مرجع تخصصی آب و فاضلاب

قدیمی ترین و مهمترین سازه تاریخی آبی کشور و جهان به نام تصفیه خانه چغازنبیل در شهرستـان شوش و در کنـار زیگـورات چغـازنبـیل قـرار دارد.

به گزارش خبرنگار سایت خبری وزارت نیرو ، در این تصفیه خانه با استفـاده از قـانـون فیـزیـکـی ظـروف مرتبـطه و مصالحی مناسب شامل قیر و و آجر و سطوح شیب دار که هم اینک نـیـز در تصفیه خانه های جهان استفاده می شود آبی را که از رودخانه کرخه در ۴۵ کیلومتری آن کشیده بودند ( کانال روباز ) تصفیه می کرد .

بر اساس این گزارش ، حجم مخزن ۳۵۰ متر مکعب ، ابعاد حوضچه فوقانی ۹ × ۶/۷ متر و عمق ۶۰ سانتی متر ، ظرفیت حوضچه فوقانی ۵/۴ متر مکعب ، تعداد حفره های حد فاصل مخزن و حوضچه ۹ عدد، ابعاد حفره (مجرا) ۱۵ × ۸۰ سانتی متر که هر کدام ۸۰ سانتی متر از دیگری فاصله دارد، از مشخصات قدیمی ترین تصفیه خانه دنیا است.

روش تصفیه به این صورت است که آب ابتدا وارد مخزن شده سپس با استفاده از ۹ مجرای ارتباطی شیب دار، آب تصفیه شده به حوضچه فوقانی برای استفاده منتقل می شد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

ایرانیان باستان در چندین هزار سال قبل دست به ابتکار جدیدی زده که آن را قنات یا کهریز نام گذارده‌اند. با این اختراع که در نوع خود در جهان تاکنون بی‌نظیر است، می‌توان مقدار قابل توجهی از آبهای زیرزمینی را جمع آوری کرد و به سطح زمین رساند، که همانند چشمه‌های طبیعی ، آب آن در تمام طول سال بدون هیچ کمکی از درون زمین به سطح آن جاری گردد.
تاریخچه قنات
قنات که توسط مقنیان ایرانی اختراع شده ، هزاران سال قدمت دارد. قدمت بسیاری لازم قناتهای ایران ، از پنج یا شش هزار سال متجاوز است و عمری برابر با تاریخ کهن ایران دارد. با وجود این که چندبن هزار سال از اختراع آن می‌گذرد، مع هذا هنوز هم این روش استفاده از آب ، در قسمت مهمی از روستاها و مناطق مسکونی و کشاورزی و دامداری کشور معمول و متداول است و حتی یکی از ارکان اصلی کشت و زرع در نواحی خشک را تشکیل می‌دهد. این اختراع که امروزه شهرت جهانی پیدا کرده ، بعدها از ایران به بسیاری از کشورهای جهان انتقال یافته و مورد استفاده مردم در دیگر نقاط دنیا قرار گرفته است.
چگونگی ابداع قنات
گوبلو معتقد است که قنات، ابتدا یک فن آبیاری نبوده، بلکه به طور کامل از تکنیک معدن نشأت گرفته و منظور از احداث آن جمع‌آوری آبهای زیرزمینی مزاحم (زه آبها) به هنگام حفر معادن بوده است.... تردیدی نیست که در گستره فرهنگی ایران، از معادن «مس» و احتمالاً «رویِ» موجود در کوههای زاگرس، در جریان هزاره دوم قبل از میلاد مسیح بهره‌برداری شده است.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

سد سازي تا قبل از هخامنشيان:

سد سازي يا بند سازي از فعاليت هاي مهندسي به شمار مي رود كه شرايط تاريخي و جغرافيايي خاص مناطق در پيدايش ،‌شكل گيري و گسترش آن سهم به سزايي دارند. در گذشته و در هر منطقه خاص جغرافيايي بنابر ضرورت يا نياز ساكنين آن جا نسبت به ايجاد سد،‌بند يا آبگير اقدام مي كرده اند تا نيازهاي خود در زمينه آبياري و آبرساني را مرتفع سازند. در مناطقي نيز به خاطر پايين بودن سطح آب‌هاي رودخانه ها يا نياز جهت تغيير مسير رود ، سد سازي انجام مي گرفته تا بتوانند سطح آب را بالا آورده و براي نيازهاي كشاورزي و عمراني از آن استفاده كنند.

در ايران نيز به جهت كمبود آب،‌شرايط اقليمي خاص و نيازهاي روزمره آب ماده اي بسيار ارزشمند محسوب مي شده كه اين امر را علاوه بر بندسازي ، سد سازي و آثار به جا مانده مي توان در فرهنگ ايراني و ارزشي كه براي آب قايل مي شدند و حافظه تاريخي مردم ايران به وضوح مشاهده و مطالعه كرد.
در سرزمين هاي ايران و مصر كه از قديم در معرض سيلاب و طغيان رودخانه ها قرار داشتند‌،ساخت بندهاي متفاوت در طول مسير رودخانه ها و يا مناطق سيل خيز به جلوگيري از خسارات اين گونه طغيان ها كمك فراواني مي كرد.
تاريخ سد سازي در ايران‌،مصر و بين النهرين ( ميان رودان) قدمتي بسيار طولاني دارد و هنوز هم مي توان نشانه هايي از آنها را در اين سرزمين ها يافت. به طور كلي سدسازي و نيز لايروبي و مرمت آنها از دير باز در ايران ديگر سرزمين ها ،‌مانند ساير كارهاي عام المنفعه و پروژه هاي بزرگ معمولا به دست حكومت ها و پادشاهاني كه به امور آباداني و آبادي علاقه بيشتري داشتند انجام مي گرفته است و در اين ميان رونق اقتصادي و پيشرفت آبادي ها و شهرهاي مرتبط با سيستم هاي آبياري و آبرساني نيز بستگي بسيار زيادي با مقوله سد و سد سازي و اهميت حكمرانان به اين مسايل داشته است.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

این مایع بی رنگ یكی از خالص ترین مواد موجود در روی كره زمین و در عین حال از پیچیده ترین محلولهاست. تا دو دهه اخیر انرژی مهمترین سرمایه ملی كشور ها بود ولی اكنون یا بهتر است بگوییم در اینده ای نه چندان دور اب سرمایه ملی كشور ها خواهد شد.

بنابراین توجه بیشتری از صنعت؛ ملت ؛ دولت و همه عناصر هر كشوری را به خود جلب خواهد كرد . در چگونگی انجام فرایندهای باز ساختی و تصفیه اب و همچنین قابل استفاده كردن فاضلاب های شهری و صنعتی طره ها و روشهای مفید تر و كم هزینه تر مورد توجه بیشتری واقع خواهد شد.

● انواع تصفیه :

▪ تصفیه خارجی :

كلیه روشها برای رهایی از مشكلات ناشی از وجود ناخالصی قبل از ورود اب به داخل واحد صنعتی را تصفیه خارجی گویند كه شامل روشهایی چون اهك زنی استفاده از رزین ها ی تعویض یونی و فیلتراسیون می باشد.

▪ تصفیه داخلی :

در صورت كم بودن دبی اب ممكن است هزینه تصفیه اب به روشهای خارجی خیلی زیاد باشد لذا برای حذف كامل نا خالصی ها با افزودن مواد شیمیایی مناسب به اب در خود واحد صنعتی عمل تصفیه انجام می پذیرد كه به ان تصفیه داخلی می گویند.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

آفرینش انسان از اواسط دوران سوم زمین شناسی چندین میلیون سال قبل  از نوع خاصی از گل ( نوعی از رس بهمراه برخی مواد آلی و آب، که بدبو بوده) به صورت تدریجی و مراحل زمانی متوالی به وقوع پیوسته وفرزندان و انسانهای بعدی از آب ( آب نطفه ) و زاد و ولد بوجود آمدند.حضرت آدم (ع) اولین انسان نیست بلکه اولین پیامبر است و خداوند یکتا بنا به حکمت خویش و آمادگی استعداد بشر  در حدود 8000 سال قبل ایشان را برای هدایت بشر مبعوث نمود. از این جهت و به سبب راهنمایی اذهان بشر حضرت آدم (ع)  ابوالبشر نامیده میشود و نه به سبب اینکه انسانها از نسل ایشانند. البته نص صریح قران کریم بیان میکند که پیامبران همه از یک نسلند. در قران کریم همیشه کلمه انسان با حرف  ال  (الانسان) به کار رفته و مراد نوع بشر است و کلمه آدم بدون ال  به کار رفته و مراد خود  حضرت آدم (ع)  می باشد.

 خداوند یکتا  در قران کریم به چهار نوع باد سوگند یاد کرده است. این بادها عبارتند از: مرسلات ، عاصفات ، ناشرات ، فارقات.

 خداوند یکتا در قران کریم  بیش از سی نوع آب کاربردی ، بیست نوع باد ، پنج  نوع ابر ، سی و هشت  نوع و کاربرد ریزشهای جوی ، چهل وشش نوع و کاربرد  جریانهای آب سطحی  ،  سی و پنج  نوع و کاربرد و انفعالات دریایی ، سی ویک  نوع و کاربرد آبهای  زیر زمینی  و بیست نوع و کاربرد  جهت مصارف عمومی را ذکر فرموده است.

طول رشته قنات های ایران بالغ بر 400000 کیلومتر است که از فاصله کره زمین تا کره ماه بیشتر است .

در ایران باستان ، صدها سال پیش از آنکه نخستین فرضیه های مربوط به آب شناسی ارائه شود ، به گونه ای شگفت آور و باور نکردنی، پاسخ یکی از مهمترین و دشوارترین مسائل مربوط به یافتن آب و آبهای زیرزمینی یافته شده بود.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

طول
يک اينچ=0.08333 فوت = 0.02540 متر = 2.540 سانتي متر
يک فوت= 12 اينچ = 0.3048 متر = 0.3333يارد
يک مايل = 5280 فوت = 1609 متر = 1.609 کيلومتر

سطح
يک اينچ مربع = 6.452 سانتي متر مربع = 64516 ميلي متر مربع
يک فوت مربع = 0.0929 متر مربع = 929 سانتي متر مربع
يک اکر = 43560 فوت مربع = 4047 متر مربع = 0.04047 هکتار = 0.004047 کيلومتر مربع
يک مايل مربع =ئ 640 اکر = 2.590 کيلومتر مربع

حجم
يک اينچ مکعب = 16.387 سانتي مترمکعب = 2-^10*1.639 ليتر = -3^10*4.326 گالن آمريکايي
يک فوت مکعب = -2^10*2.832 متر مکعب = 7.477 گالن امريکايي = 28.320 ليتر = -5^10*2.295 اکر - فوت
يک مايل مکعب = 4.167 کيلومتر مکعب = 9^10*4.167 متر مکعب = 6^10*3.378 اکر - فوت

جرم
يک پوند = 453.59 گرم = -1^10*4.536 کيلوگرم

فشار
يک پوند بر اينچ مربع = 3^10*6.895 نيوتن بر متر مربع = 0.0703 کيلوگرم بر سانتي متر مربع = 0.0680 اتمسفر
يک اتمسفر = 1.013 بار = 5^10*1.013 نيوتن بر متر مربع = 1.033 کيلوگرم بر سانتي متر مربع = 16.70PSI

سرعت و هدايت هيدروليکي
يک فوت بر ثانيه = 0.3048 متر بر ثانيه = 3^10*26.3347 متر در روز= 3^10*43.1902 اينچ بر ساعت = 3^10*645.7627 گالن آمريکايي در روز بر فوت مربع
يک گالن آمريکايي در روز بر فوت مربع= 2-^10*4.078 متر در روز = 7-^10*4.720 متر بر ثانيه

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

علل فرسودگي و تخريب سازه هاي بتني

(CAUSES OF DETERIORATIONS)

علل مختلفي كه باعث فرسودگي و تخريب سازه هاي بتني مي شود همراه با علائم هشدار دهنده ديگري كه كار تعميرات را الزامي مي دارند، در نخستين بخش مورد بررسي و تحليل قرار مي گيرند:

1-  نفوذ نمكها

 (INGRESS OF SALTS)

نمكهاي ته نشين شده كه حاصل تبخير و يا جريان آبهاي داراي املاح مي باشند و همچنين نمكهایی كه توسط باد در خلل و فرج و تركها جمع مي شوند، هنگام كريستاليزه شدن مي توانند فشار مخربي به سازه ها وارد كنند كه اين عمل علاوه بر تسريع و تشديد زنگ زدگي و خوردگي آرماتورها به واسطه وجود نمكهاست. تر وخشك شدن متناوب نيز مي تواند تمركز نمكها را شدت بخشد زيرا آب داراي املاح، پس از تبخير، املاح خود را به جا مي گذارد.

2-  اشتباهات طراحي

 (SPECIFICATION ERRORS)

به كارگيري استانداردهاي نامناسب و مشخصات فني غلط در رابطه با انتخاب مواد، روشهاي اجرايي و عملكرد خود سازه، مي تواند به خرابي بتن منجر شود. به عنوان مثال استفاده از استانداردهاي اروپايي و آمريكايي جهت اجراي پروژه هايي در مناطق خليج فارس، جايي كه آب و هوا و مواد و مصالح ساختماني و مهارت افراد متفاوت با همه اين عوامل در شمال اروپا و آمريكاست، باعث مي شود تا دوام و پايايي سازه هاي بتني در مناطق ياد شده كاهش يافته و در بهره برداري از سازه نيز با مسائل بسيار جدي مواجه گرديم.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

هیدرولوژی و سهم ایرانیان در پیشرفت هیدرولوژی

جهش امپراتوری شکوهمند ایرانیان در زمان هخامنشیان و تعالی و ترقی آن در زمان ساسانیان، مردمان ایران زمین از دیرباز به ارزش آب  به عنوان ماده ای زندگی بخش و ارزشمند آگاهی داشتند . نیاز طبیعی بشر به آب، وضع جغرافیایی فلات ایران و کمیابی این مایع گرانبها، ارزش این ماده را نزد ایرانیان صد چندان نموده و آن را در جایگاه والایی قرار می داده است. برای آنکه به ارزش والای آب در جایگاه ایرانیان باستان پی ببریم ، کافی است که نیم نگاهی به اوستای زرتشت بیاندازیم .

اناهیتا ایزد آبها که گردونه او را در آسمانها چهار اسب ابر و باران و ژاله و شبنم می کشیدند ، یکی از بزرگان ایزدان پیش از زرتشت بود ، و نیایشگاه های او در کنگاور ) کرمانشاه( و بیشابور )فارس ( نمایان است . در اوستا مورد ستایش بسیار بوده و هم مرتبه میترا )مهر( و اهورا مزدا قرار می گیرد. آب در آیین زرتشت پاک است و مهر پاکی و باید که همچنان پاک باقی بماند. زرتشت از اهورا مزدا درخواست می کند که رودها را از آبی به سترگی شانه اسب لبالب نموده و به پیروان خویش می آموزد که آلوده نموده آب ، به هر شکل و گونه اش ، خلاف دین و اهریمنی است. اینچنین است که شناخت آب در ایران باستان با وابسته داشتن صفات ویژه به آن و ارجمند داشتن این ماده زندگی بخش آغاز می شود . هنوز هم بازمانده آیین های ایزد آب ها در جای جای ایران برگزار می شود که برای نمونه می توان به مراسم جوی روبی و بیل گردانی در دامنه آتشکده آتش کوه در نیمور ، محلات اشاره نمود.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب