مرجع تخصصی آب و فاضلاب

مقاله بررسی آبشویی نیترات تحت کشت گندم و استفاده لایسیمتری از فاضلاب شهری
سمیه دژانگاه - دانشجوی کارشناسی ارشدخاکشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم وتحقیقات خوزستان
علی افروس - استاد یار گروه مهندسی آب، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول
علی غلامی - استاد یار گروه خاکشناسی،دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم وتحقیقات خوزستان
چکیده مقاله:
استفاده از کودهای شیمیایی در کشاورزی به عنوان منابع آلودگی آبهای زیرزمینی و منابع خاک شناخته شدهاست. نیترات از مهمترین عناصر کودی به شمار می رود. کمبود و زیادی این عنصر از حد موجود نیاز در هر دوحالتبرای گیاهان مسئله ساز است. آبشویی نیترات خاک می تواند سبب آلودگی لایه های آبدار زیرزمینی شود. به منظوربررسی آبشویی نیترات و کاربرد فاضلاب جهت کشت گندم در شرایط لایسیمتری از یک طرح کاملا تصادفی در سهتکرار استفاده گردید. تیمارهای آبی شامل : آب معمولی، فاضلاب با غلظت 25 میلی گرم در لیتر نیتروژن و فاضلاببا غلظت 50 میلی گرم در لیتر نیتروژن بود. جهت بررسی میزان نیترات انتقال داده شده بعد از هر آبیاری از کلیهتیمارهای آبی نمونه گیری به عمل آمد. نتایج این تحقیق نشان داد که اثر نوع آب آبیاری ، بر میزان انتقال نیتراتخروجی لایسیمترها دارای تفاوت معنی داری است.
کلیدواژه‌ها:
نیترات – فاضلاب شهری – لایسیمتر

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

مقاله بررسی لایسیمتری فرم های مختلف نیتروژن(نیترات و آمونیوم) در اعماق خاک تحت کشت گندم
سمیه دژانگاه - دانشجوی کارشناسی ارشدخاکشناسی،دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم وتحقیقات خوزستان
علی شیرافروس - استاد یار گروه مهندسی آب،دانشگاه آزاد اسلامی دزفول
علی غلامی - استاد یار گروه خاکشناسی،دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم وتحقیقات خوزستان
چکیده مقاله:
نیتروژن به عنوان یکی از عناصر مهم غذایی گیاه به شمار می رود. با این حال حلالیت بالای آن باعث آبشویی آن از اعماق خاک میگردد.هدف از انجام این تحقیق بررسی حرکت نیترات و آمونیوم در دو عمق مختلف 30 و 50 سانتی متری از سطح خاک می باشد.جهت انجام این آزمایش از طرح کاملاً تصادفی استفاده شد. تیمارهای آزمایشی شامل: آب آبیاری معمولی + کود نیتروژنه (شاهد)،فاضلاب با غلظت 50 میلی گرم در لیتر نیتروژن و فاضلاب با غلظت 25 میلی گرم در لیتر نیتروژن می باشد. نتایج نشان داد باگذشت زمان و افزایش تعداد آبیاری انتقال نیترات روندی افزایشی داشته و مقدار قابل توجهی نیترات به اعماق خاک نفوذ کرده استولی با گذشت زمان حرکت آمونیوم روند کاهشی داشته است.
کلیدواژه‌ها:
فاضلاب شهری، نیترات، آمونیوم

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

مقاله بهداشت محیط در شرایط اضطرار ( کنترل آب و فاضلاب در زلزله بم و کارایی آن در شرایط مشابه)
رضا علی فلاح پور - دانشجوی کارشناس بهداشت محیط دانشگاه شهید بهشتی تهران
محمد تقی قانعیان - عضو هیئت علمی دانشکده بهداشت ، دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد
چکیده مقاله:
این مقاله به بررسی نقش بهداشت محیط و فعالیت انجام شده در زلزله بم همچنین بررسی کارایی این فعالیت ها در موقعیت های اضطراری مشابه می پذیرد . این مقاله بر اساس پژوهشهای انجام شده بر روی عملکرد گروه اعزامی از دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد به منطقه بم صورت پذیرفته است. حادثه زلزله بم ، از جمله حوادث غیر مترقبه ای بود که جهان را تحت تاثیر خود قرار داد ، متاسفانه تعداد تلفات در ان واحد بسیار زیاد بود بطوری که بیش از یک سوم جمعیت محل از بین رفتند ، شرایط ایجاد شده شرایط سخت و پیچیده ای بود که توجه ویژه ای را جهت کنترل آن می طلبید ، در این شرایط کنترل سلامت و بهداشت عمومی و روانی ، از اهمیت ویژه ای برخوردار بود، بطوری که عدم توجه به این مهم می توانست دامنه خسارت ایجاد شده را به کل کشور بسط دهد که در آن هنگام شعله های این فاجعه عظیم نه تنها بم بلکه کل کشور را تحت تاثیر خود قرار می داد و فاجعه بسیار عظیم تر از زلزله بم را بوجود می آورد در شرایط ایجاد شده توجه به نکات مهم بهداشتی گامی مهم در جهت کاهش خسارات ایجاد شده و پیشگیری از گسترش بروز اپیدمی های بعدی می بود ، از جمله جنبه های بهداشتی که می توان از آن به عنوان مهمترین عامل در کنتذل بهداشت محیط در شرایط اضطرار نام برد مدیریت و کنترل کیفیت آب و دفع بهداشتی فاضلاب می باشد . آب و فاضلاب مساعدترین محیط برای رشد پاتوژنها و گسترش آنها می باشند ، هر چند که بحث کنترل آب و فاضلاب خود بسیار پیچیده می باشد اما این نکته را نباید از یاد برد که در حوادث غیر مترقبه ما با شرایط متفاوتی نسبت به شرایط عادی روبرو هستیم لذا آشنایی با نحوه عملکرد در چنین شرایط می تواند نقش مهمی د رکنترل و مدیریت بهداشتی شرایط اضطرار داشته باشد . در این مقاله ما به بررسی کیفیت فعالیتهای انجام شده در کنترل آب و فاضلاب در زلزله بم و کارائی و اثر بخشی آن در شرایط پرداخته ایم.
کلیدواژه‌ها:
آب ، فاضلاب ، کنترل ، زلزله بم

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

مقاله بررسی حجم آلاینده های موجود در فاضلاب شهری ، صنعتیت و کشاورزی وارده به دریای خزر و مشخص کردن سهم کشورهای حاشیه خزر در این آلودگی
آزاده عتباتی - گروه زیست شناسی ، دانشکده علوم ، دانشگاه گیلان
حمید علیزاده کتک لاهیجانی - مرکز ملی اقیانوس شناسی ، تهران
مجید عسکری حصنی - گروه زیست شناسی ، دانشکده علوم ، دانشگاه گیلان
چکیده مقاله:
دریای خزر از بزرگترین حوضه های آبی داخل خشکی است که منابع زیستس و هیدروکربوری با ارزشی در آن وجود دارد. مشکلات زیست محیطی و بهداشت ساکنین حاشیه آن از مسائلی است که باید به آن توجه وافر داشت. از مهمترین عوامل آلاینده خزر ورود فاضلابهای شهری ، صنعتی و کشاورزی است. در یان پژوهش حجم و مقدار آلاینده های وارده به خزر از طریق کشورهای ساحلی بررسی شده است . در بحث فاضلاب شهری ، سیستم جمع آوری فاضلاب در کشورهای حاشیه خزر وجود ندارد و یا اگر هم هست در وضعیت نامطلوبی بوده و حجم بیشتر فاضلاب مستقیم وارد خزر می شود . از کل فاضلاب ورودی به خزر تنها 40 % تصفیه مکانیکی و در مواردی تصفیه بیولوژیکی می شود و 60% فاضلاب بدون هیچ گونه تصفیه ای وارد خزر می گردد. فاضلاب خانگی فقط 14% از فشار آلاینده ها را به خزر تحمیل می کند. در بررسی حجم آلاینده های فاضلاب خانگی ، باکو بزرگترین منبع تولید آلاینده های ناشی از فاضلاب شهری ( حدود 40% ) ولی با این حال BOD ( Boichemical Oxygen demaned) ورودی از باکو 29% است. علت کم بودن BOD با وجود جمعیت زیاد ساکنین این منطقه سیستم تصفیه فاضلاب Govasony است که نیمی از فاضلاب باکو را تصفیه می کند . توزیع آلاینده ها از سواحل شرقی فقط 4% است و ایران 25% از کل آلاینده ها و 40% از ورودی BOD را تولید می کند . بنابراین بزرگترین فشار آلایندگی فاضلاب شهری از سواحل غربی و جنوب غربی خزر است. در بحث صنایع نیز ، Hot spot یا مناطق خطر بررسی شد بیشترین تعداد صنایع را در سواحل آذربایجان داریم. اغلب چاه های تولید کننده نفت و گاز در آذربایجان ، قزاقستان و روسیه قرار دارد . از نظر مقدار BOD5 آستاراخان بیشترین مقدار و سومگائیت کمترین مقدار راداراست غلظت COD در باکو بیشترین مقدار و ترکمن باشی به کمترین مقدار می رسد . غلظت فلزات سنگین در باکو بیشترین مقدار و در سومگائیت کمترین مقدار را داراست و از نظر مقدار کل نیترات وارده اکتاو رتبه اول و آستاراخان رتبه آخر را دارد . از لحاظ پخش فسفات نیز ترکمن باشی بیشترین و آستاراخان کمترین مقدار را شامل می شود.
کلیدواژه‌ها:
الاینده ها ، فاضلاب های شهری ، کشاورزی و صنعتی ، دریای خزر ، کشورهای حاشیه خزر

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

مقاله اثر آبیاری با پساب بر برخی خواص فیزیکی و شیمیایی خاک
فرزاد روحانی شهرکی - عضو هیات علمی دانشکده منابع طبیعی ، دانشگاه صنعتی اصفهان
رسول مهدوی - کارشناسان ارشد مهندسی منابع طبیعی ، دانشکده منابع طبیعی ، دانشگاه صنعتی اصفهان
مرضیه رضایی - کارشناسان ارشد مهندسی منابع طبیعی ، دانشکده منابع طبیعی ، دانشگاه صنعتی اصفهان
چکیده مقاله:
به کارگیری فاضلاب شهری در کشاورزی بسته به خصوصیات آن می تواند سودمند یا زیان بار باشد. کیفیت فاضلاب باید با توجه به اثرات آن بر خاک ، گیاه ، دام و انسان ارزیابی شود. برای بررسی اثر آبیاری با پساب تصفیه خانه شمال اصفهان، برخواص فیزیکی و شیمیایی خاک منطقه ، از طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار و چهار تیمار آبی در زمین های تصفیه خانه که به مدت 9 سال با پساب آبیاری شده بود ، استفاده گردید. تیمارهای آبی شامل : فاضلاب ورودی به تصفیه خانه (تصفیه نشده)، فاضلاب نیمه تصفیه (خروجی استخر ته نشینی اولیه )، فاضلاب خروجی (تصفیه شده ) و آب چاه تصفیه خانه بود. برای بررسی خواص فیزیکی خاک از اعماق صفر تا پنج و پنج تا ده سانتی متری از هر پلات نمونه گیری به عمل آمد. برای مقایسه خواص فیزیکی خاک تصفیه خانه و خاک مزرعه مجاور که هیچ گونه تیماری در آن اعمال نشده و آبیاری آن با استفاده از چاه شخصی بوده است، از خاک مزرعه مجاور نیز نمونه برداری شد. برای بررسی کیفیت تیمار های آبی در هر نوبت آبیاری از کلیه تیمارها نمونه گیری شد و اندازه گیری های لازم انجام گرفت. نتایج نشان داد که کلیه تیمارهای پساب از لحاظ اکسیژن مورد نیاز شیمیایی (COD) و مواد معلق (SS) و تیمارهای فاضلاب ورودی و نیمه تصفیه شده از لحاظ کدورت و اکسیژن مورد نیاز بیوشیمیایی (BODs) ، بیشتر از حد استاندارد ایران می باشند. از نظر طبقه بندی ، فاضلاب ورودی دارای درجه متوسط است . تیمارهای پساب از نظر هدایت الکتریکی ، نسبت جذب سدیم ، سدیم و سرب دارای میزان کمتری نسبت به آب چاه می باشند. کلیه تیمارها از لحاظ نفوذپذیری در درجه خوب و از نظر کلراید در درجه متوسط هستند. سرب کلیه تیمارها به مراتب کمتر از حد مجاز است. میانگین جرم مخصوص ظاهری خاک و درصد رطوبت در گنجایش زراعی (FC) روند خاصی را دنبال نمی کند. نتایج این طرح نشان می دهد ، که زمین آبیاری شده با پساب به مدت 9 سال دارای جرم مخصوص ظاهری کمتر ، درصد رطوبت بیشتر (در FC) و نفوذ نهایی کمتر نسبت به مزرعه مجاور آبیاری شده با آب چاه می باشد.
کلیدواژه‌ها:
پساب ، مواد معلق ، اکسیژن مورد نیاز شیمیایی ، اکسیژن مورد نیاز بیوشیمیایی ، فاضلاب

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

مقاله یک روش آسان و سریع جهت سنجش پتانسیل معدنی شدن نیتروژن در زمینهای تیمار شده با لجن فاضلاب
یزدان لطفی - دانش آموخته کارشناسی ارشد خاکشناسی ، دانشگاه صنعتی اصفهان
فرشید نوربخش - استادیار گروه خاکشناسی ، دانشگاه صنعتی اصفهان
مجید افیونی - دانشیار گروه خاکشناسی ، دانشگاه صنعتی اصفهان
چکیده مقاله:
پتانسیل معدنی شد نیتروژن را می توان معیار مهمی جهت ارزیابی نیتروژن لیبایل (Laibile) خاک در نظر گرفت . تعیین پتانسیل معدنی شدن نیتروژن بسیار وقت گیر و پرهزینه است . لذا جایگزینی روشی آسان تر ارجحیت دارد. هدف از این تحقیق بررسی امکان تخمین پتانسیل معدنی شدن نیتروژن از روش شاخص بیولوژیکی قابلیت جذب نیتروژن در یک خاک آهکی تیمار شده با لجن فاضلاب است . آزمایش در قالب طرح کرتهای خرد شده و در سه تکرار انجام گردید. هر کرت اصلی به سه کرت خرد شده تقسیم شد و اعمال تیمارها در سه سال متوالی به گونه ای بود که بخشی از کرت تنها در سال اول ، بخشی دیگر در دو سال پیاپی و بخش سوم در سه سال متوالی تیمار کودی مشابه دریافت کردند. برای انجام این تحقیق نمونه های خاک ، شش ماه پس از آخرین کوددهی و از عمق 0 تا 15 سانتی متری مزرعه لورک که قبلاً تیمارهای لجن فاضلاب در آن اعمال گردیده بود ، برداشت گردید. تیمارها شامل سطوح لجن فاضلاب (0 ، 25 و 100 تن در هکتار ) و سال های کوددهی (0، 1 ، 2 و 3 سال ) بود. پس از آماده سازی اولیه نمونه ها ، پتانسیل معدنی شدن نیتروژن به روش استانفورد و اسمیت (انکوباسیون به مدت 22 هفته و آبشویی متناوب هر دو هفته یک بار ) اندازه گیری شد. شاخص بیولوژیکی قابلیت جذب نیتروژن ، BINA ، نیز با اندازه گیری آمونیوم حاصل از انکوباسیون یک هفته ای خاک در شرایط بی هوازی و در دمای 40 درجه سانتی گراد اندازه گیری شد . نتایج نشان داد بین شاخص BINA و پتانسیل معدنی شدن نیتروژن همبستگی بالایی (0/938=r ) وجود دارد. همچنین بین شاخص BINA و عملکرد (0/701=r) و جذب نیتروژن توسط گیاه ذرت (0/788=r ) همبستگی های معنی داری مشاهده گردید. نتیجه این که می توان از شاخص BINA به عنوان شاخصی جهت تخمین پتانسیل معدنی شدن نیتروژن در اراضی تیمار شده با لجن فاضلاب استفاده کرد.
کلیدواژه‌ها:
پتانسیل معدنی شدن نیتروژن ، شاخص بیولوژیکی قابلیت جذب نتیروژن ، لجن فاضلاب

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

مقاله مقررات، رهنمودها و استانداردهای زیست محیطی در رابطه با دفع فاضلاب به داخل آبهای ساحلی و دریاها
افشین تکدستان - عضو هیات علمی دانشگاه اهواز و دانشجوی دکترا مهندسی عمران محیط زیست دا
نعمت اله جعفرزاده - مشاور عالی شرکت مهندسین مشاور دزآب، دکترای مهندسی بهداشت محیط و عضو ه
ناصر مهردادی (شناسه پژوهشگر - Researcher ID: ۱۶۰)
عضو هیات علمی دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران و مدیر کل محیط زیست ماز
چکیده مقاله:
امروزه مدیریت صحیح فاضلاب از جمله دفع صحیح فاضلاب خام و تصفیه شده به داخل آبهای ساحلی و دریاها یک ضرورت به شمار میرود. نقش و اهمیت رهنمودها، معیارها و استانداردها و آثار اقتصادی، بهداشتی و زیست محیطی آن در دفع مناسب و مستمر فاضلاب و لجن حاصل از آن ضروری و اجتناب ناپذیر است هدف ازا رائه این مقاله معرفی مقررات، استانداردها و معیارهای USEPA,WHO,UNEP,EEC و استانداردهای کشور فرانسه، ژاپن، چین، مکزیک ، کلمبیا، کوبا، لهستان ، هند و ... در رابطه با دفع فاضلاب به دریا، سواحل شنا، استاندارد آب صدفهای خوراکی و پرورش ماهی ها و لزوم شناخت و گسترش چنین استانداردها ، معیارها و مقررات در کشور می باشد.
کلیدواژه‌ها:
دریا، سواحل شنا، استاندارد دفع فاضلاب، استاندارد منطقه شناگاه و آتفال

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

مقاله اثر لجن فاضلاب بر تجمع سرب و کادمیم در گیاه شنبلیله
مهرداد چراغی -
کاظم ندافی (شناسه پژوهشگر - Researcher ID: ۵۲۴۹)

کامران شایسته -
چکیده مقاله:
کود دهی سبزیجات حومه شهر اصفهان با لجن فاضلاب احتمال جذب بسیاری از مواد آلاینده من جمله فلزات سنگین را بالا می برد. در این طرح، وضعیت این آلودگی در مورد دو فلز سرب و کادمیم در گیاه شنبلیله با 5 تیمار مختلف و 5 تکرار در هر تیمار در گلخانه های آموزشی دانشکده کشاورزی مورد آزمایش قرار گرفتند. تیمارها عبارت بودند از تیمار شاهد، لجن S ()، لجن به اضافه فلز (کلرید کادمیم ppm 85 و نیترات سرب ppm 840)، کود شیمیایی (kg/ha 250) و کود باضافه فلز (کلرید کادمیم ppm 85 و نیترات سرب ppm 840). این آزمایش براساس اصل کاملاً تصادفی انجام گرفت. پس از مراحل کاشت، داشت و برداشت و آماده سازی نمونه ها، میزان جذب فلزات مورد نظر توسط دستگاه جذب اتمی اندازه گیری شد و نتایج حاصل به کمک نرم افزارهای آماری SAS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و مشخص شد که مقدار کادمیم در تمام تیمارها چه در ساقه و چه در ریشه پائین تر از غلظت مجاز فلزات در منابع گزارش شده می باشد ولی سرب به مقدار بیشتر از کادمیم جذب می شود ولی در مجموع، این غلظت به کار رفته لجن در آزمایش، تاثیر نامطلوب بر تجمع فلزات در گیاه نداشته است.
کلیدواژه‌ها:
لجن فاضلاب ، فلزات سنگین و شنبلیله

مرجع تخصصی آب و فاضلاب