مرجع تخصصی آب و فاضلاب

برخی اصطلاحات تصفیه فاضلاب :

1- مایع مخلوط :  mixed Liquid

مایع داخل تانک هوادهی که مشتمل برپساب و میکروب های شناور می باشند به مایع مخلوط معروف می باشند.

2- غلظت توده های شناور در استخر هوادهی به MLSS ( مواد معلق و شناور مایع مخلوط ) نامیده می شوند . غلظت MLss در استخر های هوادهی با توجه به نوع سیستم لجن فعال شده معمولا در حدود 4000 – 2000 میلی گرم در لیتر می باشد. در حدود 80 – 70 %، MLSS را جرم میکروبهای فعال تشکیل می دهند که عمل تصفیه را باعث میگردند و به آنها MLVSS ( مواد معلق فرار و شناور در مایع مخلوط ) گفته می شود.

3-میکرو ارگانیزم ها در طول مسیر خود از استخر هوادهی به تانک ته نشینی و بازگشت مجدد به استحر هوادهی بعلت دور بودن از مواد آلی و مورد تغذیه در یک حالت قطحی وارد تانک هوادهی میگردند و از اینرو به این توده های میکروبی " لجن فعال شده " اطلاق می شود و در پروسس لجن فعال شده یکی از عوامل مهم انتقال هوا ( اکسیژن ) به جرم میکروبی است که درحقیقت پروسس دو مرحله ای است .

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

مسمومیت با گاز کلر
 
در کشور ما هر ساله در روزهای پایانی سال و مقارن با انجام نظافت منازل در این ایام، به علت استفاده‌ی نادرست از برخی فرآورده‌های پاک‌کننده‌ی خانگی، مواردی از بروز مسمومیت با گاز کلر مشاهده می‌شود. مرکز ملی اطلاع‌رسانی داروها و سموم وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی (Iran DPIC) با هدف ارایه‌ی اطلاعات علمی به همکاران گروه پزشکی در زمینه‌ی کنترل مسمومیت‌ها و آشنایی هر چه بیشتر از اصول کلی درمان این نوع مسمومیت، توجه همکاران محترم را به موارد زیر جلب می‌نماید.
● منابع و نحوه مسمومیت با کلر:
کلر در طبیعت به علت میل زیاد آن به واکنش‌پذیری به صورت آزاد یافت نمی‌شود و بیشتر به حالت ترکیب با سایر عناصر وجود دارد. کلر در شرایط متعارفی به صورت گازی به رنگ زرد مایل به سبز، محرک و با بوی نافذ می‌باشد. از کلر در صنعت برای ساخت بسیاری از مواد شیمیایی مانند حلال‌های آلی کلره (نظیر کلروفرم، تری کلرواتان و تتراکلریدکربن) و سایر هیدروکربن‌های کلرینه آلیفاتیک و آروماتیک، آفت کش‌ها، مواد پلاستیکی و پلیمرها (مانند پلی وینیل کلراید و پلی کلروپرن)، کاغذ، سنتز اسید کلریدریک و هیپوکلریدریک، فسژن و کلریدهای فلزی استفاده می‌شود.
از گاز کلر در صنایع باتری‌سازی، آرایشی و بهداشتی، نساجی و برودتی نیز استفاده می‌شود. علاوه بر اینکه کلر در ساخت بلیچ (یا هیپوکلریت سدیم) که یکی از اجزای اصلی فرآورده‌های سفیدکننده‌ی خانگی است مصرف دارد، جهت ضدعفونی آب آشامیدنی، تصفیه‌ی آب استخرهای شنا و فاضلاب‌ها نیز از آن استفاده می‌شود.
یکی دیگر از موارد مصرف گاز کلر به دلیل ماهیت سمی آن، در مقاصد نظامی و به عنوان سلاح شیمیایی است. اولین بار در جریان جنگ جهانی اول در تاریخ ۲۲ آوریل ۱۹۱۵ آلمانی‌ها از این گاز علیه نیروهای انگلیسی استفاده نمودند. این حمله منجر به کشته شدن ۵۰۰۰ نفر و مصدوم شدن ۱۵۰۰۰ نفر از نیروهای متحدین گردید. از آن تاریخ گاز کلر به عنوان یک سلاح شیمیایی از دسته عوامل خفه‌کننده (Chocking Agents) طبقه‌بندی شد.
امروزه مسمومیت با گاز کلر بیشتر به صورت مسمومیت‌های تصادفی و صنعتی مشاهده می‌شود. نشت گاز کلر از لوله‌ها و مخازن‌ حاوی این ماده یکی از علل بروز مسمومیت‌های تصادفی و شغلی در صنایع می‌باشد. یکی دیگر از علل بروز مسمومیت با این گاز در محیط‌های غیر صنعتی مانند منازل، مخلوط کردن ترکیبات اسیدی (لوله بازکن و جرم بر) با فرآورده‌های سفیدکننده‌ی خانگی که حاوی هیپوکلریت می‌باشند، به ویژه در محیط‌های در بسته و فاقد تهویه‌ی مناسب می‌باشد. افزودن اسید به محلول حاوی هیپوکلریت موجب متصاعد شدن گاز کلر می‌گردد. افزودن آمونیاک به این نوع فرآورده‌ها ممکن است سبب ایجاد گونه‌های فعال کلر مانند کلرآمین شود.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

‌آيين‌نامه حريم مخازن، تأسيسات آبي، كانالهاي عمومي آبرساني، آبياري و زهكشي

‌هيأت وزيران در جلسه مورخ 1371/4/24 بنا به پيشنهاد شماره 505/2139  مورخ 69/11/28  ، به استناد تبصره (2) ماده (2) قانون « ‌توزيع عادلانه آب » -‌ مصوب سال 1361 - آيين‌نامه حريم مخازن، تأسيسات آبي، كانالهاي عمومي آبرساني، آبياري و زهكشي را به شرح زير تصويب نمودند:
‌ماده 1 - مخازن، تأسيسات آب، كانال‌هاي عمومي آبرساني، آبياري و زهكشي مستحدثاتي هستند كه به منظور آبرساني، سالم‌سازي زمينها يا انتقال آب ايجاد‌شده يا مي‌شوند.
‌ماده 2 - حريم مخازن، تأسيسات آبي، كانالهاي عمومي آبرساني، آبياري و زهكشي با توجه به ظرفيت آنها طبق جدول زير مي‌باشد. اين حريم از منتهي اليه‌ديواره آنهاست.
‌ظرفيت كانالهاي مستحدثه و شبكه‌هاي آبياري و زهكشي:
1 - آبدهي (‌دبي) بيش از 15 متر مكعب در ثانيه - ميزان حريم از هر طرف 12 متر.
2 - آبدهي (‌دبي) از 10 تا 15 متر مكعب در ثانيه - ميزان حريم از هر طرف 8 متر.
3 - آبدهي (‌دبي) از 5 تا 10 متر مكعب در ثانيه - ميزان حريم از هر طرف 6 متر.
4 - آبدهي (‌دبي) از 2 تا 5 متر مكعب در ثانيه - ميزان حريم از هر طرف 4 متر.
5 - آبدهي (‌دبي) از 150 ليتر تا 2 متر مكعب در ثانيه - ميزان حريم از هر طرف 1 تا 2 متر.
6 - آبدهي (‌دبي) كمتر از 150 ليتر در ثانيه - ميزان حريم از هر طرف 1 متر.
‌

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

تصفیه­ خانه فاضلاب غرب اهواز

در جهان کنونی موضوع دفع بهداشتی فاضلاب خانگی یکی از شاخص­های مهم زیست محیطی، مطرح است و از همین روست که سازمان جهانی بهداشت همواره تأکید می­کند لوله­کشی آب شهری هنگامی اهمیت و ارزش اصلی خود را خواهد داشت که در کنار آن شبکه جمع­آوری، انتقال و تصفیه فاضلاب وجود داشته باشد.

تصفیه­ خانه فاضلاب غرب اهواز در زمینی به مساحت 13 هکتار در سال 72 به بهره­برداری رسید که با عنایات الهی و تلاش پرسنل زحمت­کش آبفای اهواز به اهداف کیفی و کمی خود دست یافته و نیز توانسته 8 هکتار آن را به فضای سبز (درختان فصلی، گل­ها و چمن­کاری) تبدیل کند سرانجام از طرف سازمان محیط زیست به عنوان واحد سبز سال 87 شناخته شد.

با توجه به اینکه رودخانه کارون تنها منبع آب آشامیدنی شهر اهواز، روستاها و شهرهای پایین دست بوده، شرکت آبفای اهواز برای جلوگیری از آلودگی این منبع خدادادی آب شیرین با ساخت تصفیه­ خانه فاضلاب غرب اهواز توانسته است قسمتی از آلودگی این رودخانه را کاهش داده و در آینده نزدیک نیز با ساخت تصفیه ­خانه بزرگ فاضلاب شرق تمامی فاضلاب­های ورودی به رودخانه کارون را تصفیه نماید.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

مقدار اكسيژن محلول در آب تأثير مهمي بر جانوران و گياهان موجود در آن دارد بنابراين مواد زائدي كه به طور مستقيم يا غير مستقيم بر غلظت اكسيژن تأثير گذارند اهميت زيادي دارند بيشترين حجم مواد زائدي كه در جويبارها، رودخانه‌ها، مصبها و دريا تخليه مي‌شوند فاضلاب است كه ماهيت آن در اصل آلي بوده و تحت تأثير تجزيه باكتريها قرار مي‌گيرد تجزيه باكتريايي منجر به اكسيد شدن مولكولهاي آلي و تبديل آنها به تركيبات معدني پايدار مي‌گردد. در نتيجه فعاليت باكتريها غلظت اكسيژن محلول در آب كاهش مي‌يابد كه تا حدي با جذب اكسيژن از اتمسفر جبران مي‌شود با وجود اين اكسيژن در آب به كندي انتشار يافته و وقفه‌اي بين مصرف اكسيژن و توليد مجدد آن حاصل مي‌شود.

اگر غلظت اكسيژن كمتر از  باشد ميزان اكسيداسيون هوازي كاهش مي‌يابد باكتريهاي بي‌هوازي مي‌توانند بدون استفاده از اكسيژن مولكولهاي آلي را اكسيد كنند اما محصولات نهايي شامل تركيباتي چون H₂S(هيدروژن سولفيد)، NH₄(آمونياك) و CH₄(متان) مي‌باشد كه براي بسياري از موجودات سم محسوب مي‌گردد و اين فرآيند خيلي كند‌تر از تجزيه هوازي است بنابراين احتمال تجمع مواد زائد وجود دارد. بعضي از مواد زائد معدني بدون دخالت باكتريها، در آب اكسيد مي‌شوند كه اينها هم اكسيژن آب را مصرف مي‌كنند. آب زماني به عنوان آلوده شده طبقه‌بندي مي‌گردد كه غلظت DO به زير سطح مورد نياز براي بقاء زيست طبيعي در آن در بيايد علت اول براي كم شدن اكسيژن آب موادي هستند كه به طور كلي زباله‌هاي متقاضي اكسيژن (اكسيژن‌خواه) ناميده مي‌شوند، موادي كه به راحتي به وسيله فعاليت باكتريها در حضور اكسيژن شكسته و پوسيده مي‌گردند بنابراين حضور چنين مواردي در آب به سرعت منجر به تخليه اكسيژن محلول در آب مي‌گردد گرچه بعضي از مواد غير آلي در اين دسته پيدا شده‌اند اما بيشترين زباله‌هاي نيازمند به اكسيژن را تركيبات آلي تشكيل مي‌دهند به خصوص آلوده كننده‌هاي اين طبقه از چنين منابعي مانند: فاضلاب محصولات خانگي و حيواني، زباله‌هاي صنعتي و فرآيند غذاسازي گياهان، گوشتخوار، تشكيل مي‌شوند. (عباس اسماعيلي ساري-1381).

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

تا قبل از سال‌های 1970 که استفاده از ددت در اکثر کشورهای پیشرفته ممنوع اعلام شد، ددت یک حشره‌کش ایده‌آل بنظر می‌رسید. برای انسان سمی نبود، اما برای حشرات بسیار سمی و کشنده بود. پیش از ددت اکثر حشره‌کش‌ها از ترکیبات آرسنیک بودند که بسیار سمی و پردوام و برای انسان خطرناک بودند.

در جنگ جهانی اول ، بیش از 5 میلیون نفر بعلت تیفوس جان سپردند که برای جلوگیری از چنین مصیبتی نیروهای متمدن که از اهمیت ددت برای نابود کردن حشرات ناقل امراض در هوای گرم آگاه بودند، با سمپاشی اردوگاه‌های نظامی و اردوگاه اسیران بوسیله ددت ، از شیوع تیفوس و مالاریا و سایر امراض که بوسیله حشرات انتقال می‌یابد، جلوگیری کردند.


ددت بعنوان حشره‌کش در سال 1939 توسط پاول مولر ، شیمیدانی که در زمینه توسعه مواد شیمیایی برای مبارزه با حشرات کشاورزی فعالیت می‌کرد، کشف شد. مولر در سال 1948، جایزه نوبل در طب و فیزیولوژی را بخاطر اینکه جان بسیاری از انسانها را پس از جنگ بوسیله ددت نجات داد، دریافت کرد. پس از پایان جنگ جهانی دوم ، از ددت برای استفاده‌های بهداشتی در مناطقی با آب و هوای گرم استفاده شد.

همچنین بطور گسترده در کشورهای پیشرفته بعنوان حشره‌کش در باغها ، مزارع پنبه و سبزیجات استفاده شد. تا اینکه بدلیل مقاوم شدن برخی حشرات در مقابل ددت و استفاده بی‌رویه کشاورزان در مزارع برای افزایش تاثیر آن و پیدا شدن ترکیبات سمی ددت در بافت چربی پرندگان و ماهی‌ها نگرانیهای وسیعی میان مردم و دولتها در مورد استفاده از ددت پدید آمد تا سرانجام در سال 1973، سازمان حفاظت از محیط زیست تمام کاربردهای ددت را بجز مصارف ضروری برای بهداشت عمومی ممنوع کرد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

منابع آب به طور کلی به دو دسته زیر زمین و سطحی تقسیم بندی می‌شود. آبهای زیر زمینی معمولاً با حفر چاه یا احداث قنات مورد استفاده قرار می‌گیرد. مهم‌ترین منبع تأمین کننده آب های زیر زمین ریزش‌های جوی است. میانگین ریزش‌های جوی در ایران سالانه از 250 میلی‌متر بیش تر نمی‌شود و این مقدار تقریباً یک سوم متوسط بارندگی کره زمین (830 میلی متر) است، هم چنین مجموع بارندگی فلات ایران سالانه 413 میلیارد متر مکعب آب برای مصارف کشاورزی، صنعتی، خدماتی و شرب باقی می‌ماند که از این مقدار نیز حدود 90 میلیارد متر مکعب در حال حاضر مورد استفاده قرار می‌گیرد (صدوق، 1380، ص12).

از سوی دیگر رودخانه‌ها، دریاچه‌ها و دریاها منابع آب‌های سطحی را تشکیل می‌دهند. کثرت و تعدد این منابع آبی با توجه به موقعیت قرار گیری ایران در اقلیم خشک بسیار قابل توجه است.
قنات‌ها
در اقلیم گرم و خشک ایران عمده‌ترین منبع آب، آب‌های زیر زمینی است که میزان برداشت سالانه آن حدود 50 میلیارد متر مکعب یعنی دو برابر میزان آب‌‌های جاری مهار شده توسط سدهای مخزنی است. قنات وابسته به منابع آب‌های زیر زمینی است. حاشیه کویرهای ایران مهم‌ترین و بزرگترین کانون‌های استقرار قنات است که به عنوان اصلی‌ترین منبع تأمین آب شناخته شده و در این مراکز فن و تکنیک قنات به تکامل رسیده است. برابر اعلام یونسکو   قنات‌های موجود دنیا در ایران قرار دارد. برابر گزارش های موجود در پایان دهه 1330 تعداد 37500 رشته قنات و در سال 1377 تعداد32164 رشته قنات در ایران فعال بوده که حدود 77 درصد آنها در مناطق مرکزی و شرق ایران ایجاد شده و 23 درصد در سایر نقاط کشور استقرار دارند (صدوق، 1380، ص12).

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

هیدرولوژی و توضیحات جامع در مورد آن

هیدرولوژی چیست ؟

بر اساس آخرین مطالعات تا کنون ۵ میلیارد سال از عمر زمین می گذرد و شواهد نشان میدهد که آب از همان ابتدای تشکیل کره زمین نقش مهمی در تحول و قابل سکونت کردن آن به عنوان تنها سیاره قابل زیست داشته است . با تشکیل اقیانوسها و دریاها و تشکیل بخار از روی آنها و ایجاد ابر و بارندگی و به طور کلی گردش آب در طبیعت و جاری شده آب در رودخانه ها و بازگشت مجدد آن به طروق مختلف به اقیانوسها ، ابتدا زندگی اولیه با گیاهان و جانداران پست آغاز شد و سپس گیاهان و حیوانات عالی به وجود آمدند .

پیوسته زمین که از سنگهای آذرین سرد شده تشکیل شده بود در اثر تماس با هوا و جو تحت تأثیر پدیده هوازدگی قرار گرفت و تغییرات همزمان آب ، دما و یخبندان باعث تکه تکه شدن سنگها شده و جاری شدن آبها ، آنها را جابه جا کرده و دشتهای وسیعی را که دارای پوشش خاک بودند به وجود آوردند . این پوشش خاکی همراه با آب قابل دسترس در طبیعت محیط مناسبی را برای رشد گیاهان فراهم شد و محیط مناسب برای زندگی بشر آماده و مهیا گردید . انسان های نخستین از آب تنها برای شرب استفاده می کردند و به تدریج با پیشرفت تمدن و گذشت زمان از آن برای گردش آسیاب ها ، کشاورزی و حمل ونقل نیز استفاده کرد.

همزمان با پیشرفت تمدنها استفاده از آب نیز شکل تازه ای به خودگرفت به طوری که در بسیاری از زمینه ها ، از کشاورزی گرفته تا صنعت و از همه مهمتر تولید انرژی از آب استفاده می شود و امروزه دسترسی به آب کافی و با کیفیت مناسب در زمان و مکان مناسب مد نظر می باشد و هر گونه کمبود آب را مانعی در جهت توسعه پایدار می داند به همین دلیل هر ساله سرمایه های زیادی برای توسعه منابع آب و طرحهای مرتبط با آن مثل سدسازی و احداث شبکه های آبیاری و زهکشی ، آبخیزداری ، مهار سیل و تغذیه آبهای زیرزمینی انجام می دهند.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب