مرجع تخصصی آب و فاضلاب

چالش‌های عمومی بهداشت محیط

چالش‌های عمومی در بهداشت محیط را می‌توان به شش گروه اصلی زیر طبقه بندی کرد.

 

1- علوم عمومی

1)      آگاهی از شیمی معدنی و آلی

2)      آگاهی از زیست شناسی عمومی

3)      آگاهی از میکروب شناسی عمومی

4)      آگاهی از حساب، جبر، مثلثات و آمار پایه

5)      آگاهی از فیزیک ( مکانیک و سیّالات)

6)      آگاهی از اصول اپیدمیولوژی

 

ارتباطات و آموزش

1)      آگاهی از ارتباطات مختلف اعم از شفاهی و نوشتاری

2)      آگاهی از چگونگی کار با مردم

3)      آگاهی از چگونگی استفاده از وسایل کمک آموزشی

4)      آگاهی از فنون پویایی گروه و کار گروهی

5)      آگاهی از روش‌های گفتگو

6)      آگاهی از اصول تدریس و یادگیری

7)      درک نیازهای اطلاعاتی جامعه و ارتباط مناسب با رسانه های خبری

8)      درک چگونگی ایجاد ارتباط و انگیزش در سازمانهای اجتماعی

9)      آگاهی از کاربری پایگاه های اطلاعاتی

 

 برنامه ریزی و مدیریت

1)      آگاهی از فنون مورد نیاز در تهیه برنامه اجرایی در هر یک از شاخه های فعالیت بهداشت محیط

2)      آگاهی از پردازش اطلاعات و کاربری آن‌ها

3)      آگاهی از فنون و روش شناسی‌های مورد استفاده در تعیین و تدوین تقدم‌ها

4)      توانایی طراحی تحقیق و انجام آن

5)      توانایی استفاده از روش‌های ارزیابی جهت تعیین دامنه مشکلات زیست محیطی

6)      توانایی تفسیر یافته های تحقیق

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

بهداشت محیط بیمارستانها
 
مقدمه :

 

بیمارستان نهادی است بسیار ضروری که برای تداوم حیات و حفظ جان انسانها و بازگشت به تندرستی به تدریج در زندگی انسانها پدیدار گشته و همراه با تکامل علوم و فنون و مهارتها ، پس از گذشت سالیان دراز به شکل امروزی درآمده است. که در جوامع مختلف نیز با توجه به وضعیت اقتصادی آن جامعه و انتظارات گیرندگان خدمات ، شاهد تفاوت های فراوانی در بین بیمارستانها می باشیم و نکته قابل توجه اینکه در هر بیمارستانی در صورت عدم رعایت موازین بهداشتی ، انواع عفونتهای نازوکومیال noso comial    ( در زبان یونانی noso  به معنای »  بیماری «  وcomeion  به معنای »مراقبت «  است )      شیوع پیدا می کنند . بنا به تحقیقات بعمل آمده در آمریکا ،‌ حدود5% بیماران بستری شده در بیمارستانها به عفونت بیمارستانی مبتلا می شوند که این امر بطور متوسط مدت زمان بستری آنها را  7-5  روز افزایش می دهد که در نتیجه حدود  750دلار هزینه درمان افزایش می یابد . این در حالی است که جهت کنترل عفونتهای بیمارستانی فقط به  5% این هزینه نیاز است . ازاین جا به صرفه بودن اقدامات کنترل عفونت بیمارستان مشخص می شود .

بهداشت محیط بیمارستان شامل کلیه اقداماتی است که از انتقال عوامل بیماریزای محیط خارج به داخل بیمارستان و بالعکس جلوگیری می کند . در این راستا عوامل محیطی همچون آب ، فاضلاب ، ‌زباله ،‌هوا، غذا و ... باید به نحوی کنترل شوند تا علاوه بر ایجاد محیطی سالم و بهداشتی ،‌ به بهبود بیماران نیز کمک نماید.

با توجه به تعریف بهداشت محیط و مسئولیت فردی در برابر سلامت افراد جامعه ، ‌رعایت مسائل بهداشتی در محیط کار بیمارستانی از اهمیت ویژه ای برخوردار می گردد.

از این رو بهداشت محیط بیمارستانها رابطه مستقیمی با میزان شیوع عفونتهای بیمارستانی داشته که رعایت این امر به عهده بخش خدمات و نیز پرسنل شاغل می باشد. با توجه به واگذاری خدمات به بخش خصوصی و پایین بودن سطح آگاهی افراد به کار گمارده شده نسبت به خطرات کاری موجود در راستای کاهش عفونتهای بیمارستانی آموزش از جایگاه ویژه ای برخوردار می گردد.

چکیده :

همانطور که کار برای سلامت و احساس راحتی افراد مفید است تحت شرایطی نیز می تواند برای سلامتی اثرات سوء داشته باشد از آنجایی که افراد شاغل در بخشهای درمانی بیش از سایرین در معرض بیماری ها قرار دارند لذا در صورت عدم رعایت بهداشت محیط در بیمارستان، بیشتر از دیگران آسیب دیده و یابیمار می شوند و از طرف دیگر وضعیت سلامتی شخص نیز بر کیفیت وکمیت کارتاثیر می گذارد.

مبتلایان به بیماری های واگیر در صورت عدم رعایت مسائل بهداشتی ، علاوه بر به خطر انداختن جان خود، سایر همکاران یا افراد جامعه را نیز در معرض خطر قرار می دهند.

افرادی که می خواهند در محیطهای در معرض خطر مانند بیمارستانها ،کیلینیکهای تزریقات و پانسمان ، مشغول به کار شوند ( به خصوص افرادی که نظافت آن محیط ها را به عهده دارند ) بایستی از نظر آگاهی و توانایی عملی به حدی برسند که نه تنها خود بیمار نشوند بلکه بتوانند بانظافت صحیح ورعایت کلیه مسائل مربوط از سرایت بیمار ها جلوگیری نمایند . چرا که بدیهی است بازده و کارآیی یک فرد سالم بیش از فرد ناسالم می باشد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

بهداشت مسکن Housing Health
 

باتوجه به بعد و گستره مهندسی بهداشت محیط که   ،  به گوشه ای کوچک از طیف وسیع بهداشت مسکن که از جمله اقدامات نظارتی بهداشت محیط می باشد می پردازیم.

در نگاه اول به واژه بهداشت مسکن این دو کلمه جلب توجه می کند :

بهداشت : حفظ سلامت کامل جسمانی ، روانی و اجتماعی و نه تنها نداشتن نقص عضو .

مسکن : ساختمان و یا محلی که به عنوان سر پناه برای زندگی و ادامه حیات انسان مورد استفاده قرار گیرد و دارای تسهیلات و امکاناتی باشد که سلامت و بهداشت جسمی و روانی انسان را تضمین کند .

بهداشت مسکن : مجموع شرایط کمی و کیفی که نیازهای اساسی روحی و جسمی ساکنین مسکن را تامین و از بروز و انتقال بیماریهای واگیر و سوانح مختلف جلوگیری نماید . محلی که سرپناه انسان برای ادامه بهتر زندگی است و امکاناتی دارد که سلامت و بهداشت روانی و جسمانی انسان را تامین و تضمین می کند.

براساس پیشنهاد سازمان بهداشت جهانی (WHO) رابطه بین شرایط مسکن و بهداشت انسان بر 6 اصل اساسی استوار است که برخی از این اصول خود شامل موارد فرعی دیگر می شوند، این 6 اصل کلی عبارتند از :

1) حفاظت در مقابل بیماریهای واگیر: این اصل موارد تامین آب سالم، بهداشت فردی و خانگی ، تهیه غذای سالم ،  زهکشی و جمع آوری آبهای سطحی ، دفع بهداشتی مدفوع، دفع مواد زائد جامد و حفاظتهای ساختمانی در مقابل انتقال بیماری را دربردارد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

نقش آلودگی آب بر سلامت مادران و نوزادان
 

آیا آب در سلامت زنان باردار یا نوزادان و کودکان نقش دارد و اگر بله چرا؟

 

بله نقش اساسی هم دارد با توجه به این‌که:

 

۹۰ درصد خون انسان از آب تشکیل شده است.

 

۷۰ درصد بدن انسان را آب تشکیل می‌دهد.

 

۷۵ درصد بافت‌های عضلانی آب است.

 

۷۸ درصد متوسط وزن مغز انسان از آب است.

 

۶۰ %آب بدن درون سلول‌هاست؛ ۴۰ درصد آن خارج از بافت سلولی قرار دارد.

 

هر خانم باردار به چه میزان آب طی روز نیازمند است؟

 

•هر انسانی برای زنده ماندن نیاز دارد که روزانه یک تا 3 لیتر آب بنوشد. اما یکی از نکاتی که کمتر به آن پرداخته شده، نوع آب و مقدار مناسب نوشیدن آب برای خانم‌های باردار است. معمولا به خانم‌های باردار پیشنهاد می‌شود در طول روز ۲. ۷ لیتر آب بنوشند... نوشیدن روزانه ۵ لیوان آب سالم می‌تواند ۷۹ درصد احتمال بروز سرطان سینه خانم‌ها و ۵۰ درصد سرطان پروستات همچنین ۴۵ درصد سرطان روده بزرگ را کاهش دهد.

 

معمولا در دوران بارداری و به ‌طور متوسط، بین ۶ تا ۹ لیتر آب در بدن مادر جمع می‌شود که تقریبا ۱. ۸ تا ۲. ۵ لیتر از این آب را مایعات درون سلولی و بقیه آن را مایعات خارج سلولی تشکیل می‌دهند. نکته مهم اینجاست که اسمولاریته پلاسما بین ۸ تا ۱۰ میلی‌‌اسمول در کیلوگرم، در دوران بارداری کاهش می‌یابد. در واقع می‌توانیم غلظت خون را به اسمولاریته تشبیه کنیم و بگوییم که خون در دوران بارداری، کمی رقیق‌تر می‌شود و حجم آن هم افزایش می‌یابد. دلیل آن هم افزایش میزان مایعات بدن نسبت به مواد جامد است. در گذشته‌، نیاز بدن خانم‌های باردار به آب را با توجه به انرژی دریافتی مادر بیان می‌کردند. به عبارت ساده‌تر، به ازای هر کیلوکالری انرژی دریافتی، یک میلی‌لیتر آب، مثلا اگر یک خانم باردار، روزی ۲۲۰۰ کالری لازم داشته باشد، باید ۲۲۰۰ میلی‌لیتر  (۹ لیوان) آب بنوشد. ناگفته نماند که برای حفظ و کنترل حجم مایعات برون و درون سلولی، مادران باردار به الکترولیت‌هایی مانند سدیم و پتاسیم هم نیاز دارند که این الکترولیت‌ها با خوردن موادغذایی مختلف تامین می‌شوند.

 

دیگر چه چیزی در رابطه با مصرف آب برای زنان باردار و اطفال مهم است؟

 

بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت، آب ناسالم و غیربهداشتی سالانه موجب مرگ بیش از 5/۱ میلیون کودک زیر ۵‌‌ سال بر اثر ابتلا به بیماری اسهال می‌شود. مصرف آب ناسالم علاوه بر آسیب‌های دائمی بر رشد جسمی‌ و عقلی می‌تواند منجر به مرگ و میر و عوارض درکودکان شده، از سوی دیگر منجر به سقط و عوارض دیگر در مادران باردار شود. وجود فلزات سنگینی مثل نیترات، سرب و متابولیت‌های آن‌ها منجر به بروز عوارض نابخشودنی در مادران و نوزادان یا کودکان می‌شود.

 

 

 

نیترات چیست؟ و با چه مکانیسمی باعث عوارض در مادران باردار و اطفال می‌شود؟

 

•این یون در آب آشامیدنی دو اثر نامطلوب بهداشتی دارد که عبارتند از ایجاد بیماری مت‌هموگلوبینمیا در نوزادان و ایجاد ترکیبات سرطانزای نیتروز آمین در بزرگسالان. نوزادان فاقد فلور باکتریایی طبیعی در روده خود بوده و زنان باردار به دلیل آن‌که اسید معده‌شان کمتر از بقیه افراد است، امکان خطر در آن‌ها بیشتر است زیرا نمی‌توانند نیتریت ناشی از احیای نیترات را در معده تحمل کنند. جذب نیترات به خون در نوزادان موجب جلوگیری از انتقال اکسیژن و در نهایت احتمال بیماری مت‌هموگلوبین می‌شود که به این حالت، بیماری «نوزادآبی» گفته می‌شود.

 

 مچنین نوزادانی که با شیر خشک تغذیه می‌شوند در صورتی که شیر خشک آن‌ها با آب آشامیدنی شهری حاوی نیترات بالا مخلوط شود ۸۰ برابر بیشتر از کودکی که با شیر مادر تغذیه می‌شود نیترات دریافت می‌کنند که آسیب‌های بسیاری را در پی خواهد داشت.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

سنگ کف سالم و تمیز است  و کفشوی کف سالم بوده و مجهز به توری حشره گیر میباشد .

پوشش دیوار انبار  از جنس مصالح مقاوم ، سالم و قابل شستشو می باشد .

پوشش سقف از جنس مصالح مقاوم و سالم می باشد .

جهت شستشو محیط انبار شیرآب در انبار یا نزدیکی آن وجود دارد .

قفسه ها از دیوار حداقل 10 سانتی متر و از کف 20 سانتی متر فاصله دارند و طبقات از جنس سالم و زنگ نزن هستند .

سطل های زباله به تعداد و حجم مناسب وجود داشته، درب دار بوده و داخل آنها کیسه های پلاستیکی قرار داده می شود .

نظافت انبار ها در حد مطلوب می باشد و اصول انبارداری رعایت شده است .

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

بهداشت محيط در انبارها

نويسنده :حسين معصوم بيگي

مقدمه :

  انبارها به عنوان يكي از مراكز حفظ ونگهداري وسايل و تجهيزات و بخصوص اقلام بهداشتي و داروئي و مواد غذايي يكي از اماكني است كه از ديدگاه بهداشتي بسيار حائز اهميت بوده و فراهم نمودن شرايط مناسب بهداشتي براي آنها با توجه به وضعيت آب و هوائي و اقليمي هر منطقه ، شرايط و موقعيت مكاني انبار، نوع اقلام و نوع انبار ضروري است و بايد مورد توجه مسئولين بهداشت قرار گيرد .

 هدف اصلي استفاده از انبارها ، حفظ و نگهداري كالاهاي مورد نياز در شرايطي مناسب و براي مدت زمان مشخصي است تا در زمانهاي مورد نظر اقلام مورد نياز موجود و در دسترس باشد و بتواند سريع و بموقع و سالم در اختيار مصرف كننده نيازمند قرار گيرد . نقش انبارها در ذخيره مواد غذايي براي استفاده در حوادث غير مترقبه بسيار مهم و حائز اهميت است .

باتوجه به اهداف مذكور توجه به بهداشت انبارها بويژه بهداشت محيط انبارها نيز از اولويت خاصي برخوردار است وبه همين علت در اين مقاله ،بيشتر موضوع بهداشت محيط مورد توجه قرار مي گيرد .

  بهداشت محيط كنترل عواملي از محيط است كه در زنجيره انتقال بيماريها ، حلقه اي را تشكيل مي دهندو يا به عبارتي دخل وتصرف درعوامل وشرايطي ازمحيط زيست به منظور ايجاد شرايط مطلوب و مناسب آنها ست.اين عوامل عبارتندازآب , فاضلاب , زباله, بهسازي اماكن و مبارزه با حشرات و جوندگان , هواو تهويه,شرايط آب و هوائي و بهداشت محيط كار و فعاليتهاي صنعتي و بهداشت مواد غذايي وحرفه ائي مي باشند كه هركدام از اين عوامل ممكن است تحت شرايطي منجربه خرابي ويا فساد كالاهاي موجود در انبارها و يا منجر به كاهش كيفيت آنها و ايجاد ضايعات وخسارات مالي و گاهي منجر به تلفات جاني شوند ويا ممكن است باعث شوند مدت زمان وعمرمفيد نگهداري يك كالا در انبار كاهش يابد .

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

مسمومیت با گاز کلر
 
در کشور ما هر ساله در روزهای پایانی سال و مقارن با انجام نظافت منازل در این ایام، به علت استفاده‌ی نادرست از برخی فرآورده‌های پاک‌کننده‌ی خانگی، مواردی از بروز مسمومیت با گاز کلر مشاهده می‌شود. مرکز ملی اطلاع‌رسانی داروها و سموم وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی (Iran DPIC) با هدف ارایه‌ی اطلاعات علمی به همکاران گروه پزشکی در زمینه‌ی کنترل مسمومیت‌ها و آشنایی هر چه بیشتر از اصول کلی درمان این نوع مسمومیت، توجه همکاران محترم را به موارد زیر جلب می‌نماید.
● منابع و نحوه مسمومیت با کلر:
کلر در طبیعت به علت میل زیاد آن به واکنش‌پذیری به صورت آزاد یافت نمی‌شود و بیشتر به حالت ترکیب با سایر عناصر وجود دارد. کلر در شرایط متعارفی به صورت گازی به رنگ زرد مایل به سبز، محرک و با بوی نافذ می‌باشد. از کلر در صنعت برای ساخت بسیاری از مواد شیمیایی مانند حلال‌های آلی کلره (نظیر کلروفرم، تری کلرواتان و تتراکلریدکربن) و سایر هیدروکربن‌های کلرینه آلیفاتیک و آروماتیک، آفت کش‌ها، مواد پلاستیکی و پلیمرها (مانند پلی وینیل کلراید و پلی کلروپرن)، کاغذ، سنتز اسید کلریدریک و هیپوکلریدریک، فسژن و کلریدهای فلزی استفاده می‌شود.
از گاز کلر در صنایع باتری‌سازی، آرایشی و بهداشتی، نساجی و برودتی نیز استفاده می‌شود. علاوه بر اینکه کلر در ساخت بلیچ (یا هیپوکلریت سدیم) که یکی از اجزای اصلی فرآورده‌های سفیدکننده‌ی خانگی است مصرف دارد، جهت ضدعفونی آب آشامیدنی، تصفیه‌ی آب استخرهای شنا و فاضلاب‌ها نیز از آن استفاده می‌شود.
یکی دیگر از موارد مصرف گاز کلر به دلیل ماهیت سمی آن، در مقاصد نظامی و به عنوان سلاح شیمیایی است. اولین بار در جریان جنگ جهانی اول در تاریخ ۲۲ آوریل ۱۹۱۵ آلمانی‌ها از این گاز علیه نیروهای انگلیسی استفاده نمودند. این حمله منجر به کشته شدن ۵۰۰۰ نفر و مصدوم شدن ۱۵۰۰۰ نفر از نیروهای متحدین گردید. از آن تاریخ گاز کلر به عنوان یک سلاح شیمیایی از دسته عوامل خفه‌کننده (Chocking Agents) طبقه‌بندی شد.
امروزه مسمومیت با گاز کلر بیشتر به صورت مسمومیت‌های تصادفی و صنعتی مشاهده می‌شود. نشت گاز کلر از لوله‌ها و مخازن‌ حاوی این ماده یکی از علل بروز مسمومیت‌های تصادفی و شغلی در صنایع می‌باشد. یکی دیگر از علل بروز مسمومیت با این گاز در محیط‌های غیر صنعتی مانند منازل، مخلوط کردن ترکیبات اسیدی (لوله بازکن و جرم بر) با فرآورده‌های سفیدکننده‌ی خانگی که حاوی هیپوکلریت می‌باشند، به ویژه در محیط‌های در بسته و فاقد تهویه‌ی مناسب می‌باشد. افزودن اسید به محلول حاوی هیپوکلریت موجب متصاعد شدن گاز کلر می‌گردد. افزودن آمونیاک به این نوع فرآورده‌ها ممکن است سبب ایجاد گونه‌های فعال کلر مانند کلرآمین شود.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

بررسی تامین آب و آبرسانی در شبكه آب آتش نشاني مراکز صنعتی و کارخانه ها

به هنگام بازديد از تاسيسات آب و آبرساني مشخص گردد منابع آب از شبكه شهري و يا چاه تامين مي شود . اگر از چاه تامين مي شود عميق است يا نيمه عميق ، و اينكه كارخانه داراي چند حلقه چاه مي باشد . لوله انتقالي آب به محل از شبكه شهري و همچنين لوله خروجي از چاه و نوع الكتروپمپ چاه كه به صورت شناور و يا سرچاهي مي باشد ، بايستي مورد توجه قرار گيرد .پس از مشخص شدن منابع تامين كننده آب ، بايستي بررسي نمود كه :

آيا در محل ، منابع ذخيره آب زيرزميني و يا هوائي وجود دارد يا خير ؟ در صورت وجود چنين منابع ذخيره اي بايستي :

1- مشخصات منبع زميني از نظر حجم يا به عبارت ديگر طول و عرض و ارتفاع و نوع مصالح بكار رفته در آن مشخص گردد .

2- مشخصات منبع هوائي از نظر ارتفاع و گنجايش ذخيره آب ، كاملا" مورد توجه قرار گيرد .

مرجع تخصصی آب و فاضلاب