مرجع تخصصی آب و فاضلاب

در انواع زلال‌سازهای با روش برخورد لجن، عمل اختلاط، انعقاد و ته‌نشینی در زلال‌ساز انجام می‌گیرد. در زلال‌سازهای با تماس لجن، آب ورودی بعد از اختلاط با مواد شیمیایی به منظور سرعت بخشیدن به تشکیل لخته‌ها، در تماس با لجن‌هایی که قبلا" از تصفیه‌ی آب به‌دست آمده‌اند و در زلال‌ساز موجودند، قرار می‌گیرد. این نوع زلال‌سازها به نام‌های مختلفی وجود دارند که به شرح زیر هستند:

-          بدون لجن‌روب و با چرخش لجن

-          با لجن‌روب و با تماس لجن

مزایا و معایب این زلال‌سازها به شرح زیر می‌باشند.

معایب:

-          طراحی و اجرای ساختمان زلال‌ساز پیچیده است.

-          بهره‌برداری از آن‌ها نسبتا" مشکل بوده و نیاز به تخصص خاص دارد.

-          با تغییرات مداوم شرایط آب خام در هنگام بهره‌برداری، این نوع زلال‌سازها نیاز به مراقبت خاص دارند.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

با کشف غیرمنتظره فعل و انفعالات مغناطیسی میان ذره های بسیارکوچک زنگ، دانشمندان مرکز دانشگاه Rice ، بخش فنآوری های زیستی و محیطی (CBEN) به سوی یک انقلاب فناورانه آسان برای حذف آرسنیک از آب آشامیدنی گام برداشتند. این فناوری نوین جان میلیون ها انسان در هند، بنگلادش و کشورهای در حال توسعه دیگررا که هر ساله از مسمومیت آرسنیک با آب منابع مسموم در خطر است، حفظ می کند.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

در زلال‌سازهای ضربانی که نمونه‌های آن در در تهران، کرمانشاه و بندرعباس مورد استفاده قرار گرفته است، آب مخلوط شده با مواد منعقدکننده از زیر بستر لجن و از طریق لوله‌های مشبکی وارد حوض می‌شود که در سرتاسر حوض تعبیه شده‌اند. بر روی روزنه‌ها نیز پالونک‌هایی جهت کنترل سرعت آب قرار می‌گیرند. جهت کنترل میزان لجن نیز، هوپرهایی در قسمت بستر وجود دارد که در صورت زیاد شدن حجم لجن، لجن به داخل هوپر سرریز می‌کند و خارج می‌شود. آب زلال‌شده نیز در قسمت سطحی این واحد توسط کانال‌های مشبک جمع‌آوری می‌گردد. پمپ خلاء موجود در این نوع زلال‌سازها نیز با عمل خلاء و رفع خلاء خود سبب نوسانات بستر لجن گشته و سبب سهولت در امر حرکت آب از بین بستر خواهد شد.

در زلال‌سازهای ته‌صاف، ورود آب مخلوط‌شده با مواد منعقدکننده از طریق کانال‌هایی انجام می‌شود که در سطح حوض قرار دارند و لوله‌هایی که در این کانال‌ها از بالا به پایین تا عمق بستر لجن امتداد می‌یابند. حرکت آب از پایین به بالا، حرکت لازم برای انعقاد آب در بستر لجن را تامین خواهد نمود. در این نوع زلال‌سازها، لجن اضافی که سبب افزایش عمق بستر لجن بیش از حد مجاز می‌گردد در محفظه‌های خاص جمع‌آوری شده و تخلیه می‌گردد. جهت تخلیه‌ی لجن کف حوض نیز این کف را شیب‌دار ساخته و توسط لجن‌روب، لجن را در انتهای شیب در محفظه‌های مخصوص، جمع‌آوری و تخلیه می‌کنند و آب زلال‌شده نیز در قسمت سطحی این واحد توسط کانال‌های مشبک، جمع‌آوری می‌گردد. زلال‌سازهای ته‌صاف تاکنون در ایران مورد استفاده قرار نگرفته‌اند.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

در این روش، آبی که تا حدی منعقد شده است از درون بستر لجن عبور می‌کند. به دلیل خاصیت چسبندگی لجن، لخته‌های آب، جذب بستر شده و آب زلال به طرف بالا جریان می‌یابد و به این ترتیب زمان ته‌نشینی کاهش می‌یابد. جابجایی لجن به تبعیت از سرعت تنظیم شده‌ی جریان آب، مانع متراکم شدن لجن‌های ته‌نشینی در کف حوض می‌گردد و تخلیه‌ی قسمتی از لجن که در اثر جذب مواد معلق، سنگین شده و ته‌نشین شده است به راحتی مقدور است.

دو نوع از این زلال‌سازها در جهان شناخته شده است که به شرح زیر می‌باشند:

-          زلال‌سازهای ضربانی ( بدون لجن‌روب و به طریقه‌ی مکانیکی) (Pulsator clarifier)

-          زلال‌سازهای ته صاف (با لجن‌روب و به طریقه‌ی هیدرولیکی) (Flat bottomed clarifier)

 زلال‌سازی با بستر لجن دارای مزایا و معایبی به شرح زیر می‌باشد:

مزایا:

-          زلال‌سازی آب به نحو موثری با داشتن سطح و حجم نسبتا" کم انجام می‌پذیرد.

-          با تغییرات محدود در جریان و کیفیت آب خام، قابلیت تطابق دارد.

-          اجرای ساختمانی آن به علت مستطیلی بودن شکل آن آسان‌تر است.

-          بهره‌برداری از این سیستم آسان می‌باشد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

واحد زلال‌ساز یا کلاریفایر (Clarifier):

آب پس از گذر از حوضچه‌ی اختلاط سریع ، وارد واحد زلال‌ساز می‌شود. این واحد از دو قسمت لخته‌سازی و ته‌نشینی تشکیل شده است. در قسمت لخته‌سازی با کمک تجهیزات مکانیکی مانند یک میکسر و یا ایجاد شرایط خاص، لخته‌ها شکل گرفته و در قسمت ته‌نشینی فرو می‌نشیند.

در گذشته دو روند دلمه‌سازی (Coagulation) و لخته‌سازی (Flocculation) یک روند تلقی می‌شدند ولی امروزه پس از شناخت مکانیسم آن‌ها، هر یک مفهوم جداگانه‌ای پیدا نموده است. در حال حاظر نیز به سبب آن‌که در غالب طرح‌ها، دو روند لخته‌سازی ته‌نشینی (Sedimentation) در یک واحد ساختمانی انجام می‌گیرد به مجموعه‌ی دو روند، زلال‌سازی (Clarification) گویند.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب