مرجع تخصصی آب و فاضلاب

ابزار و مواد لازم:

استوانه مدرج، کرنومتر، دستگاه روتامتر که شامل روتامتر و شیر سوزنی و پمپ می باشد.

تئوری آزمایش :
شدت جریان (دبی):
مقداری از سیال که در واحد زمان از یک سطح مقطع عبور می کند، دبی نام دارد. اندازه گیری دبی جریان بسیار با اهمیت بوده که کاربرد آن از اندازه گیری دبی خون در رگ های انسان تا اندازه گیری دبی اکسیژن مایع در موشک استفاده می شود. در انتخاب وسیله اندازه گیری شدت جریان مناسب عوامل زیادی از جمله قیمت، چگالی سیال، میزان خوردگی سیال، ویسکوزیته سیال، سرعت سیال دخالت دارد. روش های اندازه گیری سیال به شرح زیر است:
روش جابجایی مثبت:
در این روش دبی یک سیال غیرفراررا با روش توزین به دست آورد. زمان لازم برای جمع آوری مقدارمعین این مایع در یک ظرف را اندازه گیری می کنند سپس مایع جمع آوری شده را به طوردقیق توزین می کنند .

روش انسدادجریان : در این روش با استفاده از وسایلی که در مسیرجریان قراردارند با ایجاد اختلاف فشارمیزان دبی را اندازه گیری می کنند دستگاه هایی که به این منظوراستفاده می شوند        

عبارت اند از:

اریفیس
ونتوری مترها
شیپورها ( نازل ها )
روتامتروسیله اندازه گیری با سطح مقطع متغیراست که شامل یک لوله ی شفاف واگرا ویک شناوراندازه گیری دبی در واقع سنگین ترازمایع می باشد این شناور وقتی جریان رو به بالا باشد به طرف بالاحرکت می کند لوله شفاف نیز مدرج است و مستقیما می توان دبی را از روی آن خواند. وجود شکاف هایی بر روی شناور باعث چرخش آن شده و لذا همواره در مرکز لوله باقی می ماند. هرچه جریان بیشتر باشد، شناور ارتفاع بیشتری می گیرد. یعنی بر اساس دبی جریان عبوری از روتامتر محل قرار گرفتن شناور متفاوت است. روی استوانه شیشه ای مدرج شده است و پس از قرار گرفتن در مسیر جریان به وسیله محل شناور میزان جریان خوانده می شود. برای سیالات بی خطر مثل آب و هوا و در دماهای عملیاتی پایین از شیشه های بور و سیلیکات برای بدنه روتامتر  استفاده می شود. جهت فشار های بالا و یا عبور مواد سمی و آتش زا استفاده از روتامتر ممنوع است. افت فشار در روتامتر ثابت است. بسته به قطر روتامتر فشار در حدود چند اینچ آب تا یک Psi می باشد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

استقرار و پیاده‌سازی نظام نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه تأسیسات آب شرب کشور، چالش‌ها و دستاوردهای حاصله

در دهه اول تشکیل شرکت‌های آب و فاضلاب گام‌های بزرگ و اساسی در جهت ساخت و تجهیز تأسیسات به‌عمل آمد و اکنون که در دهه دوم عمر این شرکت‌ها می‌باشیم، توجه بیشتر به کیفیت محصولات و خدمات ارائه شده ما را بر آن خواهد داشت تا با دیدگاه دقیق نسبت به این مقوله بنگریم. اگر بهره‌برداری صحیح از تأسیسات در گرو دو عامل اساسی مدیریت فرآیند و مدیریت عملکرد بهینه تأسیسات و تجهیزات باشد، عدم توجه به نگهداری صحیح و برنامه‌ریزی شده تأسیسات و تجهیزات مورد بهره‌برداری طی سالیان اخیر موجب شده است که ضمن کاهش کارایی و اثربخشی تأسیسات و تجهیزات هزینه‌های هنگفتی از بابت تعمیرات بدون برنامه و کاهش عمر مفید اقتصادی دستگاه‌ها و تجهیزات مورد بهره‌برداری به شرکتهای آب و فاضلاب وارد گردد که چنانچه هزینه‌های غیرمستقیم ناشی از رکورد سیستم‌های تولید و انتقال آب شرب را به آن اضافه کنیم این هزینه‌ها سرسام آور خواهد بود.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

اصل ۴۴ قانون‌اساسی سیاست‌های کلی نظام را به بخش دولتی، تعاونی و خصوصی تقسیم و وظایف هر بخش را مشخص می‌سازد.
بخش دولتی شامل کلیه صنایع بزرگ و مادر، بازرگانی خارجی، معادن بزرگ، بانکداری؛ بیمه، تأمین نیرو، سدها و شبکه‌های بزرگ آب‌رسانی، رادیو و تلویزیون، پست و تلگراف و تلفن هواپیمائی، کشتیرانی، راه و آهن و مانند اینهاست که به‌صورت مالکیت عمومی در اختیار دولت است.
بخش تعاون شامل شرکت‌ها و مؤسسات تعاونی تولید و توزیع است که در شهر و روستا بر طبق ضوابط اسلامی تشکیل می‌شود و بخش خصوصی شامل آن قسمت از کشاورزی، دامداری، صنعت، تجارت و خدمات می‌شود که مکمل فعالیت‌های دولتی و تعاونی است.
شتاب بخشیدن به رشد اقتصادی، گسترش مالکیت در سطح عموم مردم به‌منظور تأمین عدالت اجتماعی، ارتقاء کارآئی بنگاه‌های اقتصادی و بهره‌وری منابع مادی و انسانی و فناوری، افزایش رقابت‌پذیری در اقتصاد ملی، افزایش سهم بخش‌های تعاونی و خصوصی در توسعه اقتصادی، کاهش بار مالی و مدیریتی دولت در تصدی فعالیت‌های تجاری، اقتصادی، خدماتی از جمله اهداف اصل ۴۴ قانون اساسی است.
خصوصی‌سازی و ایجاد تعاونی‌ها در جهان امروز به‌عنوان ابزاری است جهت ایجاد انگیزه در افزایش کارآئی و پیشرفت، کیفیت محصول صنایع و خدمات مورد استفاده قرار می‌گیرد. یکی از مشکلات دولت‌ها در طول تاریخ وابسته کردن اکثر تولیدات، خدمات، تجاری و صنعت به دولت بوده و آن را در انحصار قرار داده و نوعی بی‌تفاوتی و دلسردی را موجب گردیده‌اند. کشورهای توسعه یافته در این زمینه برای کاهش فعالیت‌ها در بخش دولتی حرکت‌های وسیعی را از چندین دهه قبل آغاز کرده‌‌اند که در بسیاری موارد موفق عمل کرده و در برخی از فعالیت‌ها تجربه شکست را هم داشته‌اند و خصوصی‌سازی را نباید در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه با یکدیگر مقایسه کنیم.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

این یک واقعیت غم‌انگیز است که صدها میلیون نفر در کشورهای فقیر به آب کافی دسترسی ندارند. پدیده رایج در این کشورها آن است که زن‌ها در حالی که سطل‌های سنگینی در دست دارند یا آنها را روی سر نگه داشته‌اند، چندین مایل راه می‌روند تا فقط آب به خانه بیاورند. در بسیاری از شهرهای جهان سومی، نرخ پوشش (نفوذ) آب نامناسب بوده و اغلب کمتر از نیمی‌‌‌‌از جمعیت را پوشش می‌دهد. آبی که به این صورت به خانه‌ها منتقل می‌شود، تنها باعث درد و رنج افراد نمی‌‌‌‌گردد، بلکه قیمت آن نیز زیاد است. هزینه‌های این آب بین ۵ تا ۲۰ برابر هزینه آب لوله‌کشی است. برای کسی که زندگی خود را با درآمد چند دلار در روز می‌گذراند، این هزینه اضافی مهم است. البته این هزینه میزان سرخوردگی ناشی از این کار و هزینه مربوط به زمان و خستگی را شامل نمی‌شود. که اگر آن را هم اضافه کنیم، به رقمی بسیار فراتر از این می‌رسیم. بسیاری از اوقات این مقدار آب آورده شده، خیلی زود به خاطر نیاز‌هایی مثل استحمام، آشپزی و نظافت مصرف شده و بنابراین فردی– که معمولا زن خانه است - باید بازگشته و دوباره آب بیاورد.
بدتر اینکه این منابع آب غالبا کثیف بوده و حاوی بیماری می‌باشند.
هر ساله صدها هزار کودک به علت ابتلا به اسهال جان خود را از دست می‌دهند و این در حالی است که بسیاری از آنها به خاطر نوشیدن آب نامناسب به این بیماری مبتلا می‌شوند. این اسهال منجر به مرگ می‌شود، زیرا کودکان، آبی که به اندازه کافی تمیز بوده و قابل‌شرب باشد در دسترس ندارند تا بتوانند با استفاده از آن آب مورد نیاز بدن خود را تامین کنند. در حال حاضر آب کثیف نسبت به ایدز جان افراد بیشتری را می‌گیرد. اما متاسفانه سیاستگذاری در مورد آب، موضوعی داغ نیست و توجه چندانی بدان صورت نمی‌گیرد، اما چه این موضوعی داغ باشد، چه نباشد، آب نامناسب، یکی از بزرگ‌ترین مشکلات جهان امروز است.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

سال ۱۹۵۰ زمانی‌که هندی‌ها پیشنهاد تشکیل کمیسیون بین‌المللی آبیاری و کانال‌ها را دادند، در خوشبینانه‌ترین حالات فکر نمی‌کردند که روزی این کمیسیون کوچک تبدیل به یک نهاد بین‌المللی و تأثیرگذار شود.
ژوئن سال ۱۹۵۰، سازمان مرکزی آبیاری کشور هند در پی یک نیازسنجی، پیشنهاد تشکیل کمیسیون فوق را داد که در آن‌زمان فقط یازده کشور دعوت این سازمان هندی را لبیک گفته و با تشکیل هیئتی یازده نفره اساسنامه موقتی برای خود تعریف کردند.
یک‌سال بعد یعنی در ژانویه سال ۱۹۵۱ دهلی‌نو میزبان دومین نشست اعضاء کمیسیون مذکور بود.
در این نشست تعداد اعضاء از یازده کشور به هفده کشور افزایش پیدا کرده و نام کمیسیون نیز به کمیسیون بین‌المللی آبیاری و زهکشی تغییر کرده و در سال ۱۹۵۷، تاریخی که تولد هشت‌سالگی کمیسیون را نشان می‌داد، با توجه به اهمیت موضوع آب و نقش آن در اقتصاد و اجتماع، تعداد اعضاء کمیسیون به ۵۷ کشور افزایش پیدا کرد.
هم‌زمان با افزایش تعداد اعضاء کمیسیون، نام و محدوده فعالیت کمیسیون نیز ارتقاء جایگاه پیدا کرده و کنترل سیلاب و تنظیم جریان به نام و فعالیت کمیسیون اضافه شد.
همان‌گونه که از نام کمیسیون مشهود است وظایف اصلی آن در چهار موضوع کلی آبیاری، زهکشی، کنترل سیلاب و تنظیم جریان تعریف شده است.
چهار موردی که اگر به‌صورت اصولی و درست با آنها برخورد شود می‌تواند فوائد زیادی را به‌دنبال داشته باشد، از سوئی عدم به‌کارگیری صحیح ابزار در مورد چهار گزینه موردنظر کمیسیون موجب زیان‌های جبران‌ناپذیر خواهد شد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

در حال حاضر صنعت آب شاهد رشد شدیدی است و گویای این مطلب، وضعیت سهام شرکت های فعال در این بخش است. در این صنعت به دلیل کمبود کمی و کیفی آب، دو راه حل از اهمیت بیشتری برخوردار شده اند که یکی از آنها سیستم های تصفیه فاضلاب بوده و موضوع بعدی مربوط به سیستم های تصفیه آب در محل مصرف (POU/POE) است. با این مقدمه، سوال اول این است که شرکت های دخیل در این موضوعات، آینده خود را چگونه می بینند؟ به علاوه این صنعت در چند سال گذشته تغییر وسیعی را در مالکیت شرکت های فعال تجربه کرده است که به نظر می رسد این روند در آینده نیز ادامه داشته باشد. سوال بعدی آن است که این موضوع چگونه بر روی توسعه بازار آب تاثیر خواهد گذارد؟
از جمعیت ۱/۶ میلیارد نفری جهان حدود یک میلیارد نفر از دسترسی به آب شرب محروم هستند و به نظر می رسد که این موضوع در آینده حادتر شود. از این رو کشورها و موسسات زیادی وجود دارند که شدیداً به دنبال یافتن راه حل هایی برای این مشکل هستند و در این مسیر مناسب ترین راهکارها، عملیات تصفیه فاضلاب و به کارگیری سیستم های تصفیه آب در محل مصرف تشخیص داده شده اند.
● سیستم های تصفیه آب در محل مصرف
اساساً سیستم های تصفیه آب در محل مصرف به دو دسته تقسیم می شوند بدین صورت که پس از رسیدن آب به منزل از طریق شبکه، یا کل آب ورودی در یک محل تصفیه می شود (POE) و یا در داخل ساختمان بر روی بعضی از شیرها، تجهیزات مربوط به تصفیه قرار داده می شود. (POU) در این زمینه یک دیدگاه کلی وجود دارد که با افزایش قیمت آب، توجه مردم به کیفیت آب مصرفی افزایش می یابد. بنابراین با برقراری ارتباط با مردم و اطلاع رسانی به آنها می توان آنها را متوجه این مطلب کرد که سیستم های تصفیه آب در محل مصرف ارزان تر از روش های دیگر مثل خرید آب بطری است و از این رو اقبال مصرف کنندگان صنعتی و خانگی به این گونه سیستم ها زیاد خواهد شد. شرکت هندرکس (Hendrx) یکی از سازندگان تجهیزات تصفیه آب است و حل مسائل مربوط به کیفیت آب توانسته است آب آشامیدنی با کیفیت بسیار خوبی را برای بازارهای خانگی و صنعتی فراهم آورد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

تصفيه آب در پالايشگاه گاز


ناخالصي هاي موجود در آب :

آب خالص در طبيعت به دليل ويژگيهاي حلاليت بالاي آن ، وجود ندارد و داراي ناخالصي هاي گوناگون مي باشد ناخالصي هاي آب را به سه دسته كلي مواد جامد محلول ، مواد جامد معلق و كلوئيدي و گازها دسته بندي مي نمايند.
مواد غير محلول و معلق :
ذرات ريز و درشت مواد غير محلول و معلق در آب داراي اهميت بسيار متنوع مي باشند اين مواد معلق سبب كدورت آب مي شوند. برخي از اين ذرات كه درشت تر هستند داراي قابليت ته نشيني مي باشند و با حذف آنها آب شفاف تر مي گردد و برخي ديگر از اين ذرات معلق قابليت ته نشيني بسيار كمي دارند و براي ته نشيني نياز به زمان طولاني دارند و يا اينكه به طور كلي غير قابل ته نشيني هستند برخي از اين مواد معلق عبارتند از :
1) ذرات ريز خاك و سنگ و مواد تشكيل دهنده بستر رودخانه ها كه در اثر فرسايش زمين ايجاد شده اند.
2) موجودات ريز زنده ( ميكروارگانيزم ها) مانند باكتري ها
3) سيليس كلوئيدي ، كلوئيدها ، سوسپانسون ها و امولسيون ها
در اينجا به دليل اهميت موضوع ، اشاره اي به محلول هاي حقيقي ، سوسپانسيون ، امولسيون و كلوئيدي مي گردد.
هرگاه ذرات بسيار ريز يك جسم در بين ذرات جسم يا اجسام ديگر پراكنده گردد ، مجموعه حاصل سيستم پراكنده ناميده مي شود در بين اين سيستم بيشتر سيستم يا دستگاهي مورد بررسي مي باشد كه در آن حلال ، مايع مي باشد زيرا اين سيستم در تصفيه آب اهميت بيشتري دارند كه معمولا به آنها محلول گفته مي شود . خواص چنين محلول هايي در درجه اول به بزرگي ذرات حل شده يا پراكنده شده بستگي دارد كه بزرگي ذرات ميزان پايداري آنها را تعيين مي كند. اگر اندازه اين ذرات بزرگتر از اندازه مولكول ها باشد ، سيستم ناپايدار بوده و ذرات پراكنده مي شوند و به سهولت جدا و بنابر چگالي خود دربالا يا پايين دستگاه جمع مي شوند اينگونه سيستم ها يا دستگاهها را سيستم هاي معلق مي گويند كه ممكن است از نوع سوسپانسيون يا امولسيون باشند ولي اگر كاملا پايدار يا مدت طولاني پايدار باشند به محلول هاي واقعي معروف مي باشند . ذرات جامد معلق در مايع را سوسپانسيون و مايع معلق در مايع را امولسيون مي گويند اين ذرات داراي ويژگيهاي زير مي باشند :
1) كم كم در سطح حلال و يا ته ظرف يعني زير حلال جمع مي شوند.
2) از پرده اسمزي عبور نمي كنند و اكثرا از كاغذ صافي هم عبور نمي كنند.
3) اين ذرات با چشم ديده نمي شوند ولي با ميكروسكوپ هاي معمولي قابل مشاهده مي باشند.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

گزارش‌های فراوانی درباره تأثیر غیرمستقیم فعالیت‌های پراکنده مردم جهان بر هیدرولوژی و سیستم‌های آبی کره زمین، پیش‌بینی تأثیر گازهای گلخانه‌ای در گذشته و حال، درجه حرارت آینده کره زمین و سیستم‌های تبخیر و بارندگی منتشر شده است اما اطلاعات اندکی در مورد مکانیسم دیگری که انسان توسط آن می‌تواند بر سیستم‌های آبی در دیگر نقاط جهان تأثیر بگذارد منتشر گردیده، این ساز و کار که همانند تغییر آب و هوا نامرئی بوده و امروزه اهمیت بیشتری یافته است، تجارت جهانی می‌باشد.
مبادلات جهانی کالاهای مصرفی جابه‌جائی مقادیر متنابهی آب به‌صورت مجازی را به همراه دارد. بررسی تحقیقی در رساله دکترای آقای چاپاگین (chapagin) به عواقب تأثیرات این جریان جهانی مجازی آب بر اعتبارات ملی و بین‌المللی مرتبط با آب پرداخته است.
هم‌اکنون این مسئله روشن شده که مشکلات مرتبط با آب اغلب توسط مکانیسم‌هائی که خیلی فراتر از حوضه آبریز عمل می‌نمایند اتفاق می‌افتد، همچنین مشخص گردیده که کمبود و آلودگی آب در یک منطقه از جهان غالباً ارتباط نزدیکی با ساختار تجارت جهانی دارد. اگر چه اکثراً تجزیه و تحلیل فراوان و استفاده از آب شیرین در محدوده حوضه‌های آبریز انجام می‌شود اما امروزه بررسی این موضوع در حوزه جهانی اهمیت فزاینده‌ای یافته است.
تحقیقات نشان می‌دهد که تجارت جهانی به‌صورت غیرمستقیم بازده استفاده از آب در سطح جهان را افزایش داده و بر حوزه‌های ملی کشورهائی که با کمبود آب مواجه هستند تأثیر مثبتی گذاشته است. صرفه‌جوئی در منابع آبی کشورهائی که ذخائر آبی نسبتاً کمتری دارند به‌دلیل تأثیر مکانیسم واردات مجازی آب (واردات محصولاتی که وابستگی زیادی به آب دارند) موضوع قابل‌توجهی می‌باشد، با این‌وجود تهدیدهائی همراه با این موضوع وجود دارند که بایستی با در نظر گرفتن موارد زیر به وضوح مورد بررسی قرار گیرند:
۱) توسعه تجارت خارجی برای واردات موادغذائی مورد نیاز که در غیر این‌صورت بایستی در داخل کشور تولید شوند.
۲) خطرات فاصله گرفتن از خودکفائی غذائی و عوارض مرتبط با آن ناشی از تهدیدهای سیاسی
۳) افزایش محدوده‌های شهری در کشورهای واردکننده به‌دلیل کاهش اشتغال در بخش کشاورزی
۴) دسترسی کمتر اقشار کم‌درآمد به غذا
۵) افزایش مخاطرات زیست‌محیطی در کشورهای صادرکننده که به‌طور کلی در قیمت کالای تولیدشده به حساب نیامده است.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب