مرجع تخصصی آب و فاضلاب

1 ـ کلرینه کردن آب چاه: در این روش ابتدا حجم آب موجود در چاه اندازه گیری می شود و بعد به ازای هر متر مکعب آب 3 تا 5 گرم پودر پرکلرین به آب اضافه می شود و حداقل نیم ساعت زمان تماس در نظر گرفته می شود. در این روش هم در صورت نتیجه مطلوب کلرسنجی آب قابل استفاده است، در غیر این صورت باید میزان کلر اضافه شده و زمان تماس کلر با آب را تغییر داد تا کلر باقیمانده مطلوب به دست آید. بهتر است گندزدایی چاه آب بعد از برداشت روزانه انجام شود.

2 ـ روش کوزه گذاری: در این روش در بدنه یک کوزه سفالی با گنجایش 12 تا 15 لیتر 2 سوراخ 6 میلیمتری در دو طرف کوزه نزدیک وسط آن ایجاد کرده سپس 750 گرم پودر پرکلرین و 3 کیلوگرم ماسه کاملاً تمیز را مخلوط کرده و داخل کوزه ریخته پس از آن در کوزه را با یک ورقه پلاستیک غیرقابل نفوذ محکم بسته و کوزه را در چاه آویزان می کنند به نحوی که پایین تر از سطح آب قرار گیرد، این مقدار پرکلرین برای گندزدایی آب چاهی که روزانه 900 تا 1200 لیتر آب از آن برداشت می شود به مدت یک هفته کافی است.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

شیر وسیله ای است که برای مهار کردن جریان و فشار سیالات به کار می رود وظایف اصلی شیرهای صنعتی عبارتند از :
1) قطع و وصل کامل جریان
2) جلوگیری از بازگشت مایعات و گازهای عبور کرده
3) تنظیم عبور مقدار مورد نیاز مایعات و گازها
4) تنظیم و کنترل مقدار و فشار مایعات و گازها
5) کنترل و ایمن نگه داشتن دستگاه های تحت فشار
و اصولا شیرها در مواردی به کار می روند که برای جریان سیال (اعم از مایع و گاز ) اختلاف فشار وجود داشته باشد .

تاریخچه
اولین شیرهایی که به‌وسیله انسان اختراع شد، همان چیزی است که اکنون به عنوان (دریچه) آب‌بند میشناسیم. دریچه‌ای که با گذاشتن یا برداشتن آن در مسیر آب، جریان را بسته، باز یا نیمه باز می گذاشتند. شیرهای دروازه‌ای امروزی در واقع همان آب بند های قدیمی هستند.

جنس و مواد
بنا به کاربرد، مصالحی که در ساخت شیر بکار برده می‌شود، مختلف است. در کارهای ساختمانی شیرهای چدنی، برنزی، برنجی و گاهی استیل (SS) استفاده می‌شود. در کارهای صنعتی مانند، نیروگاهها، کارخانه‌های پتروشیمی، پالایشگاهها، کشتی سازی و صنایع دارویی / غذایی، بسته به نوع سیالی که از شیر عبور می‌کند ویا محیطی که شیر در آن قرار دارد، بدنه و دیگر اجزای آنرا از فولاد کربنی، فولاد آلیاژی، فولاد زنگ نزن(Stainless Steel) میسازند.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

بررسي انواع لوله براي انتقال آب
 
مقدمه
به طور كلي در خطوط انتقال آب با توجه به ويژگي هاي هر طرح از انواع مختلف لوله استفاده مي گردد . در اين طرح براي انتخاب لوله پارامترهاي مشروحه زير مورد توجه قرارگرفته است :
قطر لوله ، مقاومت مكانيكي ، نوع اتصال ، مسايل تعميراتي و نگهداري ، عمر مفيد ، تجربه كاربردي ، تأثير عوامل اجرايي …
با در نظر گرفتن پارامترهاي فوق الذكر و بررسي هاي انجام شده ، براي اين طرح پنج نوع لوله ، چدن نشكن ، فولادي و آزبست سيمان و GRP  و پلي اتلين مورد مطالعه و بررسي قرار گرفته است .
بنابراين با عنايت به مراتب فوق جهت انتخاب جنس و نوع لوله براي خط انتقال در طرح به لحاظ اقتصادي و فني به شرح زير مورد مطالعه قرار گرفته است .
لوله چدن نشكن ( داكتيل )
اين لوله از نظر خصوصيات مكانيكي و تحمل با خارجي مقاومت خوبي دارد و به علت سنگيني وزن در طولهاي كوتاهتري ( در حدود 5/5 متر ) توليد مي شوند . در ساخت لوله ريخته گري به روش گريز از مركز صورت مي گيرد و نحوه اتصال لوله به دو روش فشاري و گلند بولتي مي باشد . نوع فشاري را سازندگان با نامهايي نظير تايلوكس – تايتون و … مي نامند . اين اتصال را اتصال خودكار نيز مي گويند . اتصال نوع گلند و بولتي از نوع قديمي اتصالات چدني و چدن نشكن است .
دو كارخانه از سازندگان معتبر اين نوع از لوله ها عبارتند از :
1-لوله سازي خوزستان كه در كاخانه آن در اهواز مي باشد و حداكثر تا قطر اسمي  600 ميليمتر توليد مي نمايد و اتصا لا ت اين لوله ها از نوع تايتون مي باشد .
توليدات كارخانه فاقد اندود داخلي و پوشش خارجي است ( فقط با قير مذاب اندود شده اند ) و در صورت ضرورت لازمست اين امر به سفارش خريدار انجام شود .
2-ماشين سازي ايران كه كارخانه آن در 10 كيلومتري جاده ساوه ( نزديك تهران ) واقع شده و تا قطر اسمي 700 ميليمتر توليد مي نمايد و براساس نشريه هاي اين كارخانه امكان ساخت لوله تا قطر 1000 ميليمتر وجود دارد . توليدات اين كارخانه نيز فاقد داخلي و پوشش خارجي است (فقط با قير مذاب اندود شده اند ) و در صورت ضرورت لازم است اين امر به سفارش خريدار انجام شود .

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

مباني طراحي هيدروليكي شبكه خطوط انتقال آب

مقدمه :
براي انجام درست آبرساني به مناطق مختلف طرح و راحتي و آسايش استفاده كنندگان ، همچنين اقتصادي بودن طرح و بهداشتي ماندن آب داخل شبكه در طول مدت طرح لازم است در طراحي شبكه و خطوط انتقال ضوابط طراحي رعايت گردد.
جهت رفع نيازهاي آبي در فصول مختلف سال و رفع نياز آتش نشاني ، طراحي هيدروليكي شبكه خطوط انتقال نتايج بدست آمده از تحليل شبكه براي دبي حداكثر مصرف ساعتي انجام مي گردد . در اين حالت فشار حداقل مجاز شبكه بايد تأمين گردد. در گام بعد اين شبكه براي دبي نياز آتش نشاني و حداكثر مصرف روزانه كنترل مي گردد. در چنين حالتي مي بايست حداقل فشار مورد نياز آتش نشاني در حداقل در نقاط آتش نشاني تأمين گردد.
براي طراحي شبكه انتقال آب مصرفي سرانه و ضرايب حداكثر روزانه و حداكثر ساعتي و دبي مورد نياز آتش نشاني به عنوان مبناي كل آب مورد نياز مي باشند كه در اين گزارش درباره آنها بحث خواهد شد .
فشار مجاز شبكه انتقال و توزيع آب
در تعيين فشار آب درون لو له هاي شبكه توزيع جنبه هاي مختلفي را بايد مد نظر قرار داد از جمله آنكه ، اگر مقدار آن كم در نظر گرفته شود در اثر افت در خطوط انتقال شبكه ، كنتور و لو له هاي درو ن سا ختمان در نقاط بر داشت دچار كمبود فشار خواهيم بود . چنانچه فشار شبكه زياد در نظر گرفته شود . مصرف آب بالا رفته نشت در شبكه زياد شده تلفا ت افزايش مي يا بد . لذا با توجه به نكات فني و اقتصادي و اجتماعي ، فشار كار شبكه بايد طوري تعيين گردد كه جوابگوي نياز مصرف كنندگان بوده و از لحاظ فني و اقتصادي نيز قابل قبول باشد . بر اين اساس با توجه به وضعيت توپو گرافي و بافت ساخت و ساز ، فشار حد اقل و حد اكثر شبكه توزيع آب اين چنين توصيه مي گردد :
 الف ) حد اكثر فشار مجاز
با توجه به جنس و عمر لوله و وضعيت تو پو گرافي منطقه و كيفيت اجراي شبكه توزيع آب و لوله كشي داخل ساختمانها در ايران مطابق ضوابط سازمان برنامه و بودجه و وزارت نيرو فشار شبكه در حالت استا تيك حد اكثر 5 اتمسفر نو صيه مي گردد .
 لازم به ذكر است در صورتي كه با توجه به وضع تو پو گرافي منطقه محدوديت فوق الذكر مشكلاتي ايجاد نمايد و يا اضافه هزينه قابل ملاحظه اي داشته باشد . مي توان با تو جيه كافي در منا طقي از شبكه فشار حد اكثر تا 7 اتمسفر را مجاز دانست .

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

آشغالگير

با توجه به ورود ذرات مختلف در آب ورودي به تصفيه خانه ها, به ويژه ريزش برگ در فصول مختلف سال, در صورت ورود اين ذرات به سيستم تصفيه خانه موجب آسيب ديدگي يا گرفتگي پمپها, شيرآلات, خطوط لوله و ساير متعلقات مي گردد. لذا به منظور جلوگيري از ورود اين گونه ذرات به واحدهاي تصفيه خانه مي بايست از سيستم آشغالگيري مناسب(Screening) استفاده گردد.

در حال حاضر آشغالگيرهاي مورد استفاده در کانالهاي آب تصفيه خانه ها بصورت صفحه مشبك (Perforated plate) و يا صفحه ميله اي(Bar Screen) ساخته شده و با زاويه نصب  45 الي 60 درجه در مسيركانال انتقال آب يا فاضلاب قرار مي گيرند. اين آشغالگيرها اکثراً توسط بهره بردار به صورت دستي و با استفاده از چنگک تميز مي گردد. در برخي موارد نيز اين آشغالگيرها از نوع مکانيکي و مجهز به قاب و چنگك جمع آوري آشغال مي باشد.

لذا با توجه به اينکه در اکثر مواقع حجم زيادي از ذرات و جامدات در آب ورودي به تصفيه خانه وجود دارد, عدم جمع آوري مداوم آنها موجب مسدود شدن سريع آنها گرديده و مي بايست به طور مداوم تميز گردند. علاوه بر اين بسياري از ذرات ريز و باريک, با عبور از اين گونه آشغالگيرها, وارد سيستم تصفيه خانه مي گردد. لذا به منظور رفع اين مشکلات و با استفاده از تکنولوژي روز دنيا مي توان از سيستمهاي آشغالگيري مدرنتر استفاده نمود که علاوه بر راندمان بالا در جداسازي ذرات و آشغالهاي ريـــز, داراي قابليت تميـــز شدن خودکار (Self Cleaning) مي باشند. لذا از اين گونه سيستمـها, مي توان به آشغالگيــــرهاي پلکاني (Step Screening) اشاره نمود.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

مخازن توزيع آب (Distribution tank)

در سيستم های آبرسانی برای اجتماعات مختلف با استفاده از مخازن توزيع برای مقاصدی چون ذخيره سازی آب، متعادل سازی جريان يكنواخت تغذيه(ورودی) و جريان نايكنواخت مصرف(خروجی) و نيز تامين و متعادل سازی فشار، طراحی و احداث میشود.

مخازن از نظر موقعيت نسبت به سطح زمين به دو دسته تقسيم بندی می شوند:

الف) مخازن زمينی: كه بر روی زمين به صورت مدفون و غير مدفون ساخته می شود.

ب) مخازن هوايی: روی پايه ها نصب می شود.

مخازن توزيع از نظر موقعيت نسبت به سطح منطقه مصرف كنندگان به طور كلی به دو دسته تقسيم بندی می شوند:

انواع مخزن

 الف ) مخزن سطحی (Surface   reservior): در اين نوع مخزن اختلاف ارتفاع چندانی با سطح منطقه مصرف كنندكان وجود ندارد و معمولا ً در سطح زمين احداث م‍ی شود.

ب) مخزن مرتفع : (Elevated reservoir) اين نوع مخزن بالاتر از سطح منطقه مصرف كنندگان قرار می گيرد. در مخازن مرتفع، اختلاف ارتفاع لازم بين مخزن و سطح منطقه مصرف كنندگان توسط پايه های بتنی يا فلزی (به صورت مخزن پايه دار يا هوايي) و يا تپه ماهورهای داخل و اطراف شهر (به صورت مخزن زمينی) تامين می شود.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

گند زدایی

قرن ها است که گند زدایی آب آشامیدنی انجام می شود. طی قرن گذشته کلر زنی به عنوان روش قابل قبول گند زدایی در آمده و این فرایند مهمترین کشف در زمینه تصفیه آب به شمار میرود.

گند زدایی آب آشامیدنی یک مرحله تصفیه اختصاصی برای تخریب یا حذف ارگانیزم هاي بیماری زا است.  پس نباید با  استریل کردن که تخریب یا حذف همه ارگانیزم هاي زنده است اشتباه شود.

هدف رسیدن به مقدار صفر Ecoli   در هر 100میلی لیتر اب بروی تمام منابع آبی است.

فرضیه های اصلی در انتخاب فرایند گند زدایی عبارتند از:

وجود موجودات زنده در منبع آب شرب

عملی بودن استفاده از روش گند زدایی غیر فعال سازی 9/99 معادل log3 کیست ژیارد يا، یا غیر فعال سازی 99/99 معادل log4 ویروسی

رابطه (cxt)  گندزدا یی

تشکیل محصولات جانبی گند زدا و میزان آن ها در کمترین حد ممکن

کیفیت آب فرایندی

مشکلات ناشی از گندزدایی ها (وارد نکردن سمیت و طعم و بو در آب گند زدایی شده)

هزينه هر یک از گند زدا ها

تحلیل عوامل مؤثر بر عمل ضد عفونی کننده ها

برخی از عواملی که کارایی گندزدایی را تحت تأثیر قرار می دهند عبارتند از:

نوع و غلظت میکرو اورگانیزم

نوع و غلضت گند زدا

زمان تماس گند زدا

کیفیت شیمایی و دمايي آب

PH و کدورت آب

مکانیزم های ضد عفونی کننده ها

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

اکسیلاتور

اکسیلاتور در لغت به معنای شتاب دهنده است. در اکسیلاتور قسمت اختلاط و انعقاد بوسیله ناحیه ته نشینی احاطه گردیده است . ولی نواحی سه گانه از بالا و پائین حوض به هم مربوط هستند . قسمتی از لجن های ته نشینی در اثر چرخش آب که ناشی از حرکت هم زن است به ناحیه ی اختلاط و انعقاد راه یافته و در فعل و انفعالات مربوط به فلوکولاسیون شرکت می نماید . بار سطحی این حوض ها برای تصفیه ی معمولی عموماً از 2 متر در ساعت تجاوز نمی کند . غلظت لجن در گردش حوض به حدود 5 گرم در لیتر می رسد.

غلظت لجن خروجی از نظر مواد جامد 1تا 2 در صد است . قطر قسمت اختلاط ثانویه 15 تا 20 درصد قطر اصلی حوض و سطح آن 4 تا 5 درصد سطح کل آن می باشد . کارکرد این گونه حوض های ته نشینی برای آب هایی با قلیائیت و کدورت کم خوب گزارش نگردیده به علاوه کار واحد تصفیه از حساسیت زیادی برخوردار است و اگر غلظت مواد معلق آب خام از حدود معینی تجاوز کند حوض ته نشینی قادر به جدا ساختن این مواد از آب نخواهد بود .

روش کار اکسیلاتور

این استخر تشکیل شده از  یک استوانه  بتن آرمه که به وسیله دو جداره مایل به دو قسمت تقسیم می شود آب خام وارد قسمت داخلی می شود  و با مواد شیمیایی  مخلوط می شود ، برای کمک به آمیخته شدن آب خام با مواد شیمیایی پره هایی در مرکز استخر بوسیله یک موتور حرکت دورانی سریعی انجام می دهند . حرکت پره های  باد بزنی شکل علاوه بر به هم آمیختن آب خام با مواد معلق پیشین  و مواد شیمیایی مخلوط نام برده را به سمت بالا نیز هدایت می کند . سرعت حرکت دورانی پره ها توسط موتور تنظیم می شود و باید به گونه باشد که ذرات منعقد شده را خرد نکند  بلکه آنها را به سمت بالا هدایت کند .

آبی که مواد کلوئیدی آن تبدیل به فلوک شده پس از ورود به قسمت بیرونی که سطحی بزرگتر دارد ، از سرعتش هم کاسته می شود و ذرات منعقد شده روی جدار شیبدار کف سقوط کرده و ته نشین می شود. در قسمت کف قسمتی از لجن ته نشین شده توسط سیفون یا پمپ از سیستم خارج شده و بخشی هم وارد قسمت داخلی سیستم می شود که به انعقاد مواد خارجی در آب خام کمک می کند. آبی که ذرات آن در قسمت خارجی ته نشین شده است وارد دکانته های جمع آوری آب صاف شده و برای مرحله های بعد ی تصفیه به قسمت های دیگر تصفیه خانه می رود.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب