خلیج فارس آلوده ترین محیط زیست تاریخ جهان
استاد دکتر علی اکبر محمودیان
بخش یكم- چگونگی پیدایش آلودگی در منطقه
1-1. علت آلودگی: بمباران توسط بیش از 100 هزار یورش هوایی (سورتی پرواز) و حملات موشكی زمینی و دریایی در مدت 40 شبانه روز بر سراسر خاك كویت و عراق و به طور متوسط در هر شبانه روز 2500 پرواز، ایجاد تلههای انفجاری و بالاخره به آتش كشیدن تمامی چاههای نفت كویت به وسیله عراق وضعیتی را در این دو سرزمین پدیدار ساخت كه شاید نظیرش در جای دیگر تاكنون دیده نشده است.
2-1. میزان و ابعاد تخریب: شدت و تداوم بیوقفه بمبارانها آنقدر بود كه امكان كمترین امداد را فراهم نمیساخت. در دهه سوم روزهای جنگ گفته شد میزان تخریب بیش از جنگ جهانی دوم بوده است. بنابراین اگر آن جنگ در محدودهای به تقریب 20 میلیون كیلومترمربع به انجام رسید و حدود 6 سال به طول انجامید، محدوده این جنگ كمتر از نیممیلیون كیلومترمربع و در زمانی حدود 40 روز به وقوع پیوست به عبارت دیگر تخریب این یورش 40 برابر و سرعت آن بیش از 50 برابر جنگ یاد شده بوده است. بنابراین عوارض وحشتناك این جنگ به مراتب بیش از رویدادهای رقتانگیزی بوده است كه تاكنون از جنگهای گذشته از هزاران گزارش گوناگون شنیده یا خواندهایم.
مرگ تدریجی کارون بزرگترین و زیباترین رودخانه ایران
موقعیت جغرافیایی کارون
رود کارون پرآبترین و بزرگترین رودخانه ایران است. این رود با طول ۹۵۰ کیلومتر طولانیترین رودیست که در داخل ایران قرار دارد. در حاشیه این رود تمدنهای بزرگی از ایران کهن شکل گرفتهاست. سرچشمه شاخههای اصلی کارون (ارمند و بازفت)، زردکوه بختیاری در استان چهار محال و بختیاری است ولی شاخههای فرعی آن از کوههای مختلف سرچشمه میگیرند مانند خرسان از دنا در استان کهگیلویه و بویراحمد و دز از ارتفاعات لرستان. این رود، پس از عبور از مناطق کوهستانی و پر پیچ و خم، در منطقهای به نام گتوند وارد دشت خوزستان میشود. رود کارون در شمال شوشتر به دو شاخه تقسیم میشود که در جنوب شوشتر به یکدیگر متصل میشوند. مهمترین شاخهٔ فرعی کارون، رود دز است که در شمال اهواز به کارون ملحق میشود. پیچ و خمهای موجود در سر راه این رود، خوزستان را به جلگهای بینظیر تبدیل کردهاست. استان خوزستان با برخورداری از منابع غنی آب و خاك و شرایط اقلیمی خاص كه امكان كشت را در 2 تا 3 نوبت در طول سال مهیا نموده از دیرباز مورد توجه بوده.
انسان سالم در زيستگاه سالم
براساس گزارش سازمان همكاري اقتصادي و توسعه در اوايل دهه 2000، تقريبا تمامي عوامل تشكيل دهنده محيط زيست تحت تاثير فعاليت هاي انسان قرار گرفته اند.
افزايش بي حساب جمعيت و گسترش روزانه شهرها و رشد شديد زندگي در محدوده هاي خارج از شهر و در زمين هاي زراعتي، خودبه خود آلودگي آفرين است. صرف نظر از مسائل جوامع عقب مانده و بي توجهي افراد در قبال مسئوليتي كه نسبت به بهداشت جامعه دارند، مسئله تامين خدمات از يك سو و به وجود آمدن بازار تقاضاي شديد از سوي ديگر، صنايع و فعاليت هاي پرتحرك تر را به دنبال مي طلبد و چون به پيامدهاي آن از قبل نينديشيده اند، آلودگي هاي بي شماري را گريبانگير نقاط بسياري از جهان كرده و چهره شاداب زمين را روز به روز پژمرده تر مي سازد.
آلبرت موگان، پژوهشگر دانشگاه پنسيلوانيا معتقد است كه پديد آمدن بحران محيط زيست در اوايل دهه 70 قرن گذشته، تربيت زيست محيطي به عنوان يك جهت گيري تربيتي جهاني و به عنوان عكس العملي در برابر اين بحران نمود يافت. اما هم اكنون لازم است كه به مشكلات امروز محيط زيست نظري بيفكنيم، پديده اي كه امروزه محيط زيست جهاني با آن دست به گريبان است، پديده تغييرات آب وهوايي است.
انواع فاضلاب و شبکه های جمع آوری فاضلاب
در اینجا با انواع فاضلاب و شرح مختصری از آن آشنا می شویم .
فاضلاب خانگی (Domerticw.w) : همانطور که از اسمش پیدااست فاضلاب حاصل از مصارف خانگی می باشد اعم از : فاضلاب خانگی از تهیه غذا ، نظافت منزل ، شستشو ، استعمام و ...
فاضلاب شهری (Municiple w.w) : در این فاضلاب علاوه بر فاضلاب شهری فاضلاب یکسری موسسات دیگر از جمله رستوران ها ، مغازه ها ، تعمیرگاه ها و ... نیز می باشد .
فاضلاب صنعتی (Industvial w.w ) : فاضلاب حاصل از فعالیت کارخانه ها و صنایع مختلف می باشد ( که در تصفیه خانه فاضلاب فرودگاه بین المللی اما خمینی ( ره ) فاضلاب حاصل از شستشوی هواپیما به دلیل تشابه آن از نظر نوع مواد موجود در آن به فاضلاب صنعتی ، فاضلاب صنعتی این تصفیه خانه به حساب می آید .)
فاضلاب دامداری و کشاورزی (Agriculture w.w) : فاضلاب حاصل از مراکز دامداری و باغات و مزارع ( مصارف مربوط به کشاورزی ) فاضلاب های دامداری و کشاورزی را تشکیل می دهند .
باکتری ها و میکروارگانیسم های مفید
مانند :1 . تولید فرآورده های تخمیری 2 . تولید پروتئین برای تغذیه دام 3 . تولید آنزیمها، ویتامینها واسیدهاي آمینه 4 . تولید انواع اسانس ها و عطرها 5 . پرورش قارچ های خوراکی و ...
مهمترين ميكروارگانيسم هايي كه اين كار را انجام مي دهند مخمرها، كپك ها و برخي از باكتري ها هستند. كه مخمر در ساخت الكل، آبجو وتولیداتانول ، گليسرول و دوغ و خامه ترش تخمیری و قهوه ، كاكائو وبالنگ و تولید scpو كپك ها در تهيه ي اسید سیتریک، گلوکونیک و پنير كاممبرت وآنزيم شبه رنين به كار مي رود.
محصولاتي كه از ميكروارگانيسم هاي دست ورزي شده به دست مي آيد عبارتند از : 1.SCP (پروتئین تک یاخته) 2.تولید چربی 3.تولید اسیدآمینه 4.تولید افزودنی های غذایی 5.تولیدآنزیم ها
تعريف پروبيوتيك :
اصطلاح پروبيوتيك به "ارگانيسم هاي زنده اي" اطلاق مي شود كه در صورت مصرف مداوم آن ، باعث "سلامت زايي" موثري براي ميزبان خود شوند.
پروبيوتيك، به عنوان صفت مواد غذايي حاوي اين باكتري ها هم به كار مي رود.
فايده يپروبيوتيك ها :
با قرار گرفتن و پوشاندن نقاط اتصال ميكرو ارگانيسم هاي بيماري زا ، از رشد آنها جلوگيري مي كنند.
مواد غذايي موجود در بدن را قبل از اين كه توسط ميكروارگانيسم هاي بيماري زا مصرف شود، استفاده مي كنند. و موجب تحريك سيستم ايمني و دفاعي بدن در برابرباكتري هاي بيماري زا مي شود
آب، آلودگي، تصفيه، كيفيت
بهداشت آب موضوعي بسيار مهم در بهداشت عمومي و مديريت سلامت ميباشد. قبل
از پرداختن به راه كارهاي عملي استحصال، انتقال، بهسازي و توزيع آن لازم
است اين عنصر حياتي موثر بر سلامت و مرتبط با توسعه پايدار، شناخته شود.
شناخت آب از نظر كيفيت و كميت و چگونگي حصول آن قدمي اساسي در جهت بهينه
سازي مصرف آن ميباشد. اگر چه بيش از سه چهارم كره زمين را آب فرا گرفته
است، سهم قليلي از آبهاي موجود، براي مصارف بهداشتي و كشاورزي، قابل
استفاده است. زيرا حدود 3/97 درصد اقيانوسها و 1/2 درصد يخهاي قطبي و 6/0
درصد درياچه ها و رودخانه و آبهاي زيرزميني وجود دارد كه حدود 36/0 درصد
كل منابع آب ميباشد. آب اقيانوسها، درياها و اغلب درياچه ها و بسياري از
منابع آب زيرزميني به علت شوري بيش از حد و داشتن املاح معدني براي مقاصد
بهداشتي، كشاورزي و صنعتي، غيرقابل استفاده ميباشند.
انواع و ترکیبات فاضلاب
فاضلاب يا گنداب عبارت است از آب استفاده شده اي كه براي مصرف خاص خود قابل استفاده مجدد نيست يا به عبارتي كيفيت آن پايين تر از قبل از استفاده از آن ميباشد. اين آب داراي مقاديري فضولات جامد و مايع است كه از خانه ها، خيابانها، شستشوي زمينها و در مجموع ناشي از فعاليتهاي انساني نظير سرويسهاي بهداشتي، كارخانه ها، صنايع و كشاورزي است. چون اين آب اغلب ناپاك و داراي بويي ناخوشايند است "گنداب" نيز ناميده ميشود.
فاضلاب يا گنداب ممكن است خانگي يا تركيبي از فاضلاب خانگي، فاضلاب صنعتي و كشاورزي نيز باشد. در اين بحث، بيشتر فاضلاب ناشي از فعاليتهاي خانگي، مورد نظر است. اين فاضلاب، آبي است كه مواد زائد بدن انسان (مدفوع و ادرار) و فاضلاب حاصل از اقدامات بهداشتي مانند استحمام، شستشوي لباس، پخت و پز و ديگر مصارف آشپزخانه را تشكيل ميدهد. حجم فاضلاب توليدي در اجتماعات به موارد زير بستگي دارد :
1ـ عادات فردي: هر چه ميزان مصرف آب مردم بيشتر باشد فاضلاب توليدي آنها بيشتر خواهد شد.
2 ـ نوع شبكه گردآوري فاضلاب (تركيبي يا مجزا) در نوع تركيبي حجم فاضلاب بيشتر خواهد شد.
3 ـ تغييرات فاضلاب در زمان
تصفیه آب مصرفی بویلرهای صنعتی
تولید بخاری با کیفیت مطلوب مورد نیاز سیستمهای بویلر صنعتی فعال می باشد. دستیابی به این هدف به مدیریت مطلوب فرایند تصفیه آب جهت کنترل خلوص بخار، رسوبات و خوردگی بستگی دارد به ویژه آنکه بخار باید در حد قابل قبول فاقد ترکیبات گازی، نمکها و مواد رسوبگذار برای ممانعت از آسیب دیدگی تجهیزات و مسیر تولید بخار باشد و در صورت تماس نباید اجزاء فرایند را آلوده سازد. آب و بخار باید در حد قابل قبول فاقد مواد جامد رسوبگذار باشند تا بتوان روند انتقال سریع و مطلوب حرارت را تامین نمود و در ضمن باید فاقد مواد خورنده برای لوله های بویلر باشند.
وجود رسوبات و خوردگی منجر به بروز نقص در لوله های بویلر و عدم قابلیت در تولید بخار با کیفیت مطلوب می گردد.
آب جبرانی برای جایگزینی آب از دست رفته در سیکل عموماً گستره ای از آب خام تا آب با خلوص بالا حاصل از پیشرفته ترین فن آوری پیش تصفیه را شامل می گردد.