آنها در آب نشانگر آلودگی مدفوعی جدید است‏.
Ecology

بوم‏شناسی )اکولوژی‏ (
علم مطالعه رابطه بین موجود زنده و محیط آن
Ecosystem

اکوسیستم
سیستمی با تاثیر متقابل ارگانیزمهای مختلف موجود و محیط زیست آنها، که در آن چرخه متناوب مواد و انرژی وجود دارد.
Effluent

آب یا فاضلاب خروجی
آب یا فاضلاب تخلیه شده از یک تصفیه خانه‏، فرایند صنعتی‏، برکه و غیره‏.
Effluent Polishing

پاکسازی آب یا فاضلاب خروجی
تصفیه سوم با بکارگیری فرایندهای فیزیکی یا بیولوژیکی بیشتر.
Elutriation
شستشوی لجن
فرایندی است بهساز که طی آن شستشوی لجن توسط آب شیرین یا پساب خروجی جهت کاهش قلیائیت بخصوص حذف ترکیبات آمونیاکی صورت می‏گیرد; تا مقدار مواد منعقد کننده مورد نیاز کاهش یابد.
Enteric viruses

ویروسهای روده‏ای
گروهی از ویروسها که می‏توانند در معده و روده انسان و حیوانات تکثیر یابند.
Environment
محیط زیست
Environmental protection agency
سازمان حفاظت از محیط زیست
Epilimnion

اپیلیمنیون )لایه بالایی آب)‏
لایه بالایی لایه ترموکلاین در یک پیکره لایه‏بندی شده آب‏.
Equalization
یکنواخت سازی
Euphotic zone

ناحیه یوفوتیک
ناحیه بالایی پیکره آب که در آن نفوذ نور برای تأمین فتوسنتز مؤثر کافی باشد.
Eutrophication

مغذی شدن
غنی شدن آب )شور یا شیرین‏ (از مواد مغذی‏، بخصوص ترکیبات نیتروژن و فسفر که رشد جلبکها و گونه‏های حیات گیاهی عالی‏تر را شتاب می‏بخشد.
Extended aeration

هوادهی طولانی مدت
فرایند تصفیه لجن فعالی که با یک سوم بار معمولی عمل می‏نماید; تا تولید لجن فعال اضافی را به حداقل برساند. از آنجاکه شدت حذف لجن کم و عمر لجن زیاد است )تقریباً50 روز( ،لجن اضافی نسبتا پایدار است‏. در چنین سیستمی میکروارگانیزم هایی با رشد کند، می‏توانند بوجود آیند و موادی را که در سایر شرایط غیرقابل حذف می‏باشند; اکسید نمایند.
Fast sand filtration
صاف کردن شنی سریع
فرایند تصفیه آب که طی آن آب‏، اغلب پس از زلال سازی; به منظور جداسازی ذرات باقیمانده از درون یک بستر شنی عبور داده می‏شود.
Filter press

صافی تحت فشار
وسیله صاف کردن که از محفظه‏هایی با صافیهای پارچه‏ای تشکیل شده که ما بین تعدادی صفحات مسطح یا گود قرار می‏گیرند و در آنها لجن تحت فشار قرار می‏گیرد. آب لجن از صافیهای پارچه‏ای و سیستمهای زهکشی عبور داده شده و لجن فشرده بعد از مرحله صاف کردن‏، تخلیه می‏شود.
Filter run
زمان کارکرد صافی
مدت زمان بین دو شستشوی معکوس در یک صافی‏.
Filterability

قابلیت صاف شدن
در ارتباط با فرایند لجن‏، نشانه ایست از سهولت جدا شدن مایع از جامد بوسیله صاف کردن‏.
Filtration
پالایش، تصفیه
Fixed solid ( FS )
جامدات ثابت
Flocculation
لخته سازی
Flotation
شناور سازی
Flume
آب گذر
کانال مصنوعی با شکل و ابعاد کاملاً مشخص که برای اندازه‏گیری جریان آب بکار گرفته می‏شود.
Flush tank
حوضچه شستشو
Fossil fuel
سوخت فسیلی
Fresh water
آب شیرین
آبی با غلظت کم املاح، که بطور طبیعی وجود دارد; یا عمومأ برای استخراج و تصفیه جهت تولید آب آشامیدنی مناسب و قابل قبول می‏باشد.
مرجع تخصصی آب و فاضلاب.