مرجع تخصصی آب و فاضلاب

استاندارد روش نمونه‏ گیری آب

این استاندارد دربر دارنده روش‏های نمونه‏ گیری آب برای تجزیه شیمیائی , فیزیکی میکروبیولوژیکی و رادیولوژیکی به ترتیب زیر می‏باشد :

 روش (( الف )) ـ نمونه‏ گیری لحظه‏ای ( ناپیوسته )

 روش (( ب )) ـ نمونه ‏گیری مرکب

 روش (( ج )) ـ نمونه‏ گیری مدارم ( پیوسته )

 در این استاندارد اصول مشخص برای یکنواخت کردن روش‏های نمونه‏گیری تعیین شده است و این دستو کار در مقیاس عمومی قابل اجراء بوده و احتمالا در موارد خاص نیز کاربرد خواهد داشت .

واژه نمونه‏گیری که در این استاندارد به کار رفته به قرار زیر می‏باشد :

 نمونه‏گیری عبارت است از به دست آوردن قسمتی از ماده که نمایان‏گر کل ماده مورد نظر باشد

این استاندارد شامل سه دستور کار برای جمع‏آوری نمونه است :

روش (( الف )) برای جمع‏آوری نمونه لحظه‏ای از یک محل به خصوص می‏باشد که فقط معرف خصوصیات آب در زمان نمونه‏گیری است و این روش برای آزمون‏های باکتریولوژی و برخی آزمون‏های رادیولوژی مناسب می‏باشد .

روش (( ب )) برای جمع آوری نونه مرکب از یک محل به خصوص می‏باشد که قسمت‏های نمونه در فواصل زمانی مختلف گردآوری می‏شود .

 نمونه مرکب می‏تواند از جمع آوری مقادیر آب از مکان‏های مختلف یک منبع و یا مجموعه‏ای از آب گردآوری شده از محل‏های مختلف در زمان‏های مختلف تشکیل گردد .

در روش (( ج )) یک نمونه‏گیری , مداوم ( پیوسته ) از یک و یا چند ایستگاه نمونه‏گیری ایجاد می‏گردد که برای دستگاه‏های تجزیه مداوم آب مناسب می‏باشد .

نکات مهم

 هدف از نمونه‏گیری به دست آوردن قسمت کوچکی از آب است که نمایان‏گر خصوصیات واقعی منبع اصلی باشد و مهمترین عوامل اساسی که برای رسیدن به این مقصود لازم است عبارتند از :

 نقاط نمونه‏گیری , زمان نمونه‏گیری , تناوب نمونه‏گیری , و حفظ ترکیب نمونه تا زمان اجرای آزمایش .

در اغلب موارد به علت عدم یکنواختی در منبع آب , لزوم نمونه‏گیری از چند نقطه ایجاب می‏شود و در صورتی‏که استفاده از محلی به عنوان نمایانگر بیشترین خصوصیات آب مقدور نباشد می‏توان با شناخت و پی بردن به روابط فی مابین یا بهره‏گیری از نتایج به دست آمده به کمک حداقل نقاط نمونه‏گیری این کار را عملی کرد .

یک نمونه نمایانگر واقعی را الزامأ از یک محل انتخاب شده نمی‏توان برداشت , بلکه تغییر کافی بر روی نتایج یک نمونه غیر معرف نیز می‏توان اطلاعات با ارزشی در مورد روند تغییرات به دست داده و نمونه‏گیر را در جهت انتخاب محل‏هائی که اطلاعات حاصله بیشتر با حقیقت نزدیک باشد , راهنمائی و هدایت نماید .

 باید توجه داشت اغلب نمونه هایی که از یک نقطه مجرد یک سیستم گردآوری می‏شود تا حدودی نمی‏توان به عنوان نمودار واقعی تلقی کرد , بنابراین موضوع قابل اهمیت این است که حدود معرف بودن نمونه را تشخیص داده و از نتایج به دست آمده آن برای ثبت مداوم کیفیت آب منبع استفاده نمود.

 در غیر این صورت در هنگام تشکیل پرونده لازم است یک ضریب تصحیح فرضی یا ضریب دقت مناسب برای نمونه‏گیری تعیین و در نظر گرفته شود .

در هر روش نمونه‏گیری قواعد عمومی زیر باید به کار رود .

نمونه‏ها باید نشاندهنده وضعیت موجود در نقطه‏ای باشد که از آن محل عمل برداشت انجام گرفته است.

نمونه‏ها باید دارای حجم مناسب به نحوی باشد که امکان تجدید پذیری آزمون به تعداد مورد نظر در روش آزمون مربوطه فراهم گردد .

نمونه‏ها باید طبق روش جمع‏آوری , بسته‏بندی و حمل‏ونقل گردد که مراقبت‏های لازم برای تأمین عدم تغییر در ترکیبات و خصوصیات ویژه نمونه تا مرحله تجزیه در آزمایشگاه در مورد آن اعمال شده باشد .

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

مقدمه
به منظور انحراف و خارج نمودن آبهاي ناشي از بارندگي , تثبيت و کنترل سطح آب زيرزميني تا عمق و تراز معين و مهار سيلابها در حين اجراي عمليات عمراني (وپس از پايان کار) بايد زهکشي محوطه انجام شود به عبارت ديگر به مجموعه عملياتي که در آن آبهاي زيرزميني و سطحي جمع آوري شده و به بيرون از محوطه هدايت مي شوند , زهکشي گفته مي شود .
بطور کلي زهکشي به دو صورت سطحي و عمقي انجام مي شود .

ــ زهکشي سطحي :
کليات
تخليه آبهاي سطحي شامل جمع آوري , هدايت و دور کردن آبهاي سطحي از سواره رو و حريم راه بوده و طراحي سيستم تخليه آب هاي سطحي شامل روش هاي تخليه آبهاي سطحي و طراحي ابنيه فني و تسهيلات مربوطه (پل ها , کانالها , جداول و ...) مي باشد.
طرح تخليه آبهاي سطحي بايد با رعايت معيارهاي فني و با توجه به پارامترهاي متکي به آمار و مسائل ايمني و اقتصادي تهيه شود . در اين سيستم , آبهاي سطحي را بايد به سرعتي به خارج از حريم راه هدايت نمود که آب فرصت ايستايي نيابد و با نفوذ به لايه هاي زيرسازي و روسازي به شبکه آبهاي زيرزميني نپيوندد . در همين راستا طرح تخليه آبهاي سطحي طوري تهيه مي شود که از تجمع رواناب سطحي به شکل جريان رواناب صفحه اي بيش از 3 ليتر بر ثانيه اجتناب شود .

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

مسأله خوردگی فولاد در بتن از معضلات عمده کشورهای مختلف جهان است. این مسأله حتی در کشورهای پیشرفته همچون آمریکا، کانادا، ژاپن و بعضی کشورهای اروپایی هزینه های زیادی را برای تعمیر آنها به دنبال داشته است. به عنوان مثال درگزارش های بررسی پل ها در امریکا حدود 140،000 پل مسأله داشته اند. این مسأله در کشورهای در حال توسعه و در کشورهای حاشیه خلیج فارس بسیار شدیدتر بوده و سازه های بتنی زیادی در زمانی نه چندان طولانی دچار خوردگی و خرابی گشته اند. بررسی ها در این مناطق نشان می دهد که اگر مصالح مناسب انتخاب گردد، بتن با مشخصات فنی ویژه این مناطق طرح گردد، در اجرای بتن از افراد کاردان استفاده شود و سرانجام اگر عمل آوری کافی ومناسب اعمال شود، بسیاری از مسائل بتن بر طرف خواهد گشت. به هرحال برای پیشگیری در سال های اخیر روش ها و موادی توصیه و به کار گرفته شده است که تا حدی جوابگوی مسأله بوده است.

استفاده از آرماتورهای ضدزنگ و نیز آرماتورهای با الیاف پلاستیكی frp یكی از این روش ها است که به علت گرانی آن هنوز کاملا توسعه نیافته است. به علاوه عملکرد دراز مدت این مواد باید پس از تحقیقات روشن گردد.

از روش های دیگر کاربرد حفاظت کاتدیک در بتن می باشد با استفاده از جریان معکوس با آند قربانی شونده می توان محافظت خوبی برای آرماتورها ایجاد نمود. این روش نیاز به مراقبت دائم دارد و نسبتا پرخرج است ولی روش مطمئنی می باشد.

برای محافظت آمارتور در مقابل خوردگی، چند سالی است که از آرماتور با پوشش اپوکسی استفاده می شود. تاریخچه مصرف این آرماتورها بویژه در محیط های خورنده نشان می دهد که در بعضی موارد این روش موفق و در پاره ای نا موفق بوده است. به هرحال اگر پوشش سالم بکار گرفته شود با این روش می توان حدود 10 تا 15 سال خوردگی را عقب انداخت.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

تاثیر باران اسیدی روی اکوسيستم آبی

دریاچه‌های اسیدی شده به علت شسته شدن سنگها بوسیله یون هیدروژن دارای غلظتهای بالای آلومینیوم هستند. قدرت اسیدی بالا و غلظتهای بالای آلومینیوم عامل اصلی کاهش جمعیت ماهیهاست. ترکیب زیست شناختی دریاچه‌های اسیدی شده به شدت دچار تغییر می‌شود و تکثیر ماهیها در آبهای دارای قدرت اسیدی بالا کاهش می‌یابد. وقتی PH خیلی پایین‌تر از 5 باشد، گونه‌های اندکی زنده مانده و تولید مثل می‌کنند. آب دریاچه‌های اسیدی شده اغلب زلال و شفاف می‌باشد و این به علت از بین رفتن زندگی گیاهی و جانوری این دریاچه‌ها می‌باشد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

پتانسیل و ظرفیت اکسیداسیون ، معیاری برای تعیین آلودگی فاضلابها

پتانسیل و ظرفیت اکسیداسیون آبها ، یکی از معیارهای مهم آلودگی آنهاست. بطوری که می‌دانیم اکسیژن محلول در آب ، عامل اساسی زندگی و رشد حیوانات و گیاهان است. زندگی این موجودات بستگی به حداقل اکسیژن محلول در آب دارد. ماهی بیش از سایر جانداران و بی مهره‌گان در درجه دوم و باکتریها کمتر از تمام موجودات آبزی به اکسیژن محلول در آب نیاز دارند. در یک آب معمولی که ماهی در آن پرورش می‌یابد، غلظت اکسیژن محلول نباید کمتر از 5 میلیگرم در لیتر باشد و این مقدار در آبهای سرد به 6 میلیگرم در لیتر افزایش می‌یابد.
در صورتی که مقدار اکسیژن محلول در آب کمتر از حداقل مجاز برای زندگی جانداران آبزی باشد، آن آب ، آلوده تلقی می‌گردد. وجود مواد آلی در آب ، موجب مصرف و تقلیل مقدار اکسیژن محلول می‌گردد. غالب ترکیبات آلی موجود در آب دارای کربن هستند و فعل و انفعال مهمی که در محیط آبی به کمک باکتریهای خاصی انجام می‌پذیرد به ترتیب زیر است:
                                                                                                                                           C + O2→  CO2
در این واکنش به ازاء 12 گرم کربن ، 32 گرم اکسیژن مصرف می‌شود. اگر فرض کنیم که مقداری روغن که حاوی 12 گرم کربن بوده ، در آب ریخته شود، با در نظر گرفتن حداکثر مقدار اکسیژن محلول در آب در شرایط معمولی (میلیگرم در لیتر) این مقدار روغن آبی در حدود 3555 لیتر را فاقد اکسیژن نموده و به معنی دیگر کاملا آلوده می‌نماید.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

پکیج‌های تصفیه فاضلاب، واحدهای پیش ساخته‌ای هستند که جهت تصفیه فاضلاب تولیدی اجتماعات کوچک یا واحدهای صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

طراحی و ساخت پکیج‎های تصفیه فاضلاب یکی از زمینه‎های تخصصی فعالیت شرکت مهندسی فرایند و انرژی فران می‎باشد. شرکت فران با بهره‎گیری از دانش بومی مهندسین، تجارب متعدد و همکاری با مشاوران خارجی متخصص در زمینه طراحی پکیج‎های تصفیه فاضلاب توانسته است که کیفیت عملکرد پکیج‎های تصفیه فاضلاب ساخت خود را تا بالاترین سطح استاندارد اروپا گارانتی نماید.

روشهای مختلفی جهت تصفیه فاضلاب با استفاده از پکیج پیش ساخته وجود دارد که شرکت فران توانایی طراحی و ساخت هر یک از آنها را دارا است:

    *  هوادهی گسترده لجن فعال با هواده‌های عمقی

    *  دیسک بیولوژیکی گردان (RBC)

    *  صافی چکنده و بیو تاور

    *  فرایند (Integrated Fixed Film Activated Sludge) IFAS

    *  فرایندAGAR Attached Growth Airlift Reactor))

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

فرایند تبادل یونی یکی از اشکال پدیده جذب سطحی است، که در آن فاز سیال در تماس با فاز جامد جاذب قرار می‌گیرد. طی این تماس برخی از اجزای موجود در فاز سیال جذب فاز جامد شده و از سیال جدا می‌گردند. فرایند تبادل یونی فرایندی برگشت پذیر است که طی آن یونهای خارجی موجود در آب جذب گروههای عاملی قرار گرفته بر روی شبکه پلیمری (فاز جامد) می‌گردند و بدین ترتیب آب عاری از هرگونه ناخالصی یونی حاصل می‌گردد.

پس از اشباع شدن گروههای عاملی، سیستم تحت عملیات بازیابی و شستشوی شیمیایی قرار گرفته و مجدداً مورد استفاده قرار می‌گیرد.

دامنه کاربرد تکنولوژی تبادل یونی عبارت است از:

• تولید آب بدون یون (Demineralization)

• حذف سختی آب

• حذف کاتیونهای خارجی از آب

• حذف قلیائیت

• بازیابی مجدد آب در صنایع فلزی

• حذف نیترات و سولفات

• بازیابی و یا جداسازی مواد دارویی

• بازیابی فلزات با ارزش در صنایع فلزی

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

کاربرد میکروارگانیسم ها در صنعت تصفیه ی فاضلاب ها:

الف) نقش قارچ ها در تصفیه ی فاضلاب توانایی قارچ ها در تجزیه ی ترکیبات آلی فاضلاب می تواند به اندازه ی توانایی باکتری ها باشد ، اما اگر به صورت جمعیت های غالب میکروبی فاضلاب در آیند نامطلوب است . دیواره ی خارجی قارچ ها بر خلاف دیواره ی باکتری ها سست است و به سادگی پاره و از هم گسیخته می شود . این نقص می تواند موجب انسداد صافی ها شود و شرایط بی هوازی را برقرار سازد . PH فاضلاب در کنترل مقدار و انواع قارچ های موجود اهمیت فراوان دارد . مثلاً غالبیت ژئوتریکوم کاندیدوم ممکن است معادل PH پنج یا کمتر باشد .

ب) نقش جلبک ها در فاضلاب هر چند جلبک ها را می توان به صورت پوششی در لایه های فوقانی صافی مشاهده کرد ، اما نقش آنها در فرآیند تصفیه اندک بوده و حتی ممکن است کارایی صافی را نیز کاهش دهند . در حوضچه های کوچک که مدت نگهداری فاضلاب در آنها حدوداً به یک هفته می رسد ، جلبک ها با فرآیند فتوسنتز ، اکسیژن کافی در اختیار باکتری ها قرار می دهند و در مقابل از باکتری ها دی اکسید کربن و ترکیبات آلی و غیر آلی را در یافت می کنند . در این جاPH نیز عامل مهمی است . برای مثال می توان به جلبک غالب سلناستروم در فاضلاب حاصل از کارخانه ی لبنیات سازی که با داشتن گونه های استرپتوکوکوس لاکتیس دلاکتر باسیلوس تا حدودی اسیدی است       )PH=5/8اشاره کرد .

مرجع تخصصی آب و فاضلاب