مرجع تخصصی آب و فاضلاب

جمع آوري فاضلاب
پس از پيشرفت تكنيك شبكه هاي آبرساني، ساختن شبكه هاي دفع فاضلاب نيز موردتوجه قرار گرفت.تا نزديك 100سال پيش بيشتر گنداب روها و به ويژه كانالهاي فرعي فاضلاب به صورت رو باز ساخته ميشوند.پس از آشكار شدن اثر اين قبيل كانالها در پخش بيماريهاي واگيرداركوشش به عمل آمد كه تمام گنداب روها و فاضلاب روها در زير زمين ساخته شوند.شهر لندن پس از كشتاري كه بيماري وبا درآن انجام داد و طي آن 25000نفرتلف شدند،در سالهاي  1832تا 1848داراي داراي شبكه زير زميني جمع آوري فاضلاب شداهميت جمع آوري فاضلاب در جهان امروزبا بزرگ شدن شهرها و افزايش جمعيت آنها از يك سو و گسترش صنايع و كارخانه ها ازسوي ديگر مسأله آلودگي محيط زيست روز به روز اهميت بيشتري پيدا ميكند.با گسترش زندگي ماشيني و به علت توجه نكردن افراد به منافع همگان ،هر روز انواع زيادي از آلودگي،محيط زيست آدميان و حيوانات را نا سالم تر و زندگي آنها در معرض خطري جدي قرار ميدهد.هواي آلوده به گازهاي سمي و سموم كشاورزي و جمع آوري ناصحيح فاضلاب شهري همگي زندگي موجودات زنده را در كره زمين با مشكل مواجه كرده اند .وجود فاضلاب ها يكي از عوامل آلودگي محيط زيست ميباشد بنابراين بايستي آنها را جمع آوري واز شهرها بيرون آورد و در مرحله اول آنها را پالايش و تصفيه نمود و سپس به گردش آن در طبيعت برگرداند.فاضلابها هميشه داراي مقدار بسيار زيادي مواد خارجي هستند كه به صورت هاي گوناگون براي زندگي موجودات زنده زيان آورميباشند.وجود باكتريها وميكروبهاي بيماري زا در فاضلاب عاملي است كه از 100سال گذشته زيان آن براي مردم آشكار گشته است. كشتارهايي كه در گذشته ،بيماريهاي واگيري مانند وبا،طاعون،اسهال خوني در نقاط مختلف جهان انجام داده است،مردم را به خطرهاي ناشي از آلودگي آب با اين ميكروب آگاه كرده اند .به جز باكتريهاي بيماري زا كه تنها بخش كوچكي از موجودات زنده پسابها را تشكيل ميدهند،هزاران نوع باكتري ديگر نيز در فاضلاب وجود دارند.در صورت ورود فاضلاب تصفيه نشده به منابع طبيعي آب ،باكتريهاي هوازي موجود در آن اكسيژن محلول در آب را تنفس كرده ،مواد آلي فاضلاب را تغذيه ميكنند،مصرف اكسيژن محلول در آب سبب كاهش مقدار آن شده و زندگي حيوانات آبزي را به خطر مي اندازد. مواد شيميايي سمي كه در اثر گسترش صنايع در كشور روز به روز بيشتر وارد پسابها و به ويژه پساب كارخانجات داخلي و پساب نيروگاههاي هسته اي ميگردد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

آيا مي دانيد فنل چيست و چه تاثيري بر محيط زيست و سلامت انسان دارد؟ پاسخ به اين سوال براي کساني که با رشته شيمي آلي آشنايي دارند، مشکل نيست ، چراکه فنل يکي از مواد شيميايي است که در رشته آلاينده هاي سمي قرار دارد. در واقع اين ماده و مشتقات آن در صنايع متعددي چون پالايشگاه هاي نفت، پتروشيمي، معادن و سموم دفع آفات کاربرد دارد که از طريق دفع غيربهداشتي فاضلاب اين صنايع منجر به آلودگي محيط زيست و بخصوص منابع آبي مي شود. بر اين اساس محققان دانشگاه علوم پزشکي همدان پس از 3سال تحقيق ، موفق به شناسايي 5ميکروارگانيسم تجزيه کننده فنل در فاضلاب شده اند که يکي از اين ميکروارگانيسم ها نيز اولين بار در دنيا شناسايي شده است. ما نيز با دکتر رضا شکوهي ، عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشکي همدان ، در اين ارتباط به گفتگو نشسته ايم.

فنل چه مخاطراتي براي سلامت انسان دارد؟

اثرات بهداشتي ناشي از مواجه با فنل بستگي به ميزان جذب و مدت تماس با آن دارد و از تحريک و سوزش و سوختگي هاي پوستي تا مسموميت هاي سيستماتيک همراه با کاهش فشار خون ، افزايش ضربان قلب و کما متغير است. مطالعات انجام شده در امريکا نشان داده است که 2، 4، -6تري کلروفنل باعث افزايش شيوع تومورهاي سرطاني مي شود، ولي خاصيت سرطانزايي فنل به طور قطعي اثبات نشده است.
نتايج تحقيقات متعددي درخصوص سرطانزايي فنل ناشي از دود تنباکو صورت گرفته است و تاثير اين ماده در پيشرفت تومورهاي سرطاني به اثبات رسيده است. ضمنا در همين تحقيقات خاصيت سرطانزايي کتکول که يکي از اولين محصولات ناشي از تجزيه فنل است به اثبات رسيده است. نکته ديگر اين که حضور فنل و کتکول باعث تقويت خاصيت سرطانزايي بعضي از مواد نظير بنزوپيرين و ساير هيدروکربن هاي چندحلقوي مي شود.با توجه به اهميتي که فنل روي سلامت انسان دارد، استاندارد سختگيرانه براي آن وضع شده است.
به طور مثال سازمان جهاني بهداشت توصيه کرده است غلظت فنل در منابع آب ورودي به تصفيه خانه متعارف آب براي استفاده جوامع انساني کمتر از 2ميکروگرم در ليتر باشد.طبق استاندارد سازمان حفاظت زيست امريکا ميزان مجاز فنل در منابع آب جوامع انساني و آب مورد استفاده براي پرورش ماهي به ترتيب 3/0و 6/2ميلي گرم در ليتر است و براساس استاندارد کشور ژاپن مقدار مجاز در پسابهاي خروجي از تصفيه هاي صنايع 5ميلي گرم در ليتر است.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

محققان اعلام کردند که پوست پرتقال با قدرت بالایی قادر خواهد بود رنگدانه های صنعتی محلول در پسماندهای مایع صنعتی را تصفیه و از بین ببرد. به گزارش خبرگزاری مهر، آبهای رنگی پسماندهای صنعتی یکی از مشکلات جدی محیطی است که باعث تغییر رنگ آب روها و انسداد مسیر ورود نور خورشید در گیاهان و در نتیجه جلوگیری از فتوسنتز و انقراض گونه های مختلف از گیاهان خواهد شد.
رنگدانه های ترکیبی به منظور تولید رنگهای صنعتی، رنگهای تزئینی و رنگ دانه های عکاسی و بسیاری از موارد دیگر به صورت گسترده ای توسط صنایع مختلف مورد استفاده قرار گرفته است بازگشت این رنگدانه ها به صورت پسماندهای صنعتی به طبیعت می تواند آسیب جدی به محیط زیست وارد کند.
برای رفع این مشکل محققان الجزیره ای اعلام کردند هیچ ماده ای مانند پوست پرتقال قادر به از بین بردن رنگهای اسیدی صنعتی نخواهد بود. این محققان در بررسی روشهای ممکن برای تصفیه آب پسماندهای صنعتی دریافتند که این ماده می تواند تاثیر بسزایی در این عملیات داشته باشد.
در حال حاضر از این ماده در از بین بردن چهار نوع رنگدانه اسیدی صنعتی در نمونه های شبیه سازی شده آزمایشگاهی از آبهای آلوده استفاده شده و محققان با انجام این آزمایش دریافتند که میزان زمان جذب رنگدانه ها توسط این ماده به میزان تراکم رنگدانه ها و ساختار شیمیایی آنها در ارتباط بوده و عملیات تصفیه در دمای 25 درجه سلسیوس به خوبی صورت خواهد گرفت.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

در میان فاضلاب های صنعتی یکی از مهم ها برای مدیریت ، کارخانجاتی است که تولید مواد غذایی می کنند.

در کارخانجات غذایی فاضلاب ها را باید از جهت فیزیکی ، شیمیایی و میکروارگانیسم ها مورد بررسی قرار داد.

کارخانه شیر پگاه حدود 14 کارخانه در شهرهای مختلف دارد و تعداد 5 کارخانه در مجتمع کارخانه شیر پگاه تهران مستقر هستند که شامل کارخانه های زیر می شوند :

1- کارخانه 500 تنی که معمولاً برای محصولات پاستوریزه به اندازه 500 تن می باشد ( در حال حاضر دوغ تولید می کند )

2- کارخانه 200 تنی که این هم محصولات پاستوریزه تولید می کند

3- کارخانه استریل ، کارخانه ای است که محصولات با ماندگاری بیشتر تولید می کند ( مانند : شیر استریل ، خامه و شیرها در انواع و اقسام چربی )

4- کارخانه شیر خشک ( که توسط پروسه هایی مواد خشک شیر را می گیرند )

5- کارخانه غذای کودک

همه این مجموعه ها نیاز به پشتیبانی ، برق ، برودت ، بخار ، حرارت و هوای فشرده دارند. همه این دستگاهها باید با هوا کار بکنند تا دمای آنها برسد به 5-6 درجه سانتیگراد تا امکان بسته بندی وجود داشته باشد.

همه این عملیاتدر 16 واحد یا بخش انجام می شود.
ظرفیت تولید کارخانه 1200 تن در 24 ساعت است یعنی 1.200.000 لیتر ، ولی در حال حاضر ظرفیت تولید 700 تن است که علت آن ، حذف یارانه و وجود رقبا است.

لازم به ذکر است که قبلاً حدود ششصد و خرده ای شیر یارانه ای تولید می شده ولی الان رسیده به 290-300 تن.

فاضلاب تولیدی این کارخانه 3000 متر مکعب در روز می باشد.

میانگین ورودی COD بار آلودگی حدود 2000-2300 است و خروجی آن زیر 200 می باشد و میانگین خزوجی کارخانه الان 60 می باشد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

● سابقه و هدف:
دفع باکتری ها توسط سیستم وتلند حاوی گیاهان، در مطالعات متعدد توسط محققان گزارش شده است. این تحقیق برای تعیین کارآیی وتلندهای مصنوعی زیر سطحی در دفع باکتری های شاخص کلیفرم از فاضلاب خانگی با گیاه گونه Iris Pseudacorus معروف به Yellow Flag Iris از تیره زنبق و خانواده Iridaceae انجام گرفت.
● مواد و روش‌ها:
چهار رآکتور آزمایشگاهی در دو سری که در هرسری سه تای آن به ترتیب حاوی ۱، ۲ و ۳ گیاه و یکی به عنوان شاهد (فاقد گیاه) بود، در این مطالعه مورد استفاده قرار گرفت. در هر دو سری از رآکتور از گراول به عنوان مدیا استفاده شد. اندازه موثر گراول نخودی در این رآکتورها ۵ میلیمتر، ضریب یکنواختی آنها ۲/۲، وضریب تخلخل ۳۳ درصد بود.MPN در ۱۰۰ میلی لیتر فاضلاب ورودی ۲۰۰۰۰ الی ۹۲۰۰۰۰۰۰ (۳/۴ الی ۹۶/۷ لگاریتم) کلیفرم بوده است.زمان ماند هیدرولیکی ۱ الی ۱۰ روز بوده است.الگوی جریان متناوب (منقطع) بود. با تزریق فاضلاب مسکونی به رآکتورها بعد از زمان ماند معین، نمونه ها اخذ و برابر روش استاندارد شاخص کلیفرم مورد بررسی و شمارش قرار گرفت.
● نتایج:
کارآیی رآکتور قبل از سری شدن ۷/۹۱، ۵/۹۲، ۸/۹۵، و ۷/۹۹ درصد اما در مرحله دوم ۲۹/۹۹، ۹۷/۹۹، ۹۹/۹۹، و ۹۹۹/۹۹ درصد به ترتیب برای رآکتور شاهد و رآکتورهای حاوی ۱، ۲ و ۳ گیاه بوده است که اختلاف میانگین بین رآکتورهای مرحله اول حاوی ۱، ۲ و ۳ گیاه و رآکتور شاهددر حذف کلیفرم های مدفوعی با احتمال ۹۵ درصد معنی دار نیست، اما بین رآکتور های مرحله دوم سری شده با احتمال ۹۹ درصد معنی دار است . نتایج نشان داد زمان ماند مناسب برای حذف کلیفرم ها در سیستم های وتلند مصنوعی ۵ الی ۶ روز می باشد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

این موجود ریز جثه و دو بال را حتما تا کنون دیده اید. این مگس که به نام مگس بیدی(Moth flies) یا مگس تصفیه کننده(Filter flies) نیز معروف است دارای تعدادی مو بر روی بدن و بالها است که اگر یکی ازاین مگس ها را له کنید کمی پودر دود مانندی از آن بر می خیزد. این مگس ها معمولا در مکانهای مرطوب با اکسیژن کم و یا محلهایی که مملو از آشغال مواد آلی و سبزیجات خشک و فاسد شده، فاضلابهای بیمارستان ها و مکان های صنعتی می توانند باشند. فاضلاب توالت ها و دستشویی ها که در خانه ها است نیز می تواند از منابع دیگر حضور این حشره باشد. مگس های فاضلاب ارتفاع پرواز کمی دارند و تنها برای چند دقیقه از محل زندگی خود (مثل چاه فاضلاب دستشویی یا توالت) دور شده و دوباره به جای قبلی باز می گردند.
حشره بالغ مگسی حقیقی به اندازه ای کوچک بین ۵/۱ تا ۵ میلی متر است و رنگ زرد، قهوه ای تا سیاه دارد. در روشنایی روز آنها اغلب در روی دیوارهایی در نزدیکی فاضلابها به استراحت می پردازند و در این وضعیت به شکل مثلثی بالها را روی بدن جمع می کنند و اغلب دیده شده که به لامپ های روشن حمله می کنند.
حشره ماده بیشتر اوقات تخم های خود را در موادی بر روی سطحی از لایه ژلاتینی که در فاضلاب ها و گنداب ها تشکیل می شود، می گذارد. این لایه ژلاتینی حتی بر روی گیاهان مرده ای که هنوز دارای رطوبت هستند و یا محل های دیگر تشکیل می شود و تمامی این مکانها محل مساعدی برای تخم ریزی حشره ماده است. آنها شاید در محلهای مرطوب و سایه دار خارجی نظیر زیر گلدان گیاهان، خزه ها، ناودان های پشت بام، مالچ های ضخیم و سیاه و یا بر روی زمینهای مرطوب نیز بتوانند زادو ولد نمایند. تخم گذاری در بهار و یا تابستان صورت می گیرد و تخم ها معمولا بعداز ۴۸ ساعت تفریخ می شود.
لاروها از مواد فاسدی که در فاضلابها تجمع یافته اند به مدت دو هفته تغذیه می کنند. در طبیعت، لارو مگس های فاضلاب از گیاهان و جانوران خشک استفاده می کنند و پس از طی دوران تغذیه دارای پوشش سختی می شوند که اصطلاحا شفیره (Pupa) نامیده می شوند. شفیره در محلهای مرطوب و نمناک یافت می شوند و مدتی به همین صورت باقی می مانند و سپس حشره بالغ پوسته شفیره را شکافته و از آن خارج می گردد. این حشره بالغ کمی پس از رهایی از پوسته شفیره خود به دنبال جفت می گردد تا با جفت گیری بتواند نسل جدیدی ایجاد کند. حشرات بالغ نیز به مدت یک تا دو هفته می توانند زندگی کنند.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

● مقدمه:
افزایش شیوع انتروکوک های مقاوم به ونکومــایسین (VRE) در محیط های بهداشتی و غیر بهداشتی از جمله فاضلاب های شهری به یکی از مسایل مهم در حوزه بهداشت و درمان تبدیل شده است. در این مطالعه پس از جداســازی انتروکوک های مقاوم به ونکومایسین از فاضلاب و تعیین الگوی مقاومت ضد میکروبی، با استفاده از روش PCR وجود ژن های vanA، vanB، vanC۱ و vanC۲/۳ در سویه ها بررسی شد.
● مواد و روش ها:
پس از نمونه برداری از فاضلاب و فیلتراسیون نمونه ها، ممبران های حاصله بر روی محیط های اختصاصی و حاوی آنتی بیوتیک قـرار گـرفته و انتـروکوک هــای مقاوم به ونکومایسین خالص سازی گردید. سپس تست های بیوشیمیایی، آنتی بیوگرام و MIC سویه ها در مورد ونکومایسین و چندین آنتی بیوتیک دیگر انجام شد. در نهایت PCR جهت تشخیص ژنهای vanA، vanB، vanC۱ و vanC۲/۳ انجام گرفت.
● یافته های پژوهش:
طبق نتایج، از بین سویه های VRE جدا شده، ۵۳ کلنی بطور تصادفی خالص سازی گردید. با انجام تست های بیوشیمیایی تمام ایزوله ها بعنوان انتروکوک فسیوم شناسایی شدند. نتایج حساسیت ضد میکروبی حاکی از وجود مقاومت چندگانه در سویه هــا بود و ۹۸ درصد سویه ها دارای مقاومت سطح بالا به ونکومایسین بودند. طبق نتایج PCR، بالاترین فرکانس، مربوط به ژن vanA (۹۶ درصد) بود و ژن vanB نیز در ۱۵ درصد سویه ها وجود داشت. هیچیک از ژنهای vanC۱ و vanC۲/۳ در سویه های مورد نظر یافت نشد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

● مقدمه:
افزایش شیوع انتروکوک های مقاوم به ونکومــایسین (VRE) در محیط های بهداشتی و غیر بهداشتی از جمله فاضلاب های شهری به یکی از مسایل مهم در حوزه بهداشت و درمان تبدیل شده است. در این مطالعه پس از جداســازی انتروکوک های مقاوم به ونکومایسین از فاضلاب و تعیین الگوی مقاومت ضد میکروبی، با استفاده از روش PCR وجود ژن های vanA، vanB، vanC۱ و vanC۲/۳ در سویه ها بررسی شد.
● مواد و روش ها:
پس از نمونه برداری از فاضلاب و فیلتراسیون نمونه ها، ممبران های حاصله بر روی محیط های اختصاصی و حاوی آنتی بیوتیک قـرار گـرفته و انتـروکوک هــای مقاوم به ونکومایسین خالص سازی گردید. سپس تست های بیوشیمیایی، آنتی بیوگرام و MIC سویه ها در مورد ونکومایسین و چندین آنتی بیوتیک دیگر انجام شد. در نهایت PCR جهت تشخیص ژنهای vanA، vanB، vanC۱ و vanC۲/۳ انجام گرفت.
● یافته های پژوهش:
طبق نتایج، از بین سویه های VRE جدا شده، ۵۳ کلنی بطور تصادفی خالص سازی گردید. با انجام تست های بیوشیمیایی تمام ایزوله ها بعنوان انتروکوک فسیوم شناسایی شدند. نتایج حساسیت ضد میکروبی حاکی از وجود مقاومت چندگانه در سویه هــا بود و ۹۸ درصد سویه ها دارای مقاومت سطح بالا به ونکومایسین بودند. طبق نتایج PCR، بالاترین فرکانس، مربوط به ژن vanA (۹۶ درصد) بود و ژن vanB نیز در ۱۵ درصد سویه ها وجود داشت. هیچیک از ژنهای vanC۱ و vanC۲/۳ در سویه های مورد نظر یافت نشد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب