مرجع تخصصی آب و فاضلاب

اشریشیاکلی به عنوان میکروارگانیسم نشانگر ، بر ای آلودگ ی مدفوعی انتخاب شده است، اگرچه
کلیفرم های گرماپای نیز می توانند به عنوان یک متغیر مورد آزمایش قرار گیرند . وجود این باکتری ها در آب نشان دهند ۀ ناکافی بودن فرآیند تصفیه و همچنین آلودگی متناوب و اخیر آب با
مدفوع انسان و حیوان می باشد. کلیفرم های گرماپای به غیر از اشریشیاکلی می توانند از طریق آب
های آلوده با فاضلاب صنعتی، گیاهان در حال فساد و خاک نیز وارد آب شوند . در تعیین منشاء
آلودگی آب با مدفوع و ارزشیابی کارآیی روش های گندزدایی آب، از آنتروکوک ها ی مدفوعی و
کلستریدیوم های احیاء کنند ۀ سولفیت نیز میتوان به عنوان یک نشانگر اضافی استفاده کر د.
کلستریوم های احیاء کنند ۀ سولفیت در مقایسه با کلیفرم ها و آنتروکوک ها نسبت به عوامل فیزیکی
و شیمیا یی مقاوم تر هستند و اسپور آنها برای مدت طولانی در آب باقی می ماند. بنابراین وجود آن
ها در آب نشان دهندۀ وقوع آلودگی در گذشته و همچنین ناکافی بودن فرآیند تصفیه است.
جستجوی باکتری های نشانگر اضافی به عنوان روش کنترل روزمره توصیه نمی شود و به دلیل
سهولت و سرعت جداسازی و شناسایی ، جستجوی اشریشیاکلی و کلیفرم های گرماپای مناسب تر
است.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

کلیات:

هیچ یک از واحدهای تصفیه‌ی آب به تنهایی یا به‌صورت مرکب، در یک تصفیه‌خانه‌ی آب نوشیدنی، قادر نخواهد بود 100% باکتری‌های بیماری‌زای آب را بگیرد. در ضمن چون خطر آلودگی مجدد در شبکه‌ی توزیع وجود دارد، افزودن یک ماده‌ی گندزدا به آب ضرورت دارد.

برای سالم‌سازی و کنترل مواد آلی و جانوران ذره‌بینی آب از گاز کلر استفاده می‌شود. تزریق محلول گاز کلر، قبل و بعد از روند تصفیه‌ی فیزیکی آب  انجام خواهد شد. کلرزنی اولیه برای کاهش میکرو ‌ارگانیسم‌ها و تبدیل آمونیاک و نیتریت آب خام به نیترات انجام می‌گیرد ولی کلرزنی ثانویه برای از بین بردن کامل آلودگی های باقی‌مانده و سالم نگهداشتن آب صاف انجام می‌گیرد.

تجهیزات و تاسیسات کلرزنی اولیه و ثانویه در یک واحد قرار می گیرند که این واحد از دو قسمت اتاق کلریناتور و انبار ذخیره‌ی کپسول‌ها تشکیل می‌شود.

معمولا" اتاق کلرزنی به جرثقیل سقفی 6 حرکته برقی 2 تنی جهت جابجایی کپسول‌ها مجهز می‌شود. وسایل ایمنی برای مواقع نشت کلر در نظر گرفته می‌شود که شامل نشت‌یاب با اعلام  وضعیت انتشار گاز کلر و وسایل اضطراری مبارزه با نشت گاز کلر می‌باشند. برای مقابله با نشت گاز کلر از کپسول‌ها و همچنین مسیر لوله‌های انتقال گاز، مواردی مانند دوش اضطراری، حوضچه‌ی آهک و وسایل تهویه در نظر می گیرند.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

فیلترهای ثقلی شنی تند، متداول‌ترین روش فیلتر کردن آب می‌باشند. در این فیلترها، آب زلال که هنوز مقداری کدورت دارد (حداکثر 10 واحد JTU) از فیلترهای شنی عبور داده می‌شود و کدورت آن به کمتر از یک واحد جکسون کاهش می‌یابد.مصالح فیلتر، ماسه از جنس سنگ سیلیس با درجه‌ی خلوص 98 درصد می‌باشد.فیلترها جوری در نظر گرفته می‌شوند که هر دو بستر فیلتر بتواند از نظر بهره‌برداری و شستشوی معکوس تواما" مورد استفاده قرار گیرد. کف فیلترها را از معمولا" از بتون یا مواد پلاستیکی و غیره می‌سازند و در هر مترمربع آن، 60 تا 90 عدد نازل پلاستیکی (Hope) جهت خروج آب صاف ، قرار داده می‌شود.نازل‌ها ممکن است به‌صورت کوتاه یا دنباله بلند به‌کار برده شوند که انتهای آن‌ها داخل آب صاف شده‌ی زیر فیلتر قرار دارد. پس از مدتی که فیلتر کار می کند، فاصله‌ی بین ماسه‌های بستر فیلتر به تدریج توسط مواد معلق منعقد شده، گرفته می‌شود و سبب افزایش افت فشار و کاهش عبور آب از لابه‌لای ذرات می‌گردد. پس از مدتی در بستر فیلتر، کاملا" گرفتگی ایجاد می‌شود که در این مقطع باید بستر فیلتر، شستشو داده شود.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

به طور کلی آب خام حاوی دو دسته میکروارگانیسم است . دستۀ اول، میکروارگانیسم های دائمی ١
نامیده می شوند که به طور طبیعی ساکن آب بوده، دارای نیازهای غذایی کمی هستند و شامل
گونه های اسینتوباکتر
٢، فلاووباکتریوم
٣، کروموباکتریوم
می باشد.
دستۀ دیگر میکروارگانیسم های گذر ا ٥
نامیده می شوند و از محیط اطراف ( از طریق خاک، انسان یاحیوان ) به آب انتقال می یابند. میکروارگانیسم های بیماریزا در این دسته قرار دارند.
میکروارگانیسم هایی که از طریق خوردن آب آلوده ایجاد بیماری می کنند شامل گونه ها یی مانن دسالمونلا ٦
، شیگلا ٧، اشریشیاکلی
٨
، ویبریوکلرا ٩
، کمپیلوباکترژژونی ١٠
، کریپتوسپوریدیوم ١١
،
آنتامباهیستولیتیکا ١٢
، ژیاردیا ١٣ و بالانتیدیوم کلی ١٤  می باشد .

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

آب آشامیدنی – ویژگی های میکروبیولوژی
1 هدف
هدف از تدوین این استاندارد تعیین ویژگی های میکروبیولوژی آب آشامیدنی می باشد.
2 دامنۀ کاربرد
این استاندارد دربار ۀ آب آشامیدنی ( به استثنای آب آشامیدنی بس ته بندی شده و آب معدنی طبیعی )
کاربرد دارد.
یادآوری - استاندارد ملی ایران 6267 : سال 1381 بر ای آب آشامیدنی بسته بندی شده و استاندارد ملی ایران
4403 : سال 1377 برای آب معدنی طبیعی کاربرد دارد.
3 مراجع الزامی
مراجع الزامی زیر حاوی مقر راتی است که در متن این استاندارد به آنها ارجاع داده شده است . بدین
ترتیب آن مقررات ، جزئی از این استاندارد محسوب می شود . در مورد مراجع دارای تاریخ چاپ
و/یا تجدید نظر، اصلاحیه ها و تجدید نظرهای بعدی این مدارک مورد نظر نیست، معهذا بهتر
است کاربران ذینفع این استاندارد امکان کاربر د آخرین اصلاحیه ها و تجدید نظرهای مدارک الزامی
زیر را مورد بررسی قراردهند . درمورد مراجع بدون تاریخ چاپ و / یا تجدید نظر، آن مدارک الزامی
ارجاع داده شده، مورد نظر است.
استفاده از مراجع زیر برای کاربرد این استاندارد الزامی است.
1-3 استاندارد ملی ایران 3759 : سال 1375 جستجو و شمارش کلیفرم ها در آب به روش چند
لوله ای
2-3 استاندارد ملی ایران 6267 : سال 1381 آب آشام یدنی بسته بند ی شده - و یژگ ی ها ی
میکروبیولوژی
3-3 استاندارد ملی ایران 4403 : سال 1377 ویژگی های باکتریایی آب معدنی طبیعی
4 اصطلاحات و تعاریف
در این استاندارد اصطلاحات و/ یا واژه ها با تعاریف زیر به کار می رود :
1-4 آب آشامیدنی
آبی است که عوامل فیزیکی، شیمیائی، بیولوژی و راد یونوکلوئیدی آن در حد ی باشد که آشام یدن آن
عارضه سوئی در کوتاه مدت یا دراز مدت در انسان ایجاد نکند .
2-4 کلیفرم
١
گروهی از باکتر ی های هواز ی و بی هواز ی اخ تیاری،گرم منف ی، بدون اسپور (هاگ) و تخم یر کنند ۀ
لاکتوز هستند. این باکتری ها ساکن روده بزرگ انسان و حیوانات می باشند .

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

همان‌طور که قبلا" گفتیم فیلترهای شنی ثقلی به دو دسته تقسیم می‌شوند:

-          فیلتر شنی ثقلی کند(Slow Sand Filter)

-          فیلتر شنی ثقلی تند

 

     فیلتر ثقلی کند، فیلتری است که مقدار جریان آب در آن به اندازه‌ای کم باشد که امکان تشکیل لایه‌ی بیولوژیکی در سطح ماسه را فراهم نماید. این لایه‌ی بیولوژیکی موجب جذب و جداسازی مواد معلق در آب خواهد شد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

قسمت‌های تشکیل‌دهنده‌ی یک فیلتر شامل بستر ماسه‌ای، تجهیزات جمع‌آوری آب صاف شده، تجهیزات شستشوی فیلتر و جمع‌آوری پساب شستشو می‌باشد.

این فیلترها از یک استوانه‌ی فلزی تشکیل شده که در دو انتها به عدسی ختم می‌شود و به ابعاد مناسب با آب‌دهی ساخته می‌شود و ممکن است ایستاده و یا خوابیده(روی محور افقی) با پایه‌ای بلندتر از کف زمین ساخته شود. جریان آب ورودی به فیلتر ممکن است به تبعیت از اختلاف سطح منبع آب و محل استقرار فیلتر تامین شود و یا با استفاده از فشار مناسبی که از طریق خطوط لوله‌ی انتقال آب و یا پمپ تامین گردد.

آب ورودی به فیلتر از لایه‌ی صاف‌کننده و در جهت بالا به پایین جاری خواهد شد و لایه‌ی صاف‌کننده ممکن است با دانه‌بندی یکنواخت و یا چندلایه با دانه‌بندی‌های متفاوت طراحی شود.

فیلترهای تحت فشار دارای دریچه ی مناسب برای داخل کردن شن و ماسه و بازدید و یا خارج‌کردن شن و ماسه در مواقع لزوم هستند. این فیلترها دارای شیر آب ورودی، شیر خروج آب صاف، شیر ورود آب شستشو، شیر تخلیه و خروج آب شستشو هستند. در بالاترین نقطه‌ی صافی، یک شیر تخلیه‌ی هوا وجود دارد که ممکن است به‌طور خودکار عمل نماید. علاوه بر وسایل بالا، صافی ممکن است دارای فشارسنج و کنتور آب و دستگاه سنجش افت فشار باشد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

بسمه تعالي

پيشگفتار

 استاندارد روش نمونه‏گيري آب كه به وسيله كميسيون فني آب آشاميدني تهيه و تدوين شده و در كميته نهايي ما در صنايع فوق مورد تائيد قرار گرفته و در سي‏وسومين جلسه كميته ملي صنايع شيميائي مورخ 61/3/23 تصويب گرديد .

 پس از تائيد شوراي عالي استاندارد و به استناد ماده يك ( قانون مواد الحاقي به قانون تأسيس موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران مصوب آذرماه 1349) به عنوان استاندارد رسمي ايران منتشر مي‏گردد .

 براي حفظ همگامي و هماهنگي با پيشرفت‏هاي ملي و جهاني صنايع و علوم استانداردهاي ايران در مواقع لزوم و يا در فواصل معين مورد تجديد نظر قرار خواهند گرفت و هرگونه پيشنهادي كه براي اصلاح يا تكميل اين استانداردها برسد در هنگام تجديد نظر در كميسيون فني مربوط مورد توجه واقع خواهد شد .

 بنابراين براي مراجعه به استانداردهاي ايران بايد همواره از آخرين چاپ و تجديد نظر آنها استفاده نمود .

 در تهيه اين استاندارد سعي بر آن بوده است كه با توجه به نيازمندي‏هاي خاص ايران حتي المقدور ميان روش‏هاي معمول در اين كشور و استاندارد و روش‏هاي متداول در كشورهاي ديگر هماهنگي ايجاد شود .

 لذا با بررسي امكانات و مهارت‏هاي موجود و اجراي آزمايش‏هاي لازم استاندارد حاضر با استفاده از منبع زير تهيه گرديد .

 ASTEM – Part 31 (1978) – D 3370: 76

 

 

 

 

  استاندارد روش نمونه‏گيري آب

  1 ـ هدف و دامنه كاربرد

 1 ـ 1 ـ اين استاندارد دربر دارنده روش‏هاي نمونه‏گيري آب براي تجزيه شيميائي , فيزيكي ميكروبيولوژيكي و راديولوژيكي به ترتيب زير مي‏باشد :

 روش (( الف )) ـ نمونه‏گيري لحظه‏اي¹ ( ناپيوسته )

 روش (( ب )) ـ نمونه‏گيري مركب

 روش (( ج )) ـ نمونه‏گيري مدارم² ( پيوسته )

مرجع تخصصی آب و فاضلاب