مرجع تخصصی آب و فاضلاب

تصفيه خانه آب اليگودرز
 

تصفيه خانه آب اليگودرز جهت تأمين بخش اعظمي از آب شرب شهر اليگودرز طراحي و راه اندازي شده است. اين تصفيه خانه در غرب شهر اليگودرز و در ارتفاع 2000 متري از سطح دريا در کيلومتر 5 جاده روستاي نهنج واقع شده است.

9-1- ظرفيت و محدوده کاري
احداث تصفيه خانه اليگودرز در سال 1376 توسط شرکت هاي عمران نيرو و شيمبار به عنوان پيمانکار هاي ساختماني و تأسيساتي و با مشاوره شرکت پارس کنسولت آغاز و بعد ازگذشت حدود 6 سال در سال 1382 به بهره برداري رسيد. ظرفيت اسمي اين تصفيه خانه 36/0 متر مکعب بر ثانيه است که در شرايطي تا 5/0 متر مکعب بر ثانيه نيز قابل افزايش مي باشد. آب خام ورودي اين تصفيه خانه از سراب کمندان تأمين مي شود که توسط خط انتقال فولادي و چدني به طول 28 کيلومتر با روش ثقلي وارد تصفيه خانه مي شود. همچنين در مواقع کمبود آب از آب چاه نيز براي جبران کمبود آب خام استفاده مي شود که تصفيه خانه کمتر با چنين شرايطي مواجه مي شود. آب صاف تصفيه خانه در مخازن 10 هزار متر مكعبي تصفيه خانه ذخيره و از آنجا توسط ايستگاه پمپاژ موجود در تصفيه خانه و خط انتقال چدني به طول 6/13 کيلومتر به مخازن شمال و جنوب شهر انتقال مي يابد.

9-2- وضعيت مالکيت تصفيه خانه
مالکيت زمين تصفيه خانه به مساحت 18 هکتار در اختيار "امور آب استان لرستان" بوده و سند آن نيز موجود و کاربري زمين نيز از نوع صنعتي است

9-3- مشخصات فني تصفيه خانه
به طور کلي ابنيه، تأسيسات و تجهيزات ايجاد شده در اين تصفيه خانه را مي توان به شرح ذيل طبقه بندي نمود.

9-3-1- مخزن آب خام
آب خام تصفيه خانه اليگودرز که از آب هاي سطحي و زيرزميني تشکيل شده است ابتدا به داخل مخزن آب خام تصفيه خانه که در ضلع جنوبي تصفيه خانه قرار گرفته و شامل دو مخزن 1000 متر مکعبي مجموعا به ظرفيت 2000 متر مکعب است تزريق مي شود. در اين مخزن گندزدايي اوليه روي آب خام انجام مي شود.

9-3-2- حوضچه اختلاط سريع
آب پس از مخزن توسط حدود 200 متر خط انتقال وارد حوضچه اختلاط سريع به حجم 8/172 متر مکعبي به ابعاد 6*8/4*6 متر مي شود. اين حوضچه داراي دو دستگاه هم زن دور ثابت با سرعت 108 دور بر دقيقه و قدرت 5/7 کيلووات براي اختلاط يکنواخت و سريع مواد شيميايي تزريق شده در آب مي باشد.

9-3-3- حوضچه هاي منعقد کننده
تصفيه خانه اليگودرز داراي دو حوضچه منعقد کننده 8/460 متر مکعبي به ابعاد 8/4*6*16 متر و مجهز به دو دستگاه هم زن دور متغير مي باشند. اختلاط آرام آب در اين مرحله باعث انعقاد ذرات معلق در آب و ايجاد لخته هاي بزرگ تر لجن مي شود.

9-3-4- حوضچه هاي زلال ساز
اين تصفيه خانه داراي دو حوضچه زلال ساز از نوع کلريفاير به ظرفيت 12/1870 متر مکعب، قطر 5/24 متر و عمق 6/3 الي 35/4 بوده که مجهز به يک نيم پل جهت لايه روبي لجن ته نشين شده و دو قيف لجن با ظرفيت 2 متر مکعب و شير برقي اتوماتيک براي تخليه لجن مي باشند.

9-3-5- صافي هاي شني
فرآيند فيلتراسيون آب در اين تصفيه خانه توسط 6 صافي شني از نوع تند ثقلي با مساحت 36 متر مربع انجام مي شود. هر فيلتر داراي بيست و هشت اسلب بوده که روي هر اسلب پنج لايه سيليس با قطر و ارتفاع مختلف ريخته شده است. شيرهاي هر فيلتر شامل پنج شير پنوماتيکي و يک شير تخليه بوده و سه ميز کنترل براي بهره برداري و شستشوي صافي ها در نظر گرفته شده است. دانه بندي ماسه هاي مورد استفاده در اين صافي ها بين 6/0 و 5/2 ميلي متر تغيير مي كند. ضخامت كل لايه هاي ماسه در حدود 107 سانتي متر بوده و کنترل سرعت آب صافي ها از نوع اتوماتيک مي باشد. تجهيزات شستشوي صافي ها شامل چهار پمپ آب شستشو 7/15 کيلوواتي از نوع حلزوني با دبي 440 متر مکعب بر ساعت، چهار دمنده هواي 22 کيلوواتي، مخزن بکواش بوده و دو کمپرسور 3 کيلوواتي براي تأمين همواي عملگر شيرهاي مربوطه در نظر گرفته شده است.

 

9-3-6- مخازن ذخيره آب صاف
آب صاف اين تصفيه خانه به مخزن اصلي ذخيره آب كه 10 هزار متر مکعب ظرفيت داشته و شامل دو مخزن 5 هزار متر مکعبي است هدايت مي گردد. اين مخزن در شمال ساختمان صافي ها قرار گرفته است.

9-3-7- حوضچه تثبيت لجن
آب حاصل از بکواش صافي به دو حوضچه تثبيت لجن 486 متر مکعبي به ابعاد 8/1*9*30 متر که در قسمت شمالي تصفيه خانه قرار گرفته هدايت مي شود و در آنجا پس از ته نشيني لجن، آب حاصل به وسيله دو دستگاه پمپ مستغرق به مخزن آب خام منتقل مي شود.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

تصفيه خانه آب قم
 

تصفيه خانه آب قم يکي از تصفيه خانه هاي جديد الاحداث آب ايران به شمار مي رود که جهت تأمين بخش اعظمي از آب شرب شهر قم طراحي و راه اندازي شده است. اين تصفيه خانه در ارتفاع 1400 متري از سطح دريا و در 70 كيلومتري جاده قم- دليجان در نزديكي روستاي دودهك واقع شده است.

8-1- ظرفيت و محدوده کاري
مطالعات اين تصفيه‌خانه در سال 1367 توسط گروه مهندسين مشاور راماب آغاز شد. احداث تصفيه خانه نيز با مشاركت شركت سازه‌هاي آبي ايران و شركت متيتو از مهر 1372 شروع و بعد از گذشت حدود 3 سال در آذر سال 1375 به بهره برداري رسيد. ظرفيت اسمي اين تصفيه خانه 8/1 متر مکعب بر ثانيه است که در شرايطي تا 2/2 متر مکعب بر ثانيه نيز قابل افزايش مي باشد. تصفيه‌خانه آب قم با جمعيت تحت پوشش 800 هزار نفر حدود 65 درصد از آب مورد نياز شهر قم و نيز برخي از روستاها و كارخانجات مسير خط انتقال را تأمين مي‌نمايد. آب خام ورودي اين تصفيه خانه از سد 15 خرداد که در نزديكي روستاي عباس‌آباد در فاصله 80 كيلومتري جنوب قم و 12 كيلومتري شمال شهرستان دليجان بر روي رودخانه قم رود قرار دارد تأمين مي شود

آب خام ورودي تصفيه خانه بعد از گذشتن از دريچه و آشغالگير سد در محل حوضچه آرامش که در 9 کيلومتري خود تصفيه خانه قرار دارد توسط تصفيه خانه دريافت و در آنجا بعد از كلرزني اوليه از طريق يك خط لوله فولادي 1400 ميليمتري به طول حدود 10 كيلومتر وارد تصفيه‌خانه آب قم مي گردد. آب صاف حاصل از انجام عمليات تصفيه نيز به وسيله خط انتقال به طول حدود 65 كيلومتر (شامل 4 کيلومتر خط لوله بتني به قطر 1250 ميلي متر، 52 کيلومتر خط لوله فولادي به قطر 1200 ميلي متر، 4 کيلومتر خط لوله چدن داکتيل به قطر 1000 ميلي متر و 1 کيلومتر خط لوله بتني به قطر 1000 ميلي متر) به شهر قم منتقل و در محل مخازن 80 هزار متر مکعبي سالاريه قم تحويل داده مي شود. اختلاف ارتفاع سد تا شهر قم حدود 440 متر بوده و انتقال آب خام به تصفيه خانه و از تصفيه خانه به شهر قم با روش ثقلي انجام مي شود.
جهت حفاظت خط انتقال از خوردگي خارجي از پوشش قيري گرم و 12 ايستگاه حفاظت كاتديك استفاده شده است. همچنين به دليل اختلاف ارتفاع زياد بين تصفيه خانه و شهر قم دو ايستگاه فشار شکن نيز در طول خط انتقال در محل هاي کوه ميل و کوه سفيد در نظر گرفته شده است

8-2- وضعيت مالکيت تصفيه خانه
زمين هاي تصفيه خانه آب قم از "اراضي ملي" مي باشد که طبق لايحه قانوني سال 1358 شوراي انقلاب به مجري طرح واگذار گرديده است ولي هنوز سازمان منابع طبيعي استان مرکزي سند مالکيت صادر نکرده است. اين اراضي به ميزان 55 هکتار از 60 اصلي مکرر موسوم به همت آباد مي باشد

8-3- مشخصات فنی تصفيه خانه
به طور کلي ابنيه، تأسيسات و تجهيزات ايجاد شده در اين تصفيه خانه را مي توان به شرح ذيل طبقه بندي نمود.

8-3-1- حوضچه اختلاط سريع
تصفيه خانه آب قم داراي يک حوضچه اختلاط سريع به حجم 264 متر مکعب با دو همزن ملخي معمولي 21 کيلوواتي مي باشد.

8-3-2- حوضچه هاي زلال ساز
آب پس از خروج از حوضچه اختلاط سريع توسط حوضچه تقسيم بين حوضچه هاي زلال ساز تقسيم مي شود. اين تصفيه خانه داراي چهار حوضچه زلال ساز از نوع کلريفلاکيوليتور به قطر کلي 38 متر و قطر مياني 12 متر و به عمق 5 متر مي باشد. هر يک از کلاريفايرها داراي يک پل متحرک دوار است که بر روي آن چهار پارو به منظور جمع آوري و هدايت لجن ته نشين شده به سمت خروجي لجن نصب شده است. همچنين دو همزن 2/2 کيلوواتي، يک الکتروموتور 75/0 کيلوواتي و يک گيربکس و يک پمپ لجن برگشتي 4 کيلوواتي در هر کلاريفاير بر روي پل متحرک نصب شده اند. شکل 8-5 نماي داخل و خارج كلاريفايرها را نشان مي‌دهد.

شکل 8-5– نمايي از زلال‌سازها (كلاريفايرها)
8-3-3- صافی های شنی
فرآيند فيلتراسيون آب در اين تصفيه خانه توسط دوازده صافي شني از نوع تند ثقلي هر يك به مساحت 77 متر مربع انجام مي شود. دانه بندي ماسه هاي مورد استفاده در اين صافي ها بين 7/0 و 2/1 ميلي متر و ضخامت كل لايه هاي ماسه در حدود 90 سانتي متر مي باشد. ضريب يکنواختي دانه هاي ماسه (UC) معادل 4/1 و اندازه موثر (ES) آن ها معادل 9/0 ميلي متر مي باشد. فيلترهاي (صافي‌هاي) موجود از نوع بستر تك جنسي (كوارتز) و تند مي‌باشد كه بصورت دو لايه قرار گرفته است. ظرفيت هر كدام از فيلترها 600 مترمكعب در ساعت مي‌باشد.

8-3-4- مخزن هم سطح سازي
اين مخزن در شمال ساختمان صافي ها قرار گرفته و به منظور کنترل سطح آب صافي ها طراحي و منظور شده است.

8-3-5- مخزن لجن
آب حاصل از شستشوي صافي ها به مخزن لجن موجود منتقل مي شود و از آن براي آبياري فضاي سبز تصفيه خانه استفاده مي شود.

8-3-6- مخازن ذخيره آب صاف
آب صاف اين تصفيه خانه به چهار مخزن ذخيره آب كه هر کدام 5000 متر مکعب ظرفيت داشته و در ضلع غربي تصفيه خانه واقع شده اند هدايت مي گردد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

تصفيه خانه آب بابا شيخعلي اصفهان
 

تصفيه خانه بابا شيخعلي يکي از بزرگ ترين تصفيه خانه هاي آب ايران به شمار مي رود که در كيلومتر 45 جاده اصفهان- شهركرد و در جوار شهر زاينده رود واقع شده و علاوه بر شهر اصفهان آب 40 شهر و 400 روستاي ديگر و تعداد زيادي از صنايع بزرگ و كوچك استان اصفهان را تأمين مي نمايد.

7-1- ظرفيت و محدوده کاري
تصفيه خانه بابا شيخعلي داراي دو فاز يك و دو به شرح مشخصات ذيل مي باشد:
احداث فاز يک تصفيه خانه اصفهان در سال 1361 توسط شرکت سهامي ذوب آهن اصفهان آغاز و بعد ازگذشت حدود 7 سال در سال 1368 به بهره برداري رسيد. ظرفيت اسمي اين فاز 5 متر مکعب بر ثانيه مي باشد. احداث فاز دو اين تصفيه خانه نيز در سال 1380 توسط شرکت سراوان و زلال ايران به عنوان پيمانکارهاي ساختماني و تأسيساتي و با مشاوره شرکت ايران آب آغاز و در دو مرحله در سال هاي 1383 و 1386 به بهره برداري رسيده است. ظرفيت اسمي فاز دو 5/7 متر مکعب بر ثانيه مي باشد.
آب خام ورودي اين تصفيه خانه از سد چم آسمان كه در محل چم آسمان در فاصله 8 کيلومتري تصفيه خانه بر روي رودخانه زاينده رود قرار گرفته تأمين مي شود. آب خام پس از طي مراحل آشغال گيري، ماسه گيري، ته نشيني مقدماتي و کلرزني در سد چم آسمان توسط تونلي به طول 7779 متر و قطر 3000 ميلي متر به تصفيه خانه انتقال يافته و از ضلع شمال غربي با روش ثقلي وارد و به تصفيه خانه تحويل داده مي شود. آب صاف در مخازن داخل تصفيه خانه ذخيره و سپس به شبکه آبرساني انتقال مي يابد که علاوه بر شهر اصفهان بيش از 40 شهر و 400 روستا و نيز تعداد زيادي از صنايع بزرگ و کوچک را تحت پوشش قرار مي دهد.

7-2- وضعيت مالکيت تصفيه خانه
مساحت کل اراضي اين تصفيه خانه معادل 78 هكتار است. از نظر مالکيت زمين اراضي بخشهاي مختلف اين تصفيه خانه در اختيار "شرکت آب و فاضلاب شهري استان اصفهان، شرکت ذوب آهن و شخص حقيقي" مي باشد

7-3- مشخصات فنی تصفيه خانه
به طور کلي ابنيه،تأسيسات و تجهيزات ايجاد شده در اين تصفيه خانه را مي توان به شرح ذيل طبقه بندي نمود.

7-3-1- کانال آب خام و آشغالگير
آب خام فاز يك از کانالي به طول 400 متر و آب خام فاز دو از کانالي به طول 180 متر که هر دو به عرض 6 متر و عمق 3 متر مي باشند تزريق مي شود. همچنين جهت جلوگيري از ورود آشغال به تأسيسات تصفيه آب دو واحد دو تايي توري آشغال گير در مسيرهاي ورودي قرار داده شده است. اين آشغال گيرها از تسمه هاي فولادي مشبک ساخته شده اند.

7-3-2- حوضچه اختلاط سريع
فاز يك تصفيه خانه بابا شيخعلي داراي دو حوضچه اختلاط سريع به حجم 196 متر مکعب با دو همزن پره اي 8/6 کيلوواتي مي باشد. فاز دو تصفيه خانه نيز داراي دو حوضچه اختلاط سريع به حجم 428 متر مکعب با دو همزن 15 کيلوواتي مي باشد.

7-3-3- حوضچه هاي زلال ساز
آب پس از خروج از حوضچه اختلاط سريع توسط حوضچه تقسيم بين حوضچه هاي زلال ساز که از نوع کلاريفاير (کلاريفلاکيوليتور) مي باشند تقسيم مي شود. فاز يک تصفيه خانه داراي چهار حوضچه زلال ساز و فاز دو نيز داراي شش حوضچه زلال ساز بوده که هر کدام از آن ها به قطر 48 متر، عمق 4/6 متر و ظرفيت 9172 متر مکعب مي باشند. همچنين هر يک از کلاريفايرها داراي يک نيم پل متحرک دوار است که بر روي آن پاروهايي به منظور جمع آوري و هدايت لجن ته نشين شده به سمت خروجي لجن نصب شده است. در فاز يک تجهيزات نصب شده بر روي پل هر کلاريفاير شامل يک همزن 1/9 کيلوواتي، يک الکتروموتور 10 کيلوواتي، يک گيربکس و يک پمپ لجن برگشتي 5/5 کيلوواتي و در فاز دو نيز شامل يک همزن 5/6 يا 10 کيلوواتي، يک الکتروموتور 5/6 يا 10 کيلوواتي، يک گيربکس و يک پمپ لجن برگشتي 3/6 کيلوواتي مي باشد.

7-3-4- صافي هاي شني
فرآيند فيلتراسيون آب در فاز يک اين تصفيه خانه توسط بيست عدد صافي و در فاز دو توسط بيست و هشت عدد صافي شني به مساحت 5/116 متر مربع و ابعاد 64/16*7 متر انجام مي گيرد. صافي‌هاي موجود از نوع دولايه اي بوده که شامل لايه كوارتز به ارتفاع 80 سانتيمتر با دانه‌بندي 2/1-7/0 ميلي متر و لايه آنتراسيت به ارتفاع 40 سانتيمتر و دانه‌بندي 5/2-4/1 ميلي متر مي شود. تعداد 9600 نازل در هر فيلتر جهت خروج آب از صافي ها در نظر گرفته شده است.

7-3-5- مخازن ذخيره آب صاف
آب صاف اين تصفيه خانه به دو مخزن ذخيره آب كه هر کدام 10 هزار متر مکعب ظرفيت داشته و در ضلع جنوبي تصفيه خانه واقع شده هدايت مي گردد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

تصفيه خانه آب بندرعباس
 

تصفيه خانه بندرعباس جهت تأمين بخش اعظمی از آب شرب شهر بندرعباس طراحي و راه اندازي شده است. اين تصفيه خانه داراي دو قسمت اصلي مي باشد که به دليل فاصله زماني بين بهره برداري از اين دو بخش به نام هاي فاز 1 و 2 تصفيه خانه نام گذاري گرديده است.

6-1- ظرفيت و محدوده کاري
احداث فاز 1 تصفيه خانه بندرعباس توسط شرکت های تابليه و دگرمونت فرانسه به عنوان پيمانکار ساختماني و تأسيساتي و با مشاوره شرکت همکار آغاز و در سال 1364 به بهره برداري رسيد. ظرفيت اسمي اين تصفيه خانه 1 متر مکعب بر ثانيه مي باشد که به صورت عملي حداکثر تا ظرفيت 9/0 متر مکعب بر ثانيه از اين فاز بهره برداري مي شود. فاز دوم تصفيه خانه نيز توسط شرکت تياب بنا به عنوان پيمانکار ساختماني و شرکت هاي توسعه منابع آب خاورميانه ، ساپتا و ماشين سازي ويژه به عنوان پيمانکارهاي تأسيساتي و با مشاوره شرکت مهندسين مشاور مهاب قدس احداث و در سال 1379 به بهره برداري رسيد. ظرفيت اسمي اين فاز معادل 2 متر مکعب بر ثانيه و در شرايط خاص تا 4/2 متر مکعب بر ثانيه آب را نيز تصفيه مي نمايد. که در حال حاضر به دليل عدم نياز شبکه حداکثر به ميزان 2/1 متر مکعب بر ثانيه از اين تصفيه خانه بهره برداری می گردد. آب خام ورودي اين تصفيه خانه از سد استقلال ميناب تأمين مي شود که توسط دو خط انتقال فولادي به طول 90 کيلومتر و قطرهاي 1600 و 1400 ميلي متر از ضلع شرقي با روش ثقلي وارد تصفيه خانه مي شود. آب صاف تصفيه خانه نيز در مخازن 1600 متر مكعبي فاز يك و 7500 متر مکعبي فاز 2 ذخيره و از آن جا توسط ايستگاه پمپاژ موجود در تصفيه خانه به مخازن سطح شهر انتقال مي يابد.

6-2- وضعيت مالکيت تصفيه خانه
تصفيه خانه بندرعباس در فاصله 7 كيلومتري جاده بندرعباس- ميناب در شرق شهر بندرعباس واقع شده است. مالکيت زمين تصفيه خانه به مساحت حدود 5/11 هکتار و به ابعاد 250*460 متر در اختيار "شرکت آب و فاضلاب شهري استان هرمزگان" مي باشد

6-3- مشخصات فنی تصفيه خانه
به طور کلي ابنيه، تأسيسات و تجهيزات ايجاد شده در اين تصفيه خانه را مي توان به شرح ذيل طبقه بندي نمود.

6-3-1- حوضچه اختلاط سريع
فاز 1 تصفيه خانه بندرعباس داراي يك عدد حوضچه اختلاط سريع به حجم 55 متر مکعب با يك عدد همزن 5/5 کيلوواتي و فاز 2 نيز داراي يك عدد حوضچه اختلاط سريع به حجم 135 متر مکعب با دو عدد همزن 30 کيلوواتي مي باشد.

6-3-2- صافي هاي شني
فرآيند فيلتراسيون آب در فاز 1 تصفيه خانه بندرعباس توسط شش صافي از نوع ماسه اي تند ثقلي با مساحت 91 متر مربع انجام مي گيرد. اين فرآيند در فاز 2 تصفيه خانه توسط چهارده صافي از نوع ماسه اي تند ثقلي با مساحت 91 متر مربع انجام مي گيرد. دانه بندي ماسه هاي مورد استفاده در اين صافي ها بين 2/1 و 6/1 ميلي متر تغيير مي كند. ضخامت كل لايه هاي ماسه در حدود 105 سانتي متر بوده و کنترل سرعت آب صافي ها از نوع سيفون و شناور مي باشد.

6-3-3- مخازن ذخيره آب صاف
فاز 1 تصفيه خانه بندرعباس داراي يک مخزن با ظرفيت 1600 متر مکعب و فاز 2 نيز داراي يک مخزن 7500 متر مکعبي مي باشند که در ضلع جنوبي تصفيه خانه و در پايين صافي ها واقع شده اند.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

تصفيه آب خانه سوهانک
 

تصفيه خانه سوهانک يکي از جديدترين تصفيه خانه هاي آب ايران به شمار مي رود که در شمال شرقي شهر تهران و در ارتفاع 1700 متري از سطح دريا در انتهاي بزرگراه لشگرک واقع شده است.

5-1- ظرفيت و محدوده کاري
احداث تصفيه خانه سوهانک در سال 1379 توسط دو شرکت پيمان آبگيران و ماشين سازي ويژه به عنوان پيمانکارهاي ساختماني و تأسيساتي آغاز و بعد ازگذشت حدود 4 سال در سال 1383 به بهره برداري رسيد. ظرفيت اسمي اين تصفيه خانه 5/7 متر مکعب بر ثانيه بوده که در شرايطي تا 9 متر مکعب بر ثانيه قابل افزايش مي باشد.
آب خام ورودي اين تصفيه خانه از دو منبع سد لار و چاه هاي جاجرود تأمين مي شود. آب خام ورودي از سد لار توسط تونل سرپوشيده لوارک به طول 45 کيلومتر و قطر 6/3 متر به تصفيه خانه انتقال يافته و از ضلع شمالي به روش ثقلي وارد تصفيه خانه مي شود. آب صاف در مخازن داخل تصفيه خانه ذخيره و به شبکه آبرساني انتقال مي يابد. اين تصفيه خانه توانايي تأمين بيش از 25 درصد آب شرب شهر تهران را دارد.

5-2- وضعيت مالکيت تصفيه خانه
تصفيه خانه سوهانک در ارتفاع 1700 متري از سطح دريا و در شمال شرقي شهر تهران در منطقه سوهانک واقع شده است. راه دسترسي اصلي اين تصفيه خانه از طريق بزرگراه لشگرک (بلوار ارتش) شهر تهران مي باشد. مساحت کل اراضي اين تصفيه خانه حدود 6 هکتار است. مالکيت زمين تصفيه خانه در اختيار "شرکت آب و فاضلاب شهر تهران" است که سند آن نيز در اختيار شرکت است. از لحاظ جغرافيايي اين تصفيه خانه از شرق در مجاورت خيابان ناز آباد، از شمال باغ فرديس، از جنوب بزرگراه لشگرک و از غرب قطعه زميني که در گذشته براي احداث فاز دوم تصفيه خانه در نظر گرفته شده و هم اکنون بدون استفاده مانده قرار دارد. 

5-3- مشخصات فنی تصفيه خانه
به طور کلي ابنيه، تأسيسات و تجهيزات ايجاد شده در اين تصفيه خانه را مي توان به شرح ذيل طبقه بندي نمود.
 

5-3-1- کانال آب خام
آب خام تصفيه خانه سوهانک از يک کانال به طول 26/38 متر، به عرض 6 تا 5/9 متر و عمق 4 تا 8/6 متر تأمين مي شود. اندازه گيري دبي آب ورودي نيز در اين کانال انجام مي گيرد.

5-3-2- حوضچه اختلاط سريع
اين تصفيه خانه داراي چهار حوضچه اختلاط سريع به حجم 175 متر مکعب با چهار همزن ملخي معمولي 16 کيلوواتي مي باشد.

.5-3-3- حوضچه هاي زلال ساز
اين تصفيه خانه داراي 8 حوضچه زلال ساز از نوع پولساتور به ابعاد 5*7/28*4/42 متر بوده و هر حوضچه نيز داراي يک پمپ خلأ با قدرت 15 کيلووات و دبي ماکزيمم هواي 2221 متر مکعب بر ساعت مي باشد. هشت عدد قيف لجن با ظرفيت 7/21 متر مكعب نيز در هر حوضچه براي تخليه لجن تعبيه شده است.

5-3-4- صافي هاي شني
فرآيند فيلتراسيون آب در اين تصفيه خانه توسط بيست و چهار  زوج صافي شني از نوع آکازور V تند ثقلي با مساحت 150 متر مربع انجام می گيرد. دانه بندي ماسه هاي مورد استفاده در اين صافي ها بين 4/0 و 9/0 ميلي متر تغيير مي كند. ضخامت كل لايه هاي ماسه بين 80 و 90 سانتي متر متغير مي باشد. ضريب يکنواختي دانه هاي ماسه (UC) معادل 2 و اندازه موثر (ES) آن ها معادل 1 ميلي متر مي باشد.

5-3-5- مخازن ذخيره آب صاف
آب صاف اين تصفيه خانه به دو مخزن ذخيره آب كه هر کدام 10 هزار متر مکعب ظرفيت دارند و در ضلع جنوبي تصفيه خانه واقع شده اند هدايت مي گردد.

5-3-6- پست برق اضطراري
پست برق اضطراري تصفيه خانه به مساحت 160 متر مربع در قسمت جنوبي تصفيه خانه و در مجاورت مخازن آب تصفيه شده قرار دارد. در مواقع اضطراري يك دستگاه ژنراتور سه فاز با ظرفيت نامي توليد برق 725 كيلووات و ولتاژ 400 ولت كه موتور ديزل آن توانايي توليد 634 کيلووات قدرت را دارا مي باشد جهت تأمين برق اين تصفيه خانه پيش بيني گرديده است.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

تصفيه خانه آب شماره 2 اروميه
 

تصفيه خانه شماره 2 اروميه كه يکي از جديدترين تصفيه خانه هاي آب ايران به شمار مي رود در جنوب غربي شهر اروميه و در ارتفاع 1500 متري از سطح دريا در منطقه گلشهر واقع شده است.

1-1- ظرفيت و محدوده کاري
احداث تصفيه خانه شماره 2 اروميه در سال 1379 توسط دو شرکت تياب بنا و شيمبار به عنوان پيمانکار هاي ساختماني و تأسيساتي و با مشاوره شرکت مهندسي مشاور مهاب قدس آغاز گشته است. ظرفيت اسمي اين تصفيه خانه 1/2 متر مکعب بر ثانيه است كه از اين مقدار 05/1 مترمكعب بر ثانيه مربوط به فاز يک تصفيه خانه مي باشد كه درحال حاضر آماده بهره برداري است. لازم به ذکر است در حال حاضر به دليل مشکلات ايجاد شده در کانال کشي ورودي تصفيه خانه تنها 5/0 متر مکعب بر ثانيه از ظرفيت تصفيه خانه قابل بهره برداري بوده که آب ورودي آن توسط پمپاژ به طول 2 کيلومتر از رودخانه تأمين مي گردد. در حال حاضر پروژه اصلاح کانال به مبلغ پايه 40 ميليارد ريال از سوي شرکت آب و فاضلا ب شهري استان آذربايجان غربي به مناقصه گذاشته شده است. پس از رفع نواقص مربوط به کانال کشي که پيش بيني مي گردد تا حدود 2 سال ديگر به اتمام برسد ظرفيت فاز 1 تصفيه خانه تا 05/1 متر مکعب بر ثانيه قابل افزايش است. فاز دو تصفيه خانه نيز که داراي ظرفيتي معادل با 05/1 متر مکعب بر ثانيه مي باشد در مراحل اوليه احداث است. طبق برآوردهاي انجام شده زمان کل لازم براي احداث فاز دوم دو سال پيش بيني شده است. آب خام ورودي اين تصفيه خانه از سد شهر چاي تأمين شده که در محل شيرخانه سد توسط 11 کيلومتر کانال بتني و 6 کيلومتر خط لوله فولادي جمعاً به طول 17 کيلومتر به تصفيه خانه انتقال مي يابد و از ضلع غربي با روش ثقلي وارد تصفيه خانه مي شود. آب صاف در مخازن داخل تصفيه خانه ذخيره و سپس از طريق خط انتقال از نوع چدن داکتيل و آزبست سيماني به مخازن سطح شهر انتقال مي يابد.


1-2- وضعيت مالکيت تصفيه خانه
تصفيه خانه شماره 2 اروميه در جنوب غربي شهر اروميه در منطقه گلشهر و در انتهاي خيابان گلشهر يک واقع شده است. مساحت کل اراضي اين تصفيه خانه در حدود 25 هکتار بوده که مساحت مربوط به فاز 1 اين تصفيه خانه حدود 7 هکتار مي باشد. بخشي از اين اراضي در حال حصارکشي مي باشد که مبلغ معادل 20 ميليارد ريال جهت حصارکشي و محوطه سازي آن پيش بيني شده است.  مالکيت زمين تصفيه خانه در اختيار  "سازمان منابع طبيعي و مسکن و شهرسازي" است

1-3- مشخصات فني تصفيه خانه
به طور کلي ابنيه،تأسيسات و تجهيزات ايجاد شده در اين تصفيه خانه را مي توان به شرح ذيل طبقه بندي نمود.

1-3-1- حوضچه ورودي
آب خام تصفيه خانه شماره 2 اروميه به حوضچه ورودي تصفيه خانه به ابعاد 2*2 متر تزريق و در آنجا مواد شيميايي مورد استفاده در فرآيند تصفيه به آب خام تزريق مي شود.

1-3-2- حوضچه اختلاط سريع
پس از تزريق مواد شيميايي در حوضچه ورودي آب وارد حوضچه اختلاط سريع مي شود که شامل يک حوضچه اختلاط سريع به حجم 37 متر مکعب با دو همزن 5/18 کيلوواتي براي هر فاز مي باشد.
1-3-3- حوضچه هاي زلال ساز
فاز يک تصفيه خانه داراي دو حوضچه زلال ساز از نوع پولساتور به ابعاد 5*28*28 متر مي باشد که در هر يک از حوضچه ها يک اتاق خلأ با مساحت 60/12 متر مربع و دو پمپ خلأ به قدرت 15 کيلووات در نظر گرفته شده است. همچنين چهار قيف لجن در هر حوضچه براي تخليه لجن ته نشين شده موجود است.

1-3-4- صافي هاي شني
فرآيند فيلتراسيون آب در فاز يک اين تصفيه خانه توسط چهارده صافي شني از نوع تند ثقلي با مساحت 47 متر مربع انجام مي گيرد. ضخامت كل لايه هاي ماسه حدود 100 سانتي متر مي باشد. مکانيزم کنترل سطح آب صافي ها از نوع شير اتوماتيک و سنسور آلتراسونيک بوده و مجموعاً سه دمنده هواي 55 کيلوواتي و سه پمپ آب سانتريفوژ 5/37 کيلوواتي براي شستشوي صافي ها در نظر گرفته شده است.

1-3-5- مخازن ذخيره آب صاف
آب صاف اين تصفيه خانه به دو مخزن ذخيره آب كه هر کدام 4 هزار متر مکعب ظرفيت دارند و در ضلع شرقي تصفيه خانه واقع شده اند هدايت مي گردد. يک مخزن به حجم 30 هزار متر مکعب جهت طرح آبرساني استان در داخل محوطه تصفيه خانه در حال احداث مي باشد که تاکنون 12 درصد از آن خاکبرداري شده و پيش بيني مي شود تا 18 ماه ديگر به اتمام برسد. هزينه ساخت اين مخزن در حدود 20 ميليارد ريال پيش بيني شده است.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

پُمپ یا تُلُمبه وسیله‌ای مکانیکی برای انتقال مایعات است که با افزایش فشار جریان آن، امکان جابجایی مایعات را به ارتفاعی بالاتر (با افزایش هد) یا حتی پایین دست (معمولاً حوضچه یا مخزن) فراهم می‌آورد.

به طور کلی پمپ به دستگاهی گفته می شود که انرﮊی مکانیکی را از یک منبع خارجی اخذ و به سیال مایعی که از آن عبور می کند، انتقال می دهد. در نتیجه انرﮊی سیال پس از خروج از این دستگاه (پمپ) افزایش می یابد. در پمپ ها تغییرات انرﮊی سیال همواره به صورت تغییر فشار سیال مشاهده می گردد. از پمپها برای انتقال سیال به یک ارتفاع معین و یا جا به جایی آن در یک سیستم لوله کشی و یا هیدرولیک استفاده می نمایند. به عبارت کلی تر از پمپ برای انتقال سیال از یک نقطه به نقطه دیگر استفاده می کنند. پمپها دارای انواع مختلفی هستند که هرکدام دارای کاربرد خاصی می باشند. مهم‌ترین پمپهایی که در این واحد استفاده شده اند عبارت‌اند از:

 

تعریف پمپ

به طور کلی پمپ به دستگاهی گفته می شود که انرﮊی مکانیکی را از یک منبع خارجی اخذ و به سیال مایعی که از آن عبور می کند، انتقال می دهد. در نتیجه انرﮊی سیال پس از خروج از این دستگاه (پمپ) افزایش می یابد. در پمپ ها تغییرات انرﮊی سیال همواره به صورت تغییر فشار سیال مشاهده می گردد. از پمپها برای انتقال سیال به یک ارتفاع معین و یا جا به جایی آن در یک سیستم لوله کشی و یا هیدرولیک استفاده می نمایند. به عبارت کلی تر از پمپ برای انتقال سیال از یک نقطه به نقطه دیگر استفاده می کنند. پمپها دارای انواع مختلفی هستند که هرکدام دارای کاربرد خاصی می باشند. مهم‌ترین پمپهایی که در این واحد استفاده شده اند عبارت‌اند از:
اجزا ثابت:

1. بدنه: بدنه شامل 1. بدنه حلزونی (Volute)

2. بدنه دایره وار(Circular)

پره ها که در بدنه جای گرفته اند.

1. بدنه های حلزونی: هد بالا را ایجاد می کنند. بدنه های استوانه وار برای هد پایین و ظرفیت بالا مورد استفاده قرار می گیرند.

در قسمت حلزونی مادامی که سطح مقطع افزایش می یابد، بدنه حلزونی شکل سرعت مایع را کاهش داده و فشار آن را زیاد می کند. و از قسمت خروجی(Discharge) مایع با فشار خارج می شود.

یکی از اهداف اصلی یک بدنه حلزونی کمک کردن به بالانس فشار استاتیک که برروی شفت پمپ ایجاد می شود، می باشد.

2. بدنه دایره وار : شامل امپلر ها هستند که انرژی سرعت را به انرژی فشاری تبدیل می کنند.

نازل مکش (Suction) و خروجی (Discharge)

شامل آرایشهای زیر می باشند.

1. مکش در انتها / خروجی در بالا

نازل مکش در انتها و هم مرکز با شفت ، در حالیکه نازل خروجی در قسمت بالای شفت قرار دارد. این نمونه پمپ ها دارای NPSH( فشار مکش مثبت خالص)((Net Positive Suction Head پایین است چون مایع مستقیما به چشمه یا چشم امپلر وارد می شود.

2. مکش بالا / خروجی بالا

نازل خروجی و مکش در بالای قسمت استوانه ای بدنه نسبت به شفت قرار دارند. این نمونه پمپ همیشه یک پمپ بدنه جدا (دو تیکه) شعاعی(محوری) می باشد.

 قسمت متحرک (دوار) 1. امپلر : امپلر جزء اصلی قسمت دوار می باشد که سرعت گریز از مرکز سیال را فراهم می کند. انواع امپلر: بر پایه مسیر اصلی سیال نسبت به محور دوار

1. جریان شعاعی 2. جریان محوری 3. جریان مختلط

بر پایه نوع مکش

1. تک مکش: مایع از یک قسمت وارد می شود. 2. دو مکش: مایع به صورت متقارن از هر دو سمت امپلر وارد می شود. 

 بر پایه ساختار مکانیکی

1. بسته: پوشش یا جداره ، پر هها را احاطه می کنند.

2. باز: هیچ پوشش یا جداره ایی پرهها را احاطه نمی کند.

3. نیمه باز یا نوع گردابی

امپلرهای بسته نیاز به پوشش حاقه ای دارند و همین امر باعث مشکلات تعمیراتی می شود.

تعداد امپلر ها تعداد مراحل پمپ را تعیین می کنند.

یک پمپ تک مرحله ای تنها یک امپلر دارد و برای سرویس با هد پایین بهترین گزینه است. یک پمپ دو مرحله ای دو پمپ دارد و برای سرویس با هد متوسط بکار میرود. پمپ چند مرحله ای 3 امپلر یا بیشتر دارد و برای هد بالا مورد استفاده قرار می گیرد.

2. شفت: انتقال نیروی محرکه از موتور به پمپ از طریق یک محور به نام شَفت منتقل می شود. شَفت موتور به وسیله نوعی تجهیزات مکانیکی به نام کوپلینگ به شَفت پمپ متصل شده است. به این ترتیب انتقال نیرو به راحتی از طریق شفت موتور الکتریکی به شفت پمپ منتقل می گردد.

محفظه آببندي (stuffing box) : آن قسمت از پمپ است كه شفت گردننده وارد محفظه پمپ مي شود. براي جلوگيري از نشت اب از محفظه، يك آب بند مكانيكي يا نوار آببندي بكار مي رود.پمپها با اب بندي مكانيكي((mechanical seal بطور موفقيت آميز در موارد گوناگون بكار برده مي شوند.آب بندهاي داخلي درون محفظه آببندي عمل ميكند درصورتي كه آببندهاي خارجي داراي اجزاء دوراني( rotatig element) خودشان در بيرون محفظه آببندي مي باشند. بسته به آببندي پمپ و مايعي كه پمپاژ مي شود محدوديتهاي در فشار و دماي مايع وجود دارد. جنس ماده ابندي پس از انكه نوع سيال پمپاژ شونده و دما و فشار ان تعيين شد ، توسط كارخانه سازنده تعيين مي شود. پمپها با نوار آب بندي بويژه در جاهايي كه مواد سايينده كه همراه اب وجود دارد بكار سيستم اسيب نمي رساند بطور گسترده اي مورد استفاده قرار مي گيرند. مقداري نشت بايد وجود داشته باشد تا سطح بين ماده نوار و شفت را روانكاري و سرد كند. بوش شفت و شفت موتور يا پمپ را بويژه با نوار اببندي ، محافظت مي كنند. رينگهاي سايشي براي پروانه يا محفظه آب بندي بكار برده مي شود ،انها قابل تعويض بوده و از سايش پروانه يا محفظه جلوگيري ميكنند. بلبرينگها غالبا زياد بكار برده مي شوند مگر در پمپهاي سيلكولاتر ،كه ياتاقانهاي موتور و پمپ از نوع بوش مي باشد.

1. پمپهای سانتریفوﮊ. 2. پمپهای رفت و برگشتی. 3. پمپهای چرخ دنده ای.

پمپ سانتریفیوژ

این پمپها از نوعی می باشند که انتقال انرﮊی از آنها به سیال به طور دائمی انجام می پذیرد. پمپهای سانتریفوﮊ معمولاً نیروی محرکه خود را از طریق یک الکترو موتور (موتور الکتریکی) دریافت می کنند. انتقال نیروی محرکه از موتور به پمپ از طریق یک محور به نام شَفت منتقل می شود. شَفت موتور به وسیله نوعی تجهیزات مکانیکی به نام کوپلینگ به شَفت پمپ متصل شده است. به این ترتیب انتقال نیرو به راحتی از طریق شفت موتور الکتریکی به شفت پمپ منتقل می گردد.
پمپ های سانتریفوﮊ دارای یک محفظه هستند که حلزونی شکل است و پوسته یا کِیسینگ نامیده می شود و درون آن یک یا چند چرخ قرار دارند که روی یک محور (شفت) نصب شده اند. هر چرخ مجهز به تعدادی پره می باشد. انتقال انرﮊی به سیال در این قسمت انجام می شود. برای اینکه از محل خروج شفت از کِیسینگ پمپ سیالی خارج نشود و اصطلاحا نشتی به خارج نداشته باشیم از ابزاری به نام مکانیکال سیل استفاده شده است. نکته بسیار مهم در مورد این نوع پمپها هواگیری یا پرایم کردن پمپ پیش از روشن کردن آنها می باشد. یعنی پس از لاین آپ نمودن پمپ و اطمینان از ورود سیال به داخل پمپ، باید از خروج کامل هوا یا گاز حبس شده در داخل پمپ نیز اطمینان حاصل نمود. از این نوع پمپها در ابعاد و اندازه های مختلف برای مصارف گوناگون ساخته می شوند.
یک پمپ سانتریفیوژ دارای دو جز اصلی می باشد:

1. قسمت متحرک (دورانی) که شامل شفت و پره ها(Impeller) می باشد.

2. قسمت ثابت شامل بدنه (Casing)، پوشش بدنه(Cover casing) و یاتاقان (Bearing)

پمپ های رفت و برگشتی(Reciprocating Pumps)
این نوع پمپها وسایلی هستند که انتقال انرﮊی از آنها به سیال به صورت پریودیک و دوره ای می باشد. نیروی محرکه این نوع پمپها نیز غالبا توسط موتورهای الکتریکی تامین می گردد. در این نوع پمپها حرکت چرخشی میل لنگ تبدیل به حرکت رفت و آمدی پیستونی در یک سیلندر می شود. با عقب رفتن پیستون در سیلندر ایجاد مکش شده و در نتیجه مایع از طریق یک شیر ورودی داخل سیلندر می گردد. با حرکت پیستون به طرف جلو دریچه ورودی بسته و مایع از طریق شیر خروجی به خارج هدایت می گردد. شیرهای ورودی و خروجی یکطرفه بوده و طوری ساخته شده اند که در مراحل رفت و آمد پیستون، از ورود مایع داخل سیلندر به قسمت کم فشار و بالعکس ممانعت شود. اگر بجای پیستون، پلانجری در داخل سیلندر رفت و آمد کند در این حالت به آن پمپ پلانجری می گویند. در ضمن چنانچه پلانجر دیافراگمی را حرکت دهد پمپ از نوع دیافراگمی است. فرق میان پیستون وپلانجر در این است که طول سر پیستون کوتاه تر از مسافتی است که پیستون درون سیلندر طی می نماید، در حالی که طول پلانجر بیشتر از طول مسافت طی شده توسط آن در داخل سیلندر می باشد. از طرفی در پمپهای پیستون از حلقه یا رینگی جهت آب بندی پیستون و سیلندر استفاده شده است که روی بدنه پیستون قرار گرفته و همراه آن حرکت می کند، در حالیکه در پمپهای پلانجری این رینگ روی سیلندر قرار دارد و ثابت است. این پمپها معمولاً کم ظرفیت هستند ولی فشار خروجی سیال را می توانند تا مقدار زیادی افزایش دهند. بنابراین از این پمپها در جاهایی که نیاز به جا به جا کردن سیالی با حجم کم ولی فشار بالا می باشد استفاده می کتتد. در ضمن باید به این نکته نیز توجه داشت که جریان سیال در این پمپها به صورت غیر یکنواخت می باشد. نکته بسیار مهم در مورد این پمپ ها آن است که هرگز نباید آنها را در حالیکه شیر خروجی پمپ (دیسچارج پمپ) بسته است روشن نمود.

دو نمونه پمپ رفت و برگشتی موجود می باشد:

1. پمپ پیستونی   2. پمپ دیافراگمی

این پمپ ها توسط یک پیستون و دیافراگم رفت و برگشتی صورت می گیرد.

مایع از طریق شیر ورودی وارد اتاقک پمپ (Pump Chamber) و  از طریق شیر خروجی به بیرون هدایت می شود. این عمل توسط دیافراگم و پیستون رفت و برگشتی صورت می گیرد. پمپ های رفت و برگشتی برای هد بالا و دبی های پایین بسیار مناسب هستند. و در صنعت کاربرد فراوانی دارند و  اغلب برای اندازه گیری مقادیر دقیق کار سیال بکار برده می شوند. پمپ رفت و برگشتی نسبت به ذرات جامد مقاوم نیست.

اگر یک جریان ملایم مورد نیاز باشد آنگاه جریان خروجی سیستم باید شامل اجزاء اضافی دیگری نظیر جمع کننده ها (Accumulator) برای بدست آوردن جریان با یک سرعت خاص در تمام لحظات باشد.

پمپ های رفت و برگشتی طراحی شده، برای فشار بالا می بایست شامل روشهای برای تخلیه فشارهای اضافه سیال باشد.

از جمله این اقدامات تعبیه یک شیر تخلیه فشار (Relief Pump) در هنگام ساختن پمپ و یا قرار دادن آن در مسیر جریان سیال می باشد.

پمپهای چرخ دنده ای یا گی یِر پمپ

 این پمپها نوعی از پمپهای گردشی یا روتاری می باشند. پمپ های چرخ دنده ای از دو قسمت متمایز تشکیل شده اند، یکی قسمت جداره ثابت و دیگری قسمت دوار که شامل یک محور گردان با چرخ دنده می باشد. در پمپ های چرخ دنده ای مقداری مایع بین دنده های چرخ دنده پمپ به اصطلاح به تله می افتد و در اثر چرخیدن چرخ دنده ها این مایع به قسمت خروجی پمپ رانده می شود. این پمپ ها به گونه ای ساخته می شوند که در آنها فاصله میان اجزاء گردنده و جداره ثابت بسیار کم می باشد. کار برد این پمپها برای جا به جایی مایع با حجم کم و فشار متوسط می باشد. نکته مهم در مورد این پمپها آن است که هرگز نباید آنها را در حالیکه شیر خروجی پمپ (دیسچارج پمپ) بسته است روشن نمود؛ چرا که در این حالت، اگر هیچ شیر اطمینانی (Safety valve) در مسیر دیسچارج پمپ وجود نداشته باشد، یا خود پمپ از بین می رود و یا اینکه لوله دیسچارج می شکند.

کاویتاسیون

این پدیده یکی از خطرناکترین حالتهایی است که ممکن است برای یک پمپ به وجود آید. آب یا هر مایع دیگری، در هر درجه حرارتی به ازای فشار معینی تبخیر می شود. هرگاه در حین جریان مایع در داخل چرخ یک پمپ، فشار مایع در نقطه ای از فشار تبخیر مایع در درجه حرارت مربوطه کمتر شود، حبابهای بخار یا گازی در فاز مایع به وجود می آیند که به همراه مایع به نقطه ای دیگر با فشار بالاتر حرکت می نمایند. اگر در محل جدید فشار مایع به اندازه کافی زیاد باشد، حبابهای بخار در این محل تقطیر شده و در نتیجه ذراتی از مایع از مسیر اصلی خود منحرف شده و با سرعتهای فوق العاده زیاد به اطراف و از جمله پره ها برخورد می نمایند. در چنین مکانی بسته به شدت برخورد، سطح پره ها خورده شده و متخلخل می گردد. این پدیده مخرب در پمپ ها را کاویتاسیون می نامند. پدیده کاویتاسیون برای پمپ بسیار خطرناک بوده و ممکن است پس از مدت کوتاهی پره های پمپ را از بین ببرد. بنابراین باید از وجود چنین پدیده ای در پمپ جلو گیری گردد. کاویتاسیون همواره با صدا های منقطع شروع شده و سپس در صورت ادامه کاهش فشار در دهانه ورودی پمپ، بر شدت این صدا ها افزوده می گردد. صدای کاویتاسیون مخصوص ومشخص بوده وشبیه برخورد گلوله هایی به یک سطح فلزی است. هم‌زمان با تولید این صدا پمپ نیز به ارتعاش در می آید. در انتها این صداهای منقطع به صداهایی شدید ودائم تبدیل می گردد و در همین حال نیز راندمان پمپ به شدت کاهش می یابد.

انواع پمپها عبارتند از :

1ـ پمپ هاي ديناميكي - ۲ پمپ هاي جابجايي

مي توان پمپ هارابراساس نحوه عملكردشان به گونه اي ديگر نيز دسته بندي كرد:

ـ پمپ هاي سانتريفوژ(جريان شعاعي)

2ـ پمپ هاي محوري

3 ـ پمپ هاي نيمه سانتريفوژ(يا باجريان مختلط)

مهمترين تركيبات عمومي مواد ساختماني پمپها عبارتند از:

مواد: پمپهاي سانتريفيوژ كه معمولا به بازار عرضه مي شوند داراي تركيبات برنزي، تمام برنزي ،يا داراي تركيب آهني مي باشند. در ساختار نيمه برنزي ،پروانه خلاف شافت (اگر بكار برده شده باشد ) و رينگهاي سايشي برنزي خواهد بود و محفظه از چدن است. اين مواد ساختماني براي قسمتهاي از پمپ مي باشد كه در تماس با پمپاژ شده مي باشد.

محفظه آببندي (stuffing box) :

آن قسمت از پمپ است كه شفت گردننده وارد محفظه پمپ مي شود. براي جلوگيري از نشت اب از محفظه، يك آب بند مكانيكي يا نوار آببندي بكار مي رود.پمپها با اب بندي مكانيكي((mechanical seal بطور موفقيت آميز در موارد گوناگون بكار برده مي شوند.آب بندهاي داخلي درون محفظه آببندي عمل ميكند درصورتي كه آببندهاي خارجي داراي اجزاء دوراني( rotating element) خودشان در بيرون محفظه آببندي مي باشند. بسته به آببندي پمپ و مايعي كه پمپاژ مي شود محدوديتهاي در فشار و دماي مايع وجود دارد. جنس ماده ابندي پس از انكه نوع سيال پمپاژ شونده و دما و فشار ان تعيين شد ، توسط كارخانه سازنده تعيين مي شود. پمپها با نوار آب بندي بويژه در جاهايي كه مواد سايينده كه همراه اب وجود دارد بكار سيستم اسيب نمي رساند بطور گسترده اي مورد استفاده قرار مي گيرند. مقداري نشت بايد وجود داشته باشد تا سطح بين ماده نوار و شفت را روانكاري و سرد كند. بوش شفت و شفت موتور يا پمپ را بويژه با نوار اببندي ، محافظت مي كنند.

رينگهاي سايشي براي پروانه يا محفظه آب بندي بكار برده مي شود ،انها قابل تعويض بوده و از سايش پروانه يا محفظه جلوگيري ميكنند.

بلبرينگها غالبا زياد بكار برده مي شوند مگر در پمپهاي سيلكولاتر ،كه ياتاقانهاي موتور و پمپ از نوع بوش مي باشد.

رينگ تعادل :

در طرف پشت پروانه هاي بسته تك مكشه مي باشد تا بار محوري را كاهش دهد.پروانه هاي داراي دو ورودي بطور ذاتي از لحاظ محوري بالانس مي باشند.

سرعتهاي كار نامي موتور ممكن است در محدود 600 تا 3600 دور در دقيقه انتخاب شوند (سازندگان پمپ بايستي سرعت بهينه پمپ را براي هر نياز پمپاژ بخصوص با در نظر گرفتن راندمان ، قيمت و صدا و نگهداري بدست اورد.)نمونه اي از سطح مقطع يك پمپ سانتريفوژ مجهز توسط انستيتوي هيدروليك در شكل نشان داده شده است بيشتر قسمتهاي كه قبلا شرح داده شد در روي شكل مشخص است.

به طوركلي پمپ به دستگاهي گفته مي شود كه انرژي مكانيكي رااز يك منبع خارجي اخذ و به سيالي كه ازآن عبورمي نمايدانتقال دهد.درنتيجه انرژي سيال بعدازخروج از ماشين افزايش مي يابد.پمپ ها رابرمبناي نحوه انتقال انرژي به سيال به دودسته تقسيم بندي مي كنند:

1ـ پمپ هاي ديناميكي:كه انتقال انرژي ازآنها به سيال به طوردائمي است.

2ـ پمپ هاي جابجايي:كه انتقال انرژي ازآنها به سيال به صورت متناوب يا پريوديك است.

مي توان پمپ هارابراساس نحوة عملكردشان به گونه اي ديگرنيز دسته بندي كرد:

1ـ پمپ هاي سانتريفوژ(جريان شعاعي)2ـ پمپ هاي محوري3ـ پمپ هاي نيمه سانتريفوژ(يا باجريان مختلط)

1ـ پمپ سانتريفوژ(شعاعي):

عملكرداين پمپ به اين صورت است كه درآن سيال موازي محور واردچرخ پمپ شده وعمود برآن ازچرخ خارج مي گردد.اين پمپ ها معمولاً براي ايجادفشارهاي بالا دردبي هاي كم به كارمي روند.بنابراين اغلب پمپ هاي سانتريفوژ توانايي خوبي درايجادفشارهاي بالادارند.پمپ هاي سانتريفوژ شايع ترين نمونه ازپمپ هاهستند.

2ـ پمپ هاي محوري:

سيال موازي محور وارد پمپ مي گردد و به طور موازي نسبت به محور ازچرخ خارج مي گردد.اين پمپ ها براي ايجادفشارها و دبي هاي متوسط به كار مي روند.

3ـ پمپ هاي نيمه سانتريفوژ(مختلط):

سيال موازي محور وارد چرخ پمپ مي گردد و به طورمايل نسبت به محورازچرخ خارج مي گردد.اين پمپ ها براي ايجادفشارها و دبي هاي متوسط به كارمي روند.اين پمپ هانسبت به پمپ هاي سانتريفوژ

توانايي بيشتري دراستفاده وبه كارگيري دبي هاي يالا رادارند.

مباني وكاربردپمپهاي گريز از مركزcentrifugal pump اصول كار كليه اين پمپ هابراساس استفاده ازنيروي "گريزاز مركز" پايه گذاري شده است. هرحجمي كه دريك مسيردايره اي يامنحني الشكل حركت كند ، تحت تاثيرنيروي گريزازمركز واقع مي شود.جهت نيروي مذكور طوري است كه همواره تمايل داردكه جسم را ازمحوريامركز دوران دورسازد.

قسمت هاي اساسي يك پمپ گريزازمركز عبارتنداز:

1. الكترومتور: كه شامل قسمت الكتريكي پمپ است.

2. كوپل يا هم محور سازي :كه متصل كننده الكترومتر به شافت (محور )پمپ است.

3. هوس برينگ: كه محل قرار گيري برينگها مي باشد

4. مكانيكال سيل: كه محل آب بندي پمپ و جدا كننده سيال پمپاژ شده و قسمت مكانيكي پمپ مي باشد

5. پره هاي پمپ :كه با توجه به نوع كاربرد داراي انواع مختلفي مي باشد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

۱۷ ژوئن، مصادف با ۲۷ خرداد، روز جهانی بیابان زایی نامیده شده و هر ساله برای بزرگداشت این روز در کشورهای مختلف مراسمی برپا می شود.

بیابان یک اکوسیستم طبیعی است که اگر توسط عوامل طبیعی ایجاد شده باشد، جای نگرانی وجود ندارد ولی واقعیت این است که به دلایل مختلفی از جمله بهره برداری نامناسب از زمین، فقر، جنگل زدایی و تخریب جنگل ها، چرای بیش از حد دام، روش های نامناسب آبیاری و ... مناطق و اکوسیستم های پرتولید از جمله جنگل ها و مراتع به سوی بیابانی شدن پیش می روند که این موضوع بیابان زایی نامیده می شود. تعریف دقیق آن را بخوانید؛«بیابان زایی به معنی تخریب سرزمین در مناطق خشک، نیمه خشک و نیمه مرطوب است که از عوامل مختلفی از جمله تغییرات آب و هوا و فعالیت های انسانی سرچشمه می گیرد.»

بدین ترتیب برای مقابله با بیابان زایی فعالیت هایی مورد نیاز است تا با هدف جلوگیری یا کاهش تخریب سرزمین، احیای زمین هایی که به طور جزئی تخریب یا بیابانی شده اند، اقدامات لازم شکل گیرد. در واقع اهمیت بیابان زایی و مقابله با این پدیده به قدری زیاد است که یک روز جهانی را به این موضوع اختصاص داده اند. اگر به مناسبت های ماه خرداد در تقویم نگاهی بیندازید می بینید که ۱۷ ژوئن، مصادف با ۲۷ خرداد، روز جهانی بیابان زایی نامیده شده و هر ساله برای بزرگداشت این روز در کشورهای مختلف مراسمی برپا می شود.

واژه «بیابان زدایی» لغتی است که آن را به مفهوم فعالیت هایی برای مقابله با بیابان زایی به کار می بریم، اما محمد درویش پژوهشگر و عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع معتقد است که «بیابان زدایی» اصطلاحی است که به غلط رایج شده یا به عبارتی یک غلط مصطلح است.

او در این باره می گوید؛ «بیابان یک اکوسیستم طبیعی است. بنابراین از بین بردن بیابان ها تحت عنوان «بیابان زدایی» واژه غلطی به شمار می رود. این موضوع مثل این است که برای مقابله با تخریب جنگل از واژه «جنگل زدایی» استفاده کنیم. انگیسی ها برای آن واژه Combating desertification را به کار می برند که ترجمه آن مقابله با بیابان زایی است. بنابراین باید به جای «بیابان زدایی» کلمه «مقابله با بیابان زایی» را به کار ببریم.»

با توجه به اینکه کشور ما هم کشور خشکی است و مقدار بارندگی در آن کم است، توجه به پدیده بیابان زایی اهمیت بیشتری پیدا می کند. این را هم بدانید که شعار امسال روز جهانی مقابله با بیابان زایی این است؛ «بیابان زایی و تغییر اقلیم، یک چالش جهانی هستند.»

مرجع تخصصی آب و فاضلاب