مرجع تخصصی آب و فاضلاب

رشد فزاینده جمعیت و افزایش مصرف آب، قطع بی رویه درختان جنگل‌ها و تغییر اکوسیستم طبیعت، رشد شهرسازی و افزایش ‌صنایع آلوده‌کننده آب، شیوه‌‌های نامناسب و غیراصولی کشاورزی، احداث سد‌های مخزنی و ایجاد دریاچه‌‌های مصنوعی همگی ‌از عوامل نابودی چرخه منظم آب در سطح جهان است و نوعی تهدید جدی برای جامعه بشریت محسوب می‌شوند.
البته این تهدید تا ‌حدی جدی است که برآورد‌های سازمان ملل نشان می‌دهند تا اواسط قرن بیست و یکم به علت آلوده شدن و هدر رفتن آب‌های کره ‌زمین ممکن است تا ۷۰ درصد جمعیت کل دنیا، یعنی ۷ میلیارد نفر با کمبود آب شیرین مواجه شوند و حتی در صورت اجرایی ‌نشدن تدابیر لازم ‌در طول ۲۰ سال آینده، آب قابل مصرف برای هر انسان در جهان به دوسوم سطح کنونی کاهش خواهد یافت.
آب در بسیاری از ادیان مقدس شمرده می‌شود و در مناسک و مراسم گوناگونی مورد استفاده قرار می‌گیرد. جریان آب نیز قرن‌‌‌ها در زمینه‌‌های مختلف هنری نظیر موسیقی، نقاشی و ادبیات تجلی یافته و موضوع بسیاری از تلاش‌‌های علمی است. اگرچه مردم هر منطقه از جهان آداب متنوعی در تقدس آب دارند، اما این عنصر در همه فرهنگ‌ها باارزش است و در متن زندگی ‌بشری قرار دارد. انسان‌‌ها شهر‌هایشان را کنار آب می‌سازند، در آب استحمام می‌کنند و با آن به کار مشغول می‌شوند. اقتصاد ‌جهانی با اتکا به انتقال جریان آب بنا شده و آنچه می‌خریم و می‌فروشیم از طریق آب است. ‌
آب در واقع منبعی طبیعی، کمیاب، حیاتی و کالایی ارزشمند در توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور‌هاست که در اشکال مختلف مصارف ‌آن اعم از شرب و بهداشت، کشاورزی، صنعت و زیست‌محیطی قابل جایگزینی با ماده دیگری نیست. بعلاوه تحقق توسعه پایدار ‌در کشور‌ها، منابع مناسبی از آب را طلب می‌کند که نبود آن توسعه را با محدودیت مواجه می‌سازد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

فاضلاب پالایشگاه نفت دارای مقدار زیادی روغن و چربی به صورت ذرات معلق ، هیدروکربنهای سبک و سنگین ، فنل و مواد آ لی حل شده دیگر است که اگر بدون تصفیه به محیط تخلیه شود، خطر آ لودگی محیط زیست را در پی خواهد داشت. برای تصفیه این فاضلابها ابتدا از یک بخش جدا کننده روغن و چربی و به دنبال آن یک فرایند تصفیه بیولوژیکی برای حذف کامل مواد آ لی باقیمانده استفاده می‌کنند که شامل دو بخش زیر است.
مخزن هوا دهی
در این مخزن ، فاضلاب ورودی با هوا و توده‌ای از میکرو ارگانیسم‌های هوازی برای مدتی که می‌تواند از 4 تا بش از 24 ساعت متغییر باشد، در تماس قرار می‌گیرند. عمل هوا دهی برای تامین اکسیژن کافی مورد نیاز فعالیت توده میکروبی (لجن فعال) توسط همزن دائم انجام می‌گیرد.
مخزن ته نشینی
مخزن ته نشینی مایع و ذرات جامد لجن فعال را از هم جدا می‌کند.
عوامل بازدارنده
اصولا هر عاملی که حالت سمی برای میکرو ارگانیسم‌ها داشته باشد یا به هر دلیلی عملکرد آنها را دچار توقف نماید، عامل بازدارنده نام دارد. مسمومیت باکتریها ممکن است به دلیل یکی از عوامل زیر باشد.

 -وجود مواد آ لی نظیر فنل ، فورفورال ، هیدروکربنها ، H₂S و مواد آروماتیک.
 -حضور ترکیبات فلزات سنگین مثل Cr⁺³ ، Ni⁺² و یا pb⁺²
 -غلظت خیلی زیاد مواد معدنی محلول.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

آب آشامیدنی و بهداشت آن
خواص آب آشامیدنی
آلودگی های آب بسیار متنوع هستند و از منابع مختلف به راه های گوناگون وارد آن می شوند. علت ایجاد آلودگی هر چه باشد آب را هنگامی «آلوده» می نمامیم که میزان مواد خارجی موجود در آن به اندازه ای باشد که استفاده از آن سبب بروز اثرات زیان آور گردد.
برخی از ویژگی های آب آشامیدنی سالم بشرح زیر است:
1. درجه حرارت
آب زیاد سرد اثرات بدی بر دستگاه گوارش انسان می گذارد و آب با درجه حرارت زیاد، حالت بی مزگی دارد و گوارا نیست مناسب ترین درجه حرارت برای آب بین 12 - 8 درجه سانتی گراد می باشد.
2. رنگ
آب آشامیدنی باید بی رنگ باشد و در عمق زیاد، رنگ آبی مایل به سبز زلالی را داشته باشد. چنان چه آبی دارای نمک های آهن باشد رنگ آن متمایل به قرمز، اگر دارای نمک های منگنز باشد رنگ قهوه ای متمایل به سیاه دارد. زردی آب نشانه وجود ترکیبات گیاهی و اسید های آلی یا وجود خاک رس می باشد. در حالی که سبزی آب نشانه وجود گیاهانی از قبیل آلگها و جلبک ها می باشد.
3. کدورت
کدورت آب اغلب بدلیل وجود مواد معلق و کلوئدی در آن است. کدورت زیاد آب باعث می شود که گندزدایی آب تأثیر چندانی نداشته و باکتری ها در آن رشد کنند. همچنین کلر بیشتری برای ضد عفونی کردن باید مصرف گردد. بنابر این هر چه کدورت آب پایین تر باشد بهتر است.
4. بو
آب آشامیدنی باید بدون بو باشد. بوی آب عمدتاً مربوط به وجود مواد آلی می باشد. بعضی از بو ها بدلیل آلودگی صنعتی است و بعضی دیگر بعلت افزایش فعالیت بیولوژیکی است مانند هنگامی که آب در منابع توزیع باقی می ماند که تولید بو می کند. در جریان تصفیه آب برخی عملیات مانند اضافه کردن کلر فراوان خود می تواند مولد بو باشد که در چنین مواردی با خارج ساختن کلر مازاد، باعث از بین بردن بوی بد آب می شوند.
بهر حال بوی اب آشامیدنی باید تا اندازه ای باشد که از طرف مصرف کنندگان اعتراضی واقع نگردد.
5. مزه
از نظر طعم، آب های آشامیدنی نباید بی مزه باشد. وجود املاح مختلف چون آهن، منگنز، نمک، کربنات و انیدرید کربنیک در آب های مختلف مزه های گوناگونی را به آب می دهند که گاهی مطبوع و زمانی ناخوشایند است.
در بین مزه هائی که از منشأ آلودگی می باشند می توان آن هائی را که در اثر تغییرات مواد آلی گیاهی و حیوانی حاصل شده و در آب های زیر زمینی وجود دارند نام برد. همچنین نفوذ مواد مختلف شیمیایی در زمین و شبکه های لوله کشی در هنگام عملیات لوله گذاری و تعمیرات آن ایجاد مزه های مربوطه را می نماید. گاهی اوقات ضد عفونی آب با کلر نیز می تواند ایجاد ترکیبات کلره و نتیجتا مزه بد آب را بنماید.
آب با درجه سختی خیلی کم، حالت بی مزگی ناخوشایندی را می دهد. شوری آب نشانه وجود نمک خوراکی و تلخی آن دلیل زیادی ترکیبات منیزیم می باشد. آب های قلیائی مزه آب صابون دارند در حالی که آب های اسیدی ترش مزه هستند. وجود زیاد نمک های آهن و آلومینیوم مزه آب را گس می کنند. در حالی که مزه گندیدگی آب بعلت آلودگی های آلی آن است که ممکن است همراه با میکروب های بیماری زا نیز باشد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

بهداشت زباله و مواد زائد
تعریف و طبقه بندی زباله
مجموعه ای از مواد غیر قابل استفاده و مازادی را که ضمن فعالیت های انسانی پدید می آید، زباله نامیده می شود، زباله از منابع مختلف خانگی، مؤسسات، واحد های صنعتی، کارهای ساختمانی کارخانجات تهیه مواد غذایی و غیره تولید می گردد. مواد ترکیب دهنده زباله بستگی کامل به فصول مختلف سال، جمیعت، میزان مصرف روزانه، آداب و رسوم و روش زندگی تولید کنندگان دارد. بدیهی است تولید سرانه زباله در هر کشور و منطقه متفاوت است.

مراحل دفع زباله
از بین بردن و دفع زباله سه مرحله دارد که عبارتند از:
1. نگهداری موقت: در دو مرحله انجام می گیرد، مرحله اول در منازل است که از وظایف خانه داران می باشد. در این مرحله به نکاتی بایستی توجه نمود؛ زباله های قابل تعفن، احتیاج به نگهداری دقیق تری دارند و بهتر است ابتدا آب آن ها را قبلاً گرفته و سپس در چند ورق روزنامه پیچیده و سپس داخل ضروف قرار دهند.
ظروف نگهداری زباله باید طوری باشد که حداکثر راحتی را برای افراد از نظر ریختن زباله در آن ها ایجاد نماید و به آسانی در دسترس جمع آوری کننده باشد. بطور کلی در انتخاب اندازه و جنس ظرف نگهداری نکات زیر باید رعایت گردد:
ـ غیر قابل نفوذ در برابر آب باشد.
ـ در آن کاملا بسته شود.
ـ جنس محکمی داشته باشد.
ـ به آسانی پر و خالی و تمیز شود.
ـ به اندازه مناسب باشد.
ـ دارای دسته های جانبی یا بالایی باشد.
استفاده از صندوق ها یا جعبه های چوبی از نظر بهداشتی صحیح نیست زیرا مواد داخل زباله بتدریج در داخل چوب نفوذ می نماید و در اثر شست و شو بخوبی تمیز نمی شوند و محلی برای تولید مگس و موش می باشند. از ظروف نگهداری زباله باید مراقبت کامل به عمل آید و پس از شست و شو واژگون نگه داشته شوند تا قبل از استفاده مجدد خشک شوند.
بطور کلی نباید زباله را در خارج از ظروف زباله نگه داشت هم چنین نباید زباله را به مدت طولانی در منزل گذاشت.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

خلاصه :
كاليبره نبودن تجهيزات آزمايشگاهي از جمله مشكلاتي است كه اكثر مديران و كاربران آزمايشگاه ها با آن مواجه هستند. استفاده مكرر، حوادث ناخواسته و در برخي مواقع عدم رعايت استاندارد هاي لازم مي تواند باعث پايين آمدن ميزان صحت نتايج آزمايش ها گردد. لذا لازم است تمهيداتي انديشيده شود كه تجهيزات آزمايشگاهي همواره كاليبره بوده و نتايج آن قابل اطمينان باشد. تجهيزات مراكز آزمايشگاهي مرتبط با نانو به دليل نياز به حساسيت و دقت بالا احتياج به كاليبره كردن دستگاه ها مطابق با استانداردهاي بين المللي دارند. داشتن استاندارد ISO17025 مي تواند تا حدود زيادي بستر لازم براي حل مشكل كاليبراسيون را فراهم سازد. از اين رو آزمايشگاه هاي مرتبط با نانو با اخذ اين استاندارد خواهند توانست از كاليبره بودن تجهيزات خود اطمينان حاصل نموده و اعتبار لازم براي همكاري با مراكز بين المللي را بدست آورند.

مقدمه:

استاندارد ایزو 17025- الزامات خاص برای کیفیت و احراز صلاحیت آزمایشگاههای آزمون و کاليبراسيون-ISO/IEC 17025

در این استاندارد الزامات عمومی برای احراز صلاحیت جهت انجام آزمون و یا کالیبراسیون و نیز نمونه برداری تعیین میشود. این استاندارد دربرگیرنده انواع آزمون و کالیبراسیونی است که با استفاده از روشهای استاندارد، روشهای استاندارد نشده و روشهای ابداع شده در خود آزمایشگاه انجام میگیرد.

این استاندارد در مورد کلیه سازمانهای انجام دهنده آزمون و یا کالیبراسیون کاربرد دارد و مثلا شامل آزمایشگاههای شخص اول، شخص دوم و شخص ثالث و نیز آزمایشگاههایی است که آزمون و یا کالیبراسیون در آنها بخشی از بازرسی و گواهی کردن محصول را تشکیل میدهد.

این استاندارد در مورد کلیه آزمایشگاهها صرف نظر از تعداد کارکنان یا گستره حوزه فعالیتهای آزمون و یا کالیبراسیون کاربرد دارد.هرگاه آزمایشگاهی یک یا چند فعالیت مذکور در این استاندارد، از قبیل نمونه برداری و طراحی و ابداع روشهای جدید راانجام نمی دهد، الزامات مذکور در بندهای مربوط به این فعالیتها اعمال نمی شود.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

مفهوم اصلى پيشگيرى از عفونت‌هاى آميبى و ژيارديائى به اين معنا است که در مناطقى که آميبياز شايع مى‌باشد، وضع اقتصادي، شرايط زندگى و آموزش بهداشت افراد را بهبود بخشند. به‌طور اختصاصى‌تر اين موارد مى‌توانند به پيشگيرى کمک زيادى بکنند:
- بهداشت محيط زيست، سالم‌بودن مخازن آب و مواد غذائي
- کشف مخازن عفونت (ناقلان سالم) و درمان آنها
- آموزش بهداشت در سطح وسيع
کيست‌هاى آنتامبا هيستوليتيکا و ژيارديا نسبت به مواد ضدعفونى کننده شيميائى مانند کُلرينه‌نمودن به‌طور قابل‌توجهى مقاوم هستند و مى‌توانند در يک محدوده وسيعى از pH و فشار اسمزى زنده بمانند، درحالى که در مقابل خشکي، گرما (حدود ۵۵ درجه سانتى‌گراد) و انجماد، بسرعت ازبين مى‌روند.
کيست اين تک‌ياخته‌ها در آب تميز مى‌تواند تا ۲۰ هفته زنده بماند. آنها ۴۵ درجه حرارت را ۳۰ دقيقه و ۵۰ درجه را فقط پنج دقيقه تحمل مى‌کنند. کيست‌ها به‌نسبت درمقابل امتين (Emetin) و ياترن (Yatren)، مقاوم مى‌باشند. همچنين کُلُر با غلظتى که براى ازبين بردن باکترى‌ها در آب، بکار مى‌رود (۲/۰ تا ۵/۰ ميلى‌گرم در ليتر) روى کيست‌ها بى‌اثرند، اما مقدار زيادتر يعنى ۲ تا ۴ ميلى‌گرم در ليتر کيست‌ها را در ۲۰ تا ۳۰ دقيقه ازبين مى‌برد، ولى آن آب ديگر قابل شرب نيست. مؤثربودن کُلُر روى کيست‌ها و از بين بردن آنان به pH آب نيز بستگى دارد. يعنى هرچه pH بالاتر باشد، اثر کشندگى کُلُر کمتر است. وجود اجسام آلى در آب، اثر کلر و کلرآمين را کاهش مى‌دهد، بنابراين کيست‌ها را در آب‌هاى تميز سريع‌تر از فاضلاب مى‌توان ازبين برد.
کلرور جيوه با غلظت ۲۵۰۰/۱ و پرمنگنات پاسيم کمتر از ۱%، فرمالدئيد ۵/۰%، ليزول ۱% و اسيد کربنيک ۱% به‌يقين کيست‌ها را ازبين مى‌برند. افزودن اوزون به آب به‌نسبت ۵/۰ تا ۱ قسمت اوزون بر يک ميليون قسمت آب در مدت ۵ دقيقه حدود ۹۹% کيست‌ها را نابود مى‌کند. باتوجه به اين‌که مقدار اوزون در آب بسرعت کاهش مى‌يابد، بنابراين نمى‌تواند اثرى طولانى داشته باشد. بعضى از پژوهندگان، يُد را که به‌مقدار کم مصرف مى‌شود، مزهٔ آب را تغيير نمى‌دهد و به pH آب نيز بستگى ندارد، پيشنهاد مى‌کنند.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

طرح فاضلاب در نقاط مختلف جهان به انحای مختلف مورد آزمایش قرار گرفته و کارایی آنها به اثبات رسیده است. موارد مطرح شده دراین مقال، یا تکرار تجربه‌های موفق در سطح کشوری و یا بین‌المللی هستند و یا این که از ترکیب هوشمندانه‌ای از پتانسیل‌های منطقه و این رخدادها، تشکیل شده‌اند.
نوشته ی زیر حاصل تلاش یک گروه پژوهشی است که با دخل و تصرف زیاد به صورت خلاصه تقدیم میگردد.
کاربرد فاضلاب تصفیه شده در سال١٩٦٣ در پنسیلوانیا موجب افزایش ١٣٥ درصد محصول علوفه و افزایش ١٩ تا ٣٠ درصدی مقدار نیتروژن دانه گندم، ٥٠درصدی عملکرد ذرت دانه ای، ١٠٣ تا ١٣٦ درصدی عملکرد ذرت علوفه ای و ١٧ تا ٥١ درصدی عملکرد جو شده است. در هندوستان اولین مزرعه در سال ١٨٩٥با فاضلاب آبیاری گردید . در سال ١٩٨٦ بیشتراز ١٥٠ مزرعه با وسعت ١٢٠٠٠ هکتار با استفاده از حداقل٥٠٠ میلیون متر مکعب فاضلاب در سال آبیاری می شد .
در سال١٩٣٩ فاضلاب شهری حاصل از فعالیت ٧ میلیون نفر در آلمان به مصارف کشاورزی رسید و در سال ١٩٦١ حدود ١٢٠ تا ٣٠٠ میلیون متر مکعب فاضلاب به این طریق استفاده گردید.
▪ اما مزیت های کاربرد بهینه از فاضلاب شهری :
ـ زراعت چوب
هدف اصلی از زراعت چوب تولید حجم زیادی از چوب در زمان کوتاه است. در برخی از موارد نیز هدف از این کار ترمیم درختان از دست رفته در بخشی از جنگل (جنگل مصنوعی)است.
در کشورهای غربی و در مناطق معتدل، تولید چوب بیشتر برای تولید کاغذ و خمیر کاغذ، به دست آوردن الوار برای استفاده در مصارف ساختمانی و همچنین پرورش درختان کاج برای کریسمس مورد استفاده قرار میگیرد. در اغلب کشورهای استوایی و گرمسیری مخصوصا هند، پرورش درخت ساج است که به عنوان تنها چوب ضد آب، برای تولید کشتی‌های کوچک و بزرگ تفریحی مورد استفاده قرار میگیرد. چوب بالسا که در مناطق گرمسیری تولید میشود، یکی از چوبهایی است که به دلیل چگالی بسیار کم در صنایع مختلفی چون تولید هواپیماهای سبک و کشتیها کاربرد دارد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

آب دریاها و اقیانوس‌ها، به‌طور فزاینده‌ای آلوده می‌شوند، زیرا انسان‌ها آنها را سطل‌های زباله به‌شمار می‌آورند. کودکان به حال دلفین‌هائی که با خوردن کیسه‌های پلاستیکی به حالت خفگی می‌افتند و آن دسته از پرندگان دریائی که با نفت سیاه می‌شوند، تأسف می‌خورند. دانشمندان آلودگی را مشاهده و اندازه‌گیری می‌کنند و می‌گویند که نمی‌دانند تا کی اقیانوس‌ها چنین فشاری را تحمل خواهند کرد. مدافعان محیط زیست باید با خشونت اعلام کنند ”دریا سطل زباله نیست“ آسیب رساندن به آن را متوقف کنید.
هر سال، ۱ تا ۴ میلیون تن نفت به دریا ریخته می‌شود. مسلماً این آمار چشم‌گیر است. اما خطر بزرگ‌تر مربوط به هزاران تن موادی است که کشتی‌ها در مسیر حرکت به دریاها می‌ریزند.
ری گریفیتس، مسئول سابق برنامه آلودگی دریائی کمیسیون بین‌المللی اقیانوس‌شناسی یونسکو (IOC) در این باره چنین یادآوری می‌کند، (حوادثی مثل توری کنیون (۱۹۶۷) یا آموکوکادیز (۱۹۷۸) عظیم بودند، اما محیط دریاها قربانی سوء استفاده بی‌سروصدا، با عواقب بدتر در دراز مدت هستند، مثل تخلیه مواد سوختی نفتکش‌ها و نشت نفت زیاد ناشی از شستن مخازن در دریا.
به هر حال، بی‌احتیاطی صاحبان کشتی‌ها به تنهائی ۲۵ درصد از آلودگی دریا به هدروکربن‌ها را به‌دنبال دارد. به گفته تونی تاپ از ایستگاه زیست‌شناسی برمودا، این میزان رو به کاهش است. هم‌اکنون با بهتر شدن روش‌های حمل و نقل و جابه‌جائی محصولات نفتی، تجمع قیر در اقیانوس‌های آزاد رو به کاهش است از طرف دیگر، ۶۰۰ درصد چنین آلودگی‌هائی، از خشکی سرچشمه می‌گیرند که عمدتاً از طریق تخلیه روغن موتورهای مصرف شده از راه فاضلاب‌های شهری به آبها راه می‌یابند. ۱۵ درصد باقیمانده نیز از سکوهای ساحلی استخراج گاز طبیعی و نفت به‌وجود می‌آید.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب