مرجع تخصصی آب و فاضلاب

روشهای آبرسانی
تاریخچه آبرسانی در ایران:
از زمان های دور و حتی پیش از آمدن آریایی ها به ایران ابیاری مورد توجه ساکنان این سرزمین بوده است.کهن ترین اثری که از ایران باستان در زمینه سدسازی و مهار آب های روان بجا مانده سدهای مشکایی و لاکوریان در بلوچستان میباشدکه ساختمان آن از 4000سال قبل میباشد.
ایرانیان برای برداشت آب از زیرزمین دو روش را بکار می بردند:
1-کندن چاه که با کمک دول آب را بیرون آورده واستفاده می کردند.
2-کندن قنات که با شیب کم آب را از چاه مادر به روی زمین روان می ساختند.
کهن ترین قناتی که در تاریخ از ان یاد شده است در ارمنستان است که ساخت آن به3000 سال قبل برمی گردد.
طول قنات های ایران به 2تا90 کیلومتر میرسید و مجموع درازای قنات هایی که آثار آن هنوز پابرجاست به 400هزار کیلومتر میرسند.
برای استفاده از آب های طبیعی در آبرسانی مناطق مسکونی نخستین بار در سال 1301ایجاد شبکه های لوله کشی مورد برسی قرارگرفت و قسمتی از شهرهای آبادان،مشهد و بیرجند لوله کشی شدند.
شهر تهران ابتدابوسیله 26 رشته قنات آبرسانی می شد که برای لوله کشی از سال 1303 مطالعاتی آغازگشت و تا 1329ادامه یافت.
هم اکنون تهران دارای6600کیلومتر لوله کشی اصلی میباشد که در سال 1374 حدود 42درصدآب مورد نیاز خود را از رودخانه کرج تامین می نماید.
انواع مصارف آب

مصارف آب در یک منطقه مسکونی به 3 گونه میباشد:
1-مصرف خانگی
2-مصرف صنعتی
3-مصرف همگانی

1-مصرف خانگی شامل مواردی از قبیل:آشامیدن،پخت و پز،ظرفشویی، استحمام ،لباسشویی ،کولر و...میباشد که بستگی به جمعیت محل و میانگین مصرف شبانه روزی افراد دارد.
مصرف روزانه خود بستگی به عواملی از قبیل سطح زندگی دارد و هرچه افراد از نظر مالی و بهداشت بالاتر باشند مصرف روزانه بالاتری خواهند داشت.
آمارهای سازمان آب منطقه ای تهران نشان می دهدکه میانگین مصرف سرانه مردم تهران(مصرف خانگی و صنایع و متفرقه)در سال 1355نزدیک به 200لیتردرشبانه روز بود و در بقیه شهرها و روستاها به نسبت بالا رفتن سطح زندگی مصرف سرانه افراد بالا میرود که باید مورد توجه باشد.
2-مصرف صنعتی که به 3 گروه تقسیم می شود:
الف-مصرف کارگاه های کوچک مانند نانوایی- قصابی-آرایشگاه و ...که در زیر به مقدار نیاز آبی آنها اشاره می شود:
-نانوایی-برای هر 200نفر از ساکنان محل نیاز به یک کارگر نانوا و برای هر کارگر140لیتر در روز
-قصابی-برای هر300 نفر از ساکنان محل نیاز به یک کارگر قصابی و برای هر کارگر100لیتردرروز
-آرایشگاهی-برای هر250نفر از ساکنان محل نیازبه یک آرایشگر و برای هر کارگر آن100لیتردرروز

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

در این دستورالعمل حوادث و اتفاقات در شبکه های آبرسانی شهری مورد بررسی قرار گرفته  . ابتدا پس از ذکر اهمیت حوادث و اتفاقات علل وقوع آنها تشریح شده سپس پارامترهای موثر بر وقوع و تشدید حوادث ذکر شده است . همچنین با توجه به تلفات شدید آب از محل هایی که دچار حادثه شده اند ، نحوه محاسبه میزان نشت از این محل ها در بخش بعدی ارائه شده. در بخش آخر نیز برای پردازش اطلاعات جمع آوری شده راهکارها و جداولی پیشنهاد شده است .

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

در این دستورالعمل ضمن تعریف شبکه توزیع آب و اجزاء متعلقه آن ( لوله ها ، شیرآلات و اتصالات ) ، مراحل عملیات پیمایش به تفکیک مورد بحث قرار گرفته است . سپس مراحل تهیه نقشه های شبکه توزیع آب بیان شده . در انتها نیز به عنوان نتایج جانبی حاصل از پیمایش شبکه ، فرم و دستورالعمل مربوط به شناسایی فرورفتگیهای مشکوک در طول مسیر و نحوه تعیین قدمت شبکه تشریح شده است .

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

حوادث و اتفاقات بر روی شبکه توزیع آب شهری یکی از موارد شایع و همیشگی می باشد که به همین دلیل بخشی از شرکت های آبفا به طور شبانه روزی مسئولیت شناسایی و تعمیر حوادث و اتفاقات شبکه را بر عهده دارند .
  این مطلب شامل موارد زیر است :
1-اهمیت حوادث
2- علل وقوع حوادث
3- ریشه یابی علل وقوع حوادث
4- اطلاعات قابل دسترس در حین وقوع حوادث و اتفاقات

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

این مطلب توسط دفتر نظارت بر مدیریت مصرف و کاهش آب بحساب نیامده شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور به منظور افزایش راندمان و بهبود فعالیت های در حال انجام در زمینه کاهش آب بدون در آمد تهیه شده و شامل موارد زیر است :
1- اعمال معادله پیوستگی در مرزهای مختلف سیستم های آب
2- اندازه گیری ورودی های سیستم
3- اندازه گیری یا تخمین خروجی های سیستم
4- ارزیابی این اندازه گیریها و ایجاد تعادل بین ورودی و خروجی
5- یافتن میزان آب بدون درآمد و اجزا آن
6- محاسبه شاخصها با توجه به مقدار اجزا
7- مقایسه مقادیر اجزا آب بدون درآمد با نقاط مقایسه یا مبنا
8- محاسبه شاخصهای عملکردی در زمینه هدر رفت واقعی
9- اولویت بندی در اقدامات لازم برای مقابله با اجزا آب بدون درآمد

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

چغاز نبیل گستره ای نزدیك به چهار كیلومتر مربع دارد و دارای سه باروی هم كانون و تو در توی خشتی است كه زیگورات پر آوازه چغاز نبیل در مركز آن قراردارد

آبرسانی به معابد، قصرها و شهر «دورانتاش» با همان عظمت احداث معابد و قصر مورد توجه معماران و تكنسینهای آن زمان قرار گرفته بود. انتقال آب – برای انتقال آب به حوضچه ترسیب و سپس به داخل شهر، دورانتاش گال، پادشاه ایلامی 1365-1245 دستور حفر كانالی به طول 50 كیلومتر را صادر نمود. ابتدای این كانال از كرخه شروع می شد و خود این شط در قسمت غرب شوش جریان داشت.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

1-حلقه بندي محدوده طرح و تعيين ميزان مصرف گره ها: براي اين كار محدوده مورد نظر بر روي نقشه 2000/1 را روي كاغذ پوستي پياده كرديم و منطقه را به 15 لوپ يا حلقه متناسب با خيابانهاي اصلي تقسيم كرديم. و از روي منطقه هر لوپ مساحت هر لوپ را با خط كش اندازه گرفته و با توجه به مقياس نقشه و ميزان تراكم جمعيت، جمعيت هر  لوپ را محاسبه مي كنيم و سپس براي تعيين ميزان مصرف هر لوپ،‌ جمعيت هرلوپ درمصرف سرانه ضرب مي كنيم.

مرحله بعدي: مصرف هر لوپ را بر محيط آن لوپ تقسيم مي كنيم تا ضريب مصرف در واحد طول بدست آيد. و دبي لوله ها بر حسب طولشان به دست مي آيد كه بر دو تقسيم كرده و مصرف گره ها رابدست مي آوريم.

2- وارد كردن رقوم گره ها و تعيين مسير فرضي براي جهت جريان آب: رقومي كه در تقاطع ها بر روي نقشه نوشته شده بود بر روي تعيين جهت جريان شيب زمين را درنظر ميگيريم و يك جهت جريان براي شبكه تعيين مي كنيم. كه جهت جريان به طور منطقي از مناطق مرتفع به مناطق پست مي باشد.

3- تقسيم بندي دبي ها براي لوله ها: براي تعيين  دبي لوله ها به اين صورت عمل مي كنيم: از نقطه كور يعني پاينترين نقطه ارتفاعي شروع مي كنيم ودبي گره ها را بر اساس طول لوله وجهت جريان بين لوله ها تقسيم مي كنيم. طبيعي است كه رفته رفته بر دبي لوله ها افزوده مي شود به اين صورت كه هر لوله علاوه بر تامين آب گره خود بايد گره هاي پايين دست را نيز پوشش دهد اين كار را تا آخرين گره يعني بالاترين نقطه ارتفاعي انجام مي دهيم و خط اصلي شبكه بايد مصرف كل منطقه را تامين كند.

لازم به ذكر است كه لوله ها بر اساس پيك مصرف طراحي مي شوند يعني هم ضريب روز گرم و هم ضريب ساعتي در دبي متوسط مصرف ضرب مي گردد.

4- استفاده از روش هاردي كراس: اين روش براي متعادل كردن هدها و جريان استفاده مي شود

چون در شبكه آبرساني از سيستم حلقوي استفاده شده است. براي طراحي لوله ها بايد دبي هر لوله مشخص گردد كه خود نيازمند محاسبات پيچيده مي باشد به خاطر اينكه آبي كه در گره ها مصرف مي شود ازطريق 2 يا تعداد بيشتري لوله تامين مي گردد كه تقسيم دبي درهنگام جريان (دبي واقعي) با توجه به قانون جريان آب صورت مي گيرد. به اين صورت كه آب براي رسيدن به يك نقطه هميشه كمترين افت فشار را متحمل شود يعني آب مسيري را انتخاب مي كند كه كمترين افت را داشته باشد و از آنجايي كه افت فشار تابع عوامل مختلفي است بايد در ميزان جريان دخالت كنند.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب